معرفی و دانلود کتاب نامه‌هایی از پاریس

معرفی کتاب نامه‌هایی از پاریس

کتاب نامه‌هایی از پاریس نوشتۀ امیرسعید الهی، حاوی نامه‌هایی جالب و خواندنی از افراد مشهور و برجسته است که روحیات و زندگی آنان و فرهنگ پاریس را در زمان اقامتشان نشان می‌دهد.

ایرانیانی را که در 300 سال قبل به فرانسه سفر کرده‌اند، می‌توان از منظر تاریخی به دو گروه تقسیم کرد. گروه اول که حدوداً صد سال بعد از چاپ رمان نامه‌های ایرانی به پاریس سفر کردند، بیشتر اشراف و کارگزان دولتی و بزرگانی محسوب می‌شدند که سفرنامه و خاطرات بسیاری از آنان به یادگار مانده است. افرادی همانند میرزا حسین‌خان آجودان‌باشی، فرخ‌خان امین‌الملک، حاجی پیرزاده، امیرنظام گروسی، یوسف‌خان مستشارالدوله، نظرآقا یمین‌السلطنه، صمدخان ممتاز و نیز شاهان و شاهزادگان قاجار در زمرۀ این گروه جای می‌گیرند.

گروه دوم که تقریباً 150 سال بعد از چاپ رمان نامه‌های ایرانی به فرانسه رفتند اغلب، دانشجویان ایرانی به شمار می‌آمدند و تعدادی از محققان نیز بعدها به این گروه ملحق شدند. این گروه همخوانی بیشتری با ازبک و ریکا، شخصیت‌های رمان نامه‌های ایرانی داشتند و بسیار کنجکاو و جویای علم و دانایی و در آرزوی آشنایی با فرانسه و یادگیری دانش‌های غربی بودند و برای فرار از دربار پادشاه ایران و یا به دلیل دشمنی درباریان و بزرگان فاسد به فرانسه رفتند و در نامه‌های خود از فرهنگ و تمدن اروپایی و باورها و افکارشان در عرصه‌های مختلف برای دوستان و آشنایان خود می‌نوشتند.

بعضی از آن‌ها همچون ازبک با آنکه شیفتۀ تمدن غرب بودند اما گاهی خود را در آن شهر غریب می‌یافتند و افسرده می‌شدند و بعضی دیگر همانند ریکا، زندگی در غرب را بسیار دوست می‌داشتند و کمتر نگرانی و دلهره به خود راه می‌دادند.

بعد از بهمن سال 1357 نیز شهر پاریس میزبان بسیاری از ایرانیان شد که به علل مختلف از ایران فرار و به پاریس مهاجرت کردند، افرادی همچون روشن‌فکران و فعالات سیاسی با دیدگاه‌های سیاسی متفاوت که به طور خودخواسته خودشان را به فرانسه تبعید کردند و این‌گونه یک بار دیگر پاریس تبدیل به کانون فعالیت اپوزیسیون ایران شد.

هدف نویسنده در این کتاب، بررسی و خوانش فرازهایی از آثار افراد برجستۀ همین گروه‌ها در پاریس است که نامه‌های‌شان هم منتشر شده باشد و از میان نخبگان ایرانی، تنها به نامه‌های علامه دهخدا، علامه قزوینی، صادق هدایت، سهراب سپهری، علی شریعتی، غلامحسین ساعدی و یادداشت‌های شاهرخ مسکوب پرداخته‌ شده که در دوره‌های زمانی گوناگون در پاریس به‌سر برده‌اند و آن فرازهایی از نامه‌های‌شان آورده شده که نشانگر روحیه و رفتار فردی و اجتماعی آن‌ها و بیانگر اندیشه‌ و داوری‌شان در موردِ فرهنگ و جامعۀ فرانسه است. در عینِ‌ حال، هم‌پوشانی تیپ شخصیتی آن‌ها را با هر یک از دو قهرمان کتاب منتسکیو نشان داده‌ می‌شود.

از میانِ این فرزانگان، چند نفری هم دل در گِروی عشق حوریان آن دیار بستند. جمالزاده با دخترکی سوئیسی رفاقت داشت و علامه قزوینی نیز از وحشت تنهایی، دل‌باختۀ دختر پانسیونر خود شد. هدایت با دختری فرانسوی به‌نام ترز مکاتبه و مراوده داشت و رعدی آذرخشی شیفتۀ دختری زیبا و یونانی‌تبار در حبشه شده بود. کمال‌الملک هم به‌روایتی، دل‌بستۀ آنا دختر وزیر مختار ایران در وین شد.

با امیرسعید الهی بیشتر آشنا شویم:

امیرسعید الهی متولد سال 1328 در تهران، فارغ‌التحصیل رشتۀ علوم سیاسی از دانشگاه شهید بهشتی و کنسول‌یار، دبیر اول و رایزن یکم به ترتیب در نمایندگی‌های سیاسی ایران در هند، زیمبابوه و تایلند بوده است.

در کارنامۀ غیراداری او، انتشار نزدیک به یکصد مقاله در زمینه‌های سیاسی و تاریخی در نشریات گوناگون، مدیریت کتابخانۀ تخصصی وزارت امور خارجه، عضویت در گروه مترجمان دانش‌نامۀ دانش‌گستر و پانزده سال سرپرستی بخش پژوهش و ترجمه در فصل‌نامۀ «اطلاعات سیاسی – اقتصادی» دیده می‌شود.

از دیگر آثار او: واپسین وارث تخت و تاج قاجار (ترجمه)، خاور دور در اندیشۀ ایرانی، گوشه‌هایی از تاریخ دیپلماسی ایران، جامعه و فرهنگ تایلند، ما و پاریس، اسناد و فرمان‌های تاریخی دودمان الهی.

خواندن کتاب نامه‌هایی از پاریس به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر به خواندن خاطرات و سفرنامه‌ علاقه‌مند هستید، از این کتاب بسیار لذت خواهید برد.

در بخشی از کتاب نامه‌هایی از پاریس می‌خوانیم:

در غربت مقاله‌ای با عنوان «چنته» نوشت و احساس درونی خود را دربارۀ مهاجرت و تبعید و آنچه که ازنظر او بر آدم‌های مهاجر و تبعیدی می‌رود به‌خوبی نوشت. از دیدگاه او بی‌پناهی و بی‌تکلیفی ویژگی انسان تبعیدی است. پناهندگی برعکس مهاجرت ناشی از فشارهای اطراف است و راهی است که انتخاب نمی‌شود بلکه به آدمی تحمیل می‌شود. ساعدی، تبعیدی را انسانی با قلبی مرده می‌داند که پوسیده و تباه شده است و تکه‌ای از جسم و روحش را بریده‌اند و برخلاف مهاجر که به ظواهر دل بسته، تبعیدی دل‌مشغول عمق تنهایی خود، خانه‌به‌دوش و آواره است؛ انسانی است مضطرب و پناهنده‌ای هراسیده. ازنظر او تبعیدی، آرام‌وقرار ندارد و درواقع شخص مرده‌ای است که تظاهر به زنده‌بودن می‌کند و درهمان‌حال به هویت گذشته‌اش می‌چسبد؛ انسانی است بدون امید یا آرزو که اندیشۀ مرگ رهایش نمی‌کند.

«عادت به قبرستان رفتن که در تبریز و در تهران با او مانده بود در غربت نیز تکرار شد. مخصوصاً که فکر درباره‌ی مرگ، درباره‌ی خودکشی، او را متوجه یک هموطنِ در پاریس دفن شده‌ی دیگری کرده بود: صادق هدایت، آثار هدایت را ساعدی هم مثل هزاران روشنفکر دیگر در ایران خوانده بود. نام هدایت از دهه‌ی بیست در جامعه ادبی ایران نام مطرحی شده بود، بنابراین هر اهل کتاب و اندیشه‌ای که به خواندن و نوشتن رو می‌آورد به هدایت نیز گوشه‌ی چشمی داشت، نام او در محافل روشنفکری مطرح بود»

«زمانی دکتر غلامحسین ساعدی خانه‌ای گرفته بود در شرق پاریس و من خوب یادم هست وقتی از آخرین ایستگاه مترو پیاده می‌شدیم، مدتی هم باید در خیابان طی می‌کردیم تا به خانه برسیم و بعد در مسیر یکی از راه‌هایی که می‌توانستیم انتخاب کنیم و میان‌بر بزنیم، گذر از گورستان پرلاشز بود. ما همیشه سعی می‌کردیم از قطعه‌ای که صادق هدایت و دیگر نام آوران در آن قطعه دفن هستند، رد شویم در یکی از همین رد شدن‌ها غلامحسین ساعدی مثل همیشه به شوخی می‌گفت: «من می‌خواهم اندکی بمیرم».

فهرست مطالب کتاب

دیباچه
1: همه در پاریس
2: قزوینیِ جهانگشا
3: دخو در پاریس
4: هدایت در «مُلک خاج‌پرستان»
5: سپهری در «کعبۀ نقاشان»
6: شریعتی در «شهر شامپانی»
7: گوهرمراد و پاریس نامراد
8: مسکوب در «شهر آینه‌ها»
مأخذ