معرفی و دانلود کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول: از یونان باستان تا پایان عصر روشنگری

معرفی کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول: از یونان باستان تا پایان عصر روشنگری

ماروین کارلسون در کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول قصد دارد بداند تئاتر در گذشته چه بوده، الان چه ماهیتی یافته و تبدیل به چه چیزی می‌تواند بشود. او پژوهش‌های تخصصی‌اش را در این زمینه آغاز می‌کند و نتیجه را در کتاب حاضر به اشتراک می‌گذارد. نویسنده سیر تاریخی تئاتر را از زمان یونان باستان تا پایان عصر روشنگری مورد مطالعه قرار داده است.

درباره‌ی کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول

می‌دانیم که یونان مهد تئاتر و پذیرای گونه‌های مختلف نمایشی بوده است. کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول (Theories of the Theatre) از ابتدای خلقت این شاخه از هنر شروع می‌کند و تا دوران مدرن و پساساختارگرایی ادامه می‌یابد. ماروین کارلسون (Marvin A. Carlson) از بیان نظریات مختلف پیرامون تئاتر و همچنین مباحث عملیِ تئاتر مثل کارگردانی و بازیگری سود می‌برد تا چشم‌انداز دقیقی از مباحث مورد نظر به دست بدهد.

کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول از دو جهت حایز اهمیت است: اول آنکه مجموعه‌ای است کامل از نظریه‌هایی که مختص تئاتر و در جست‌و‌جوی چگونگی تکوین تاریخی ایده‌ی تئاتر و چیستی آن هستند؛ دوم این‌که ماروین کارلسون یکی از پژوهشگران به‌نام در حوزه‌ی مطالعات تئاتر به٬شمار می‌رود. تئاتر موضوع پژوهش‌های متعددی بوده و در دوره‌های گوناگون نویسندگان و فیلسوفان و شاعران متعددی دست به تدوین قواعد تئاتر زده‌اند. اما، از میان این نظریات متعدد، معدودی از آن‌ها بنا به انتخاب مترجمان و ضرورتی که احساس کرده‌اند به فارسی برگردانده شده است. در این کتاب که ذیل مجموعه‌ای سه‌جلدی به چاپ رسیده، در عین حفظ ساختار اثر کارلسون، بخشی به نام «افزوده‌ها» در انتهای هر فصل ضمیمه شده و نظریات و نوشته‌ها‌ی نمایشنامه‌نویسان و منتقدان را در بر می‌گیرد. این بخش به مخاطب کمک می‌کند تا بدون واسطه‌ی ماروین کارلسون و به‌طور مستقیم با نظریات تئاتری مختلف آشنا شود و در کنار آن، به درکی عمیق‌تر از نظریات کارلسون برسد.

صحبت از تئاتر در بستری نظری هیچ‌گاه کار آسانی نبوده؛ چراکه معنای هر دو واژه‌ی نظریه و تئاتر، در ابتدا کمی گنگ می‌نماید. می‌توان به توافق رسید که نظریه‌ی تئاتر با در نظر گرفتن قواعدی کلی، به تعریفی از ویژگی‌های این فرم هنری، کارکردها و اهداف آن دست می‌یابد. بنابراین، نظریه از یک سو نه زیبایی‌شناسی است که به هنر به‌‌طورکلی بپردازد، و نه نقد آثار و بررسی اجراها؛ ولو هم‌پوشانی‌هایی نیز در این دسته‌بندی‌ها وجود دارد. در پس هر نظریه‌پرداز، یک جهان فکری کامل و اغلب یک رشته‌ی کاملاً غیرتئاتری از مفاهیم، واژگان و سنت تأثیرگذاری وجود دارد که کاملاً از تئاتر دور است، اما در آن گزاره‌ی نظر خاصی درمورد تئاتر شکل گرفته است. هدف ماروین کارلسون در سراسر کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول این بوده که صرفاً تا جایی به پس‌زمینه‌ی غیرتئاتری اشاره کند که برای درک بهتر نظریه‌ی تئاتری کاملاً ضروری می‌نماید.

کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول شامل ده فصل است که به‌ترتیب به این موضوعات می‌پردازند: «ارسطو و یونانیان»، «نظریه ی رومی و کلاسیک متأخر»، «قرون وسطی»، «رنسانس ایتالیا»، «رنسانس در اسپانیا»، «رنسانس فرانسه»، «رنسانس در انگلستان و هلند»، «فرانسه در قرن هفدهم»، «انگلستان در قرن هجدهم و دوران بازگشت» و «فرانسه در قرن هجدهم».

پیش از ارسطو چند نفری به بحث درباره‌ی ماهیت درام پرداخته‌اند، اما اولین نظریه‌‌ی مدون تئاتر غربی را می‌توان به ارسطو نسبت داد. کتاب فن شعر ارسطو که همه‌ی قوانین و قواعد یک درام کلاسیک را در بر می‌گیرد، مرجع بسیاری از نویسندگان از زمان یونان باستان تا به امروز بوده است. ارسطو برای یک نمایشنامه سه نقطه‌ی اصلی یعنی آغاز، میانه و پایان در نظر می‌گیرد و سه وحدت زمان، مکان و موضوع برای درام قائل می‌شود. هرچند که پس از سال‌ها، درام‌نویسان آوانگارد این قائده را برهم زدند، اما پایه‌ی اصلی بزرگ‌ترین نمایشنامه‌های جهان از آثار سوفوکل گرفته تا شکسپیر و بسیاری نمایشنامه‌نویسان مدرن، بر مدلی بنا شده که ارسطو آن را در فن شعر تعریف کرده است. بنابراین فن شعر را می‌توان همچون کتاب مقدس تئاتری‌ها و نمایشنامه‌نویسان دانست. اما این تازه آغاز راهِ درام‌نویسی است. ماروین کارلسون در کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول از این نقطه آغاز می‌کند و تمام تغییر و تحولاتی را که در طول قرن‌ها بر تئاتر وارد آمده، به‌دقت مورد تحلیل قرار می‌‎دهد.

این کتاب از سوی نشر گیلگمش و با ترجمه‌ی مریم دادخواه روانه‌ی بازار شده است.

نکوداشت‌های کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول

• ماروین کارلسون نه فقط جریان‌های گسترده و خطوط اصلی، بلکه شرح کاملی از تمام تئوری‌های مهم تئاتر را ارائه کرده است. (دانیل گرولد)
• راهنمایی جامع و خواندنی که برای سال‌های متمادی کارآمد خواهد بود. (Times Literary Supplement)
• کارلسون وظیفه‌ی خطیر شرح گزاره‌های نظری عمده درمورد تئاتر را از یونان باستان تا امروز بر عهده گرفته است؛ کتاب او پاسخ به نیازی اساسی در جامعه‌ی تئاتریِ امروز است. (Choice)

کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان تئاتر و فعالان این حوزه از درام‌نویسان و کارگردان‌ها گرفته تا بازیگران، همگی برای رسیدن به درکی بهتر از تاریخچه‌ی تئاتر و روند تغییر و تحولات آن، می‌توانند این اثر را به‌عنوان مرجعی کامل و معتبر مطالعه کنند.

در بخشی از کتاب نظریه‌های تئاتر - جلد اول: از یونان باستان تا پایان عصر روشنگری می‌خوانیم

شارل دو مارگتل دو سن‌دنی، سن‌اوره‌مون، در سال 1610 در خانواده‌ای قدیمی و اشرافی در شتو سن‌دنی لوگو (نزدیک کوتانس) متولد شد. قرار بود در دادگستری مشغول به کار شود و در سال 1619 او را برای تحصیل به پاریس فرستادند. آموزش او، با تأکید ویژه بر فلسفه، در پاریس و کان ادامه یافت. تحصیل در حقوق را در سال 1628 آغاز کرد، اما در پایان این سال آن را کنار گذاشت و وارد ارتش شد. در نبردهای متعددی شرکت داشت و بعد از بیست سال خدمت به مقام ارتشبدی دست یافت، اما به دلیل رفتاری نابخردانه با دوست سابقش، پرنس دوکنده، این مقام را از دست داد. هم‌زمان با خدمات نظامی‌اش مشغول مطالعه و نوشتن بود. کمدی دانشگاهیان (1643 1642) و اصول (1647) متعلق به این دوران‌اند. در سال 1659 نامه‌ای به دوکه‌رِکی نوشت و در آن از معاهده‌ی پیرنه انتقاد کرد و همین نامه باعث شد مجبور به ترک فرانسه شود. ابتدا به هلند و سپس در سال 1661 به انگلستان رفت و مابقی عمرش را آن‌جا سپری کرد. زندگی‌اش در انگلستان تبعید سختی محسوب نمی‌شد، چون مورد توجه ویژه‌ی چارلز دوم و جانشینانش بود؛ و وقتی در 1688 اجازه‌ یافت به کشور خودش بازگردد از این پیشنهاد استقبال نکرد. او در سال 1703 در لندن از دنیا رفت و در وست‌مینستر ابی دفن شد.

سن‌اوره‌مون در تاریخ نقد دراماتیک اهمیت بسیار زیادی دارد. دانش نظری، تجربه‌ی او و آزادی نسبی‌اش از تعصب او را مشخصاً برتر از معاصرانی همچون بوآلو می‌کند. به نظر می‌رسد اقامتش در انگلستان جز این‌که برایش فرصت شناخت ملتی دیگر و ادبیات آن‌ها را فراهم کرد، مزیتی به او داد که می‌توانست مسائلی را که در کشور خودش مورد بحث بودند زیرکانه قضاوت کند و بازشناسد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه ی مترجم
مقدمه
فصل یک: ارسطو و یونانیان
فصل دو: نظریه ی رومی و کلاسیک متأخر
افزوده: هوراس
فصل سه: قرون وسطی
افزوده‌ ها: 1. دوناتوس
2. دانته
فصل چهار: رنسانس ایتالیا
افزوده ‌ها: 1. دنیلو
2. مینتورنو
3. اسکالیگر
4. کاستلوترو
فصل پنج: رنسانس در اسپانیا
افزوده ‌ها: 1. سروانتس
2. دِوگا
3. دِ مولینا
فصل شش: رنسانس فرانسه
افزوده‌ ها: 1. سبیه
2. دولاتای
فصل هفت: رنسانس در انگلستان و هلند
افزوده ‌ها: 1. سیدنی
2. جانسن
فصل هشت: فرانسه در قرن هفدهم
افزوده ‌ها: 1. اوژیه
2. شاپلن
3. دوبینیاک
4. کورنی
5. مولیر
6. راسین
7. بوآلو
8. سن‌اوره‌مون
فصل نه: انگلستان در قرن هجدهم و دوران بازگشت
افزوده ‌ها: 1. درایدن
2. میلتون
3. رایمر
4. کانگریو
5. فارکوآر
6. اَدیسون
7. لیلو
8. جانسن
9. گلدسمیت
فصل ده: فرانسه در قرن هجدهم
افزوده‌ ها: 1. ولتر
2. دیدرو
3. بومارشه
نمایه