معرفی و دانلود کتاب میراث بازیافته: فرهنگ و تمدن عصر صفویه

معرفی کتاب میراث بازیافته: فرهنگ و تمدن عصر صفویه

کتاب میراث بازیافته اثر پژوهشگر دنیای تاریخ، محمدکاظم رحمتی، بلیط سفر شما به تاریخ تمدن صفویه و تغییر و تحولات فرهنگی ایران در بستر این حکومت است؛ اثری که قرار است خوانندگان خود را با عجایب و جزئیات منحصر‌به‌فرد دودمان صفویه آشنا کند و همراه با مشتاقان دنیای تاریخ، به زیر‌وبم حوادث و رخداد‌های اجتماعی این‌ دوره‌ی تاریخی سرک بکشد.

درباره‌‌ی کتاب میراث بازیافته

صحبت و گفت‌وگو در باب فرمانروایی صفویه، به عنوان یکی از مقتدر‌ترین دودمان‌های تاریخ ایران، از گذشته تا به حال نقل محافل تاریخی بوده و است. با‌این‌حال باید گفت حجم یافته‌ها و کشفیات انجام‌شده درباره‌ی این سلسله‌ی دویست‌ساله، نسبت به ابعاد پنهان و ناپیدا‌ی آن همچنان بسیار خرد و ناچیز است. محمدکاظم رحمتی یکی از پژوهشگران خوب دنیای تاریخ، تلاش کرده تا در اثر ویژه‌ی خود، کتاب میراث بازیافته، نسبت به این نقاط تاریک و مغفول تاریخ صفویه توجه و تمرکز بیشتری نشان دهد و با کمک نوشته و آثار تاریخ‌نگاران و اسناد و مکتوبات به‌جامانده از آن دوران پرده از حقایق کم‌تر‌پرداخته‌شده در باب این سلسله‌ی مهم تاریخی بردارد.

با مطالعه‌ی فصل‌های مختلف کتاب میراث بازیافته، خواننده‌ به بخش مهمی از اطلاعات عمومی و پرتکرار درباره‌ی سیر حوادث فرمان‌روایی صفویه دست پیدا می‌کند، با این وجود همچنان نمی‌توان این اثر را یک شجره‌نامه‌ی ساده و مختصر در باب این سلسله‌ی پادشاهی دانست. محمدکاظم رحمتی، مولف اثر میراث بازیافته، در پژوهش خود تلاش داشته تا پا را از حد توضیحات معمول فراتر بگذارد و با ذره‌بینی دقیق‌تر و نگاهی موشکافانه به جزئیات حوادث و رخداد‌های عصر صفویان نگاهی بیاندازد. به‌عبارتی، خواننده با مرور مباحث کتاب میراث بازیافته از ماجرا و حقایقی خبردار خواهد شد که احتمالاً در کم‌تر کتابی به آن برمی‌خورد.

برای مثال، در قسمتی از کتاب میراث بازیافته به اسناد و شواهدی مراجعه می‌کنیم که روشن‌گر اختلافات و کشمکش‌های درون‌خانوادگی در بارگاه صفویه است. در بخش دیگری از این اثر خواندنی نیز به حفره‌ها و ضعف‌های تاریخ‌نویسی و دلایل اهمال‌کاری مورخان صفویه در ثبت‌ کردن حقایق می‌پردازیم. نویسنده‌ی کتاب میراث بازیافته همچنین در تحقیقات خود به سراغ مذهب اصلی دودمان صفوی، یعنی تشیع رفته و این موضوع را از جهات مختلف و به‌ویژه واکنش دیگر حکومت‌های شیعی مورد بررسی قرار داده است.

نویسنده‌ی کتاب میراث بازیافته، همچنین تلاش کرده تا در مسیر این پژوهش به یک منبع محدود اکتفا نکند، بلکه مجموعه‌ی متنوعی از اسناد و نوشته‌های به‌جامانده را کنار یک‌دیگر بگذارد و حاصل آن‌ها را به عنوان شاهد تاریخی به خواننده عرضه کند. آثاری همچون صفوةالصفا، بحارالانوار، مکتوبات محمدعلی نسابه، رساله‌ی احمد پیکره‌چی و نوشته‌های قاسم بیگ بخشی از اسناد و مدارکی‌ است که در مسیر این پژوهش به کمک ما می‌آید و حقایق ناگفته درباره‌ی حکومت‌داری عصر صفوی را برای خواننده روشن‌تر می‌کند. همچنین نویسنده در قسمت‌های مختلف کتاب از نامه‌ها، وقف‌نامه‌ها و شرح‌حال‌ها‌ی به‌دست‌رسیده یاری می‌گیرد تا نظرگاه خود را با دقت و نکته‌سنجی هرچه‌تمام‌تر بیان کند.

این دقت نظر نویسنده‌ی کتاب میراث بازیافته باعث شده تا این اثر نه‌تنها به یک گزینه‌ی مطالعاتی جذاب و پرمغز برای علاقه‌مندان دنیای تاریخ تبدیل شود، بلکه به‌عنوان یک سند و منبع پژوهشی، مفید حال دانش‌جویان و پژوهشگران تاریخی نیز قرار بگیرد و دروازه‌ای از اسناد و اطلاعات تاریخی معتبر را به روی آن‌ها بگشاید. همچنین کتاب میراث بازیافته، از نظر توجه به جریان‌های فرهنگی و نقطه‌نظر‌های اجتماعی، یک رساله‌ی کم‌نظیر در میان سایر آثار نوشته‌شده درباره‌ی تاریخ صفویه به حساب می‌آید و می‌تواند باب آشنایی بیشتری را با سایر مقالات و کتاب‌های حوزه‌ی تاریخ بر روی مشتاقان این عرصه بگشاید. گفتنی‌ست که کتاب میراث بازیافته با تلاش انتشارات نگارستان اندیشه به دست شما می‌رسد.

کتاب میراث بازیافته برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این پژوهش پرفایده را به شیفتگان دنیای تاریخ و علاقه‌مندان به تاریخ ایران پس از اسلام پیشنهاد می‌کنیم. دانش‌جویان و پژوهشگران حوزه‌ی تاریخ نیز می‌توانند از اطلاعات ناب و کاربردی این اثر بهره‌مند شوند.

در بخشی از کتاب میراث بازیافته: فرهنگ و تمدن عصر صفویه می‌خوانیم

در این خصوص نیز باز مسئله مهم که باعث جدل و گفت‌وگو شده است، همین زاویه‌دید و چگونگی طرح مسئله است. درست است که ابراهیم بن سلیمان قطیفی مخالفت‌هایی تند با محقق کرکی داشت و او را در مسائل فقهی متهم به نادیده گرفتن سنت‌های عملی طائفه می‌نموده ‌_ که در ادامه از آن بحث خواهد شد ‌_ یا شهید ثانی به ایران مهاجرت نکرده و ارتباطاتی با صفویه نداشته، اما این مطلب که دیدگاه وی دربارۀ صفویه چه بوده است را نمی‌توان بر اساس مطلب مذکور مورد تحلیل و بررسی قرار داد و نتیجه گرفت که این دسته از فقیهان با تشیع صفویه و پیوستن به آن مخالفت داشته‌اند. به واقع شهید ثانی هر چند روابط رسمی با صفویه نداشت و یا در آثارش که در خارج از قلمرو صفویه تألیف کرده بود، اشارۀ صریحی به صفویه ننموده، اما نقش مهمی در تحولات دینی ایران ایفا کرده بود و به نحو غیرمستقیم در تحولات دینی صفویه نقش‌آفرینی کرده بود.

همچنین عدم مهاجرت او به ایران نیز به معنی نبود سیاست سرکوب شیعیان در عثمانی نیز نیست یا آنکه شهید ثانی در تشیع صفویان تردید داشته است، به واقع اگر رفتار شهید ثانی در سنت‌های متداول میان عالمان امامیه مورد بررسی قرار دهیم، می‌توانیم علت عدم مهاجرت او به ایران را درست تحلیل کنیم. به واقع فهم و یا تحلیل این مسائل بدون در نظر گرفتن سنت‌های متفاهم شیعه پیش از صفویه و تحولاتی که در بعد از صفویه در برخی از این امور رخ داده، باعث نادرستی تحلیل‌های مورد اشاره، شده است.

فهرست مطالب کتاب

درآمد: از دشواری‌های تحقیق درباب صفویه
صفوة‌الصفا منبعی بااهمیت دربارۀ صفویه پیش از قدرت‌گیری
مورخان صفوی و گفته‌ها و ناگفته‌های تاریخ صفویه
اهمیت تاریخ قاسم‌بیگ
منازعات درونی خاندان شیخ صفی: جنبه‌ای مغفول در تاریخ صفویه
مشکل ماهیت ادبی منابع و تفسیر متفاوت آن‌ها
سنت اجازه گرفتن از اهل‌سنت در میان عالمان شیعه
اجازات و اهمیت آن‌ها برای حضور در مدارس
تفسیرهای متفاوت از دیدگاه‌های عالمان امامی دربارۀ صفویه
فریدالدین جعفر بن علی صفوی: حلقه‌ای حذف شده از تاریخ صفویان
لزوم توجه به مجموعه‌ها، جنگ‌ها و منشأت در مطالعات تاریخی
مجموعۀ 1406 کتابخانۀ بریتانیا و اهمیت آن
علی بن قاسم موسوی نسابه‌ای گمنام از قرن نهم
علی بن قاسم در مقام یک نسابه
نکاتی در باب برخی مطالب مجموعۀ علی بن قاسم
سادات وفائیه و گزارش علی بن قاسم دربارۀ آن‌ها
علی بن قاسم و اشاره به ادعای سیادت اعیان و اشراف تیموری
نسخه‌های ناقص دیگر از بیان‌الادعیاء
علی بن قاسم و اشارت او در باب مشایخ اردبیل
اهمیت مطالب علی بن قاسم در باب سیادت صفویان
جعفر بن علی صفوی و طریقت صفویه
منازعات درونی خاندان شیخ صفوی از دریچۀ اطلاعات قاسم‌بیگ
مورخان صفوی و شیخ جعفر صفوی
گزارش قاضی احمد غفاری دربارۀ جعفر صفوی
امیر محمود هروی و گزارش او از جنید
قاضی احمد قمی و مطالب او دربارۀ شیخ جعفر صفوی
جنبه‌های تازه از زندگی جنید و منازعات او با جعفر صفوی
اقامت جنید در حلب و دشواری‌ها او با اعیان محلی
اوزون حسن و جنید
اوزون حسن و زعامت خانقاه اردبیل
اعقاب و فرزندان قاسم بن جعفر صفوی
فعالیت‌های جنید در آناتولی و شام
عاشق پاشا‌زاده و گزارش وی دربارۀ جنید
تکاپوهای جنید پس از اخراج از حلب
اشارۀ علی بن قاسم به حیدر صفوی
نکته‌ای دیگر دربارۀ سیادت صفویان
دلایل عدم توجه مورخان صفوی به جعفر صفوی
نکاتی در باب عزالدین حسن بن حمزه عموی علی بن قاسم
سادات وفائیه
نامۀ جنید به ابن‌شمّاع
اهمیت منشأت و جنگ‌های عصر صفویه
رقعۀ پریخان خانم به شاه اسماعیل دوم
صریح‌الملک و نکته‌ای در باب آن
شناخت متولیان بقعۀ شیخ صفی بر اساس اسناد صریح‌الملک
معین‌الدین اشرف اوحدی ؛ متولی بقعۀ شیخ صفی
عبدی‌بیگ نویدی و اهمیت تدوین صریح‌الملک او
تاریخ خانی و اهمیت اشارات او به خاندان شیخ صفی
گزارش خواند میر دربارۀ خاندان صفویه
نسب‌شناسان صفوی و اطلاعات آنها در باب اعقاب صفویان
نکاتی در باب شرح‌حال ابن‌شدقم
ابن‌شدقم و گزارش او دربارۀ اعقاب خواجه علی صفوی
صفویه در کتاب سراج‌الانساب کیاء گیلانی
رکن‌الدین حسن بن عبدالله حسینی موصلی نسابه و سیادت صفویان
طریقت صفویه در گزارش‌های مورخان عثمانی
گزارش بالی افندی دربارۀ صفویه
گزارش مورخان مصری و شامی در باب خاندان شیخ صفی
گزارش قطب‌الدین نهروالی درباب خاندان شیخ صفی
نکاتی دربارۀ شرح‌حال نهروالی
نهروالی و صفویه
گزارش دیگر نهروالی دربارۀ صفویان
میر مرتضی شریفی گزارشگر اخبار صفویه برای نهروالی
مورخان شامی و صفویه
پیوست: زبان و ادب فارسی در شام قرن دهم
صفویه و اتهام غلو
شاه اسماعیل و شاه طهماسب در نگاشته‌های فقیهان معاصرشان
فضای مذهبی دوران شاه اسماعیل
شاه اسماعیل و شاه طهماسب در نگاه فقیهان امامی هم‌عصر عاملی و دمشقی
عالمان فراری به عثمانی و شایعه‌سازی‌های آنها علیه صفویه
تلاش شروانیان برای خروج از سیطرۀ صفویه
نکاتی دیگر در باب نفی غلو نسبت داده شده به صفویه
احمد پیکره‌چی و رسالۀ او در رد بر جنید و حیدر
سعدی چلپی و رسالۀ وی در رد بر شیعه
احمد پیکره‌چی و اهمیت رسالۀ وی در رد بر جنید
زمان نگارش رسالۀ پیکره‌چی
میان سطور رسالۀ پیکره‌چی
دیدگاه عالمان شام و حجاز دربارۀ صفویه
اعیان شیعی دمشق و صفویه: سید نورالدین عباسی
بحرین قدیم و روابط شیعیان آن با صفویه
خاندان صائغ احسائی مهاجر به ایران در عصر صفویه
حاجی بن منصور احسائی دیگر عالم احسائی مهاجر به اصفهان
حاجی بن منصور و روابط او با عالمان برجستۀ اصفهان
شیخ رمضان بن علی غریبی عالم احسائی مهاجر به یزد در عصر صفویه
شیعیان ساکن در قلمرو عثمانی و دشواری‌های آنها
شواهدی از دشواری زندگی شیعیان در عراق تحت سلطۀ عثمانی
شرف‌الدین حجة‌الله شولستانی: شاهدی از دشواری شیعیان در قلمرو عثمانی
تقیه دولتمردان شیعی در عصر عباسی
شواهدی از تقیه در سنت فقهای امامی ساکن شام پیش از صفویه
عالمان عثمانی و دیدگاه آنها نسبت به شیعیان و صفویه
اهمیت توجه به سنت‌های عملی در تحلیل تاریخ تشیع
پیوست: اسناد مهمه دفتر لری و شواهد تعدی والیان عثمانی در احساء و قطیف
جامعۀ زرتشتیان یزد در قرون نهم و دهم
اهمیت مجموعۀ داراب هرمزدیار برای تحقیق در تاریخ زردتشتیان
صفویه در ادبیات مکاشفه‌ای زرتشتیان
فضل‌الله بن روزبهان خنجی و نکاتی درباب او
قاضی معروف شامی و کتاب البراهین
نکاتی در باب شرح‌حال قاضی معروف
شرح‌حال خود نوشت معین‌الدین اشرف مشهور به میر مخدوم شریفی
میر مخدوم شریفی و کتاب ذخیرة‌العقبی
مجموعه‌ای ادبی متعلق به میر مخدوم شریفی
نسخه‌ای از کتاب المحاکمات به تملک میر مخدوم شریفی
شرح‌حال میر مخدوم بر اساس کتاب ذخیرة‌العقبی539
اجازات بحارالانوار: منبعی برای مطالعۀ تاریخ صفویه
برخی از مجموعه‌های علمی به خطوط علماء عصر صفوی
انتشار لوح فشردۀ نسخه‌های اصل بحار گامی در تصحیح مجدد آن
مواردی از تصحیف نام‌ها در بخش اجازات بحار
قاضی صفی‌الدین عیسی ثانی و اجازۀ محقق کرکی به او
امکان تکمیل برخی اطلاعات اجازات بحار
وقف‌نامه‌ها: اسنادی برای مطالعۀ تاریخ اجتماعی عصر صفویه
اجازات اسنادی مغفول برای بررسی تاریخ تشیع
سنت‌های عملی متداول در جوامع شیعه‌نشین پیش از صفویه
تقیه در سنت اسلامی با تکیه بر فقه مالکی
سنت اجازه گرفتن از اهل‌سنت در میان عالمان شیعه
دشواری‌های زندگی شیعیان ساکن در قلمرو عثمانی
خاندان سادات بنوعلوان و عمل به تقیه
نقش خاندان آل عبدالمحسن قطیفی در مسئلۀ حج در اواخر عصر صفویه
حسین بن حسن ظهیری و گرایش اخباری‌گری شیخ حر عاملی
نگاهی به کتاب ایران عصر صفوی: نوزایی امپراتوری ایران
نکاتی در باب سیادت صفویه
نامۀ شیخ بالی افندی در باب احوال صفویه
نگاهی به کتاب جبل‌عامل از شهید اول تا شهید ثانی
کتاب‌شناسی