معرفی و دانلود کتاب جستارهایی در تاریخ ایران: مجموعه مقالات نخستین کنگره تاریخ دانان ایران

معرفی کتاب جستارهایی در تاریخ ایران: مجموعه مقالات نخستین کنگره تاریخ دانان ایران

کتاب جستارهایی در تاریخ ایران مجموعه مقالاتی از اولین کنگره‌ی تاریخ دانان ایران به دبیری شهرام یوسفی فر است که با محوریت بازاندیشی در علم تاریخ‌نگاری، آموزش رشته‌ی تاریخ و بررسی کردن موضوعات تاریخی مرتبط با تاریخ ایران تدوین شده است. این کتاب موضوعات متنوعی را پوشش داده است، گاهشماری‌های اوستایی، سیستم گمرک در عهد ناصری، تاریخ سلجوقیان و دشواری در تاریخ‌نویسی و تاریخ‌نگاری معاصر سرفصل‌هایی از این مقالات هستند.

درباره‌ی کتاب جستارهایی در تاریخ ایران

شاید اگر نگاهی دقیق‌تر به تاریخ معاصر کشورمان بکنیم، تاریخ‌نگاری ما در بسیاری از موارد تبدیل شده است به خائن انگاشتن یک عده برای قهرمان جلوه دادن عده‌ای دیگر. چنین رویکردی در دوره‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، نمی‌تواند کارآمد باشد. در کتاب جستارهایی در تاریخ ایران به مجموعه‌ای از مقالات برمی‌خوریم که هر کدام با نگاهی محققانه و منتقدانه به برش‌هایی از تاریخ ایران و تواریخ مرتبط با آن‌ها پرداخته‌اند و همچنین مباحثی مانند الزامات تاریخ‌نگاری و دشواری در تاریخ‌نویسی و تاریخ‌نگاری معاصر را مورد هدف قرار داده‌اند.

نویسندگان مقالات در کتاب جستارهایی در تاریخ ایران تلاش کرده‌اند تا نقاط کور و کمتر مورد هدف قرار گرفته را با دیدگاهی علمی بررسی کنند. این مقالات تقریبا بخش زیادی از تاریخ ما، از گاهشماری‌های دوره‌ی اوستایی تا تاریخ سلجوقیان و مشروطه، را در بر می‌گیرند و برخی از آن‌ها نیز اهدافی مانند به دست دادن گزارش از نهادهای آموزشی کودکان در طول کل تاریخ ایران را دنبال می‌کنند.

از سایر موضوعات قابل‌توجه در این کتاب می‌توان به سنخ‌شناسی دخالت نظامیان در انتخابات مجلس پنجم مشروطه، کمپانی بریتانیایی هند شرقی و چاپ آغازین فارسی در شکل‌دهی دانش استعماری و باستان‌گرایی در اندیشه‌های شیخ ابراهیم زنجانی اشاره کرد. با وجود موضوعات متفاوت، می‌توان دیدگاه‌های محققانه و علمی و به دور از پیش‌داوری را با رعایت‌ کردن اصول پژوهشی در تمام این مقالات دنبال کرد. همین‌طور برخی از این مقالات، نگاهی منتقدانه به علم تاریخ و تاریخ‌پژوهی در ایران دارند که می‌تواند برای اهل فن جذاب باشد.

تاریخ را لزوماً نمی‌توان به‌صورت مجموعه‌ای از اتفاقات سیاه و سفید تفسیر کرد، آنچه بیش از هر چیز در این مقالات مهم شمرده شده، این است که با گشودن گره‌ها و روشن‌ کردن نقاط تاریک تاریخ، می‌توان گذشته را با تمام پیچیدگی‌ها و ابهاماتش به طرز واقع‌گرایانه‌تری درک کرد.

مجموعه مقالات این کتاب را شهرام یوسفی‌فر گردآوری کرده و به همت انتشارات نگارستان اندیشه به دست خوانندگان رسیده است.

کتاب جستارهایی در تاریخ ایران برای چه کسانی مناسب است؟

مخاطبان اصلی این کتاب دانشجویان و محققان رشته‌ی تاریخ هستند. زبان پژوهشگرانه و علمی این کتاب، ممکن است برای برخی از خوانندگان سنگین باشد ولی اگر به مباحث تاریخی علاقه‌مند هستید، کماکان می‌توانید از مباحث آن استفاده کنید.

در بخشی از کتاب جستارهایی در تاریخ ایران: مجموعه مقالات نخستین کنگره تاریخ دانان ایران می‌خوانیم

یکی از مظاهر تعلق خاطر سلاطین و شاهزادگان سلجوقی به فرهنگ ایرانی و ادب فارسی توجه ویژۀ آنان به شاهنامه فردوسی بود. این علاقه را می‌توان از کثرت اشتهار داستان‌ها و قهرمانهای شاهنامه فردوسی در میان آنان دریافت. منابع تاریخی آن دوران، به ویژه کتاب الاوامر العلاییه ابن بی‌بی مشحون است از اصطلاحات شاهنامه‌ای و تشبیه افراد و حوادث زمان به حوادث مذکور در شاهنامه مانند پیر زال، هفت خان، دیو سپید و سخنانی در بزرگداشت فردوسی و شاهنامه از زبان فخر‌الدین بهرام شاه در پاسخ به اعتراض کسانی که صله او به نظامی‌گنجوی را زیاد می‌دانستند.

علاءالدین کیقباد اول نیز به هنگام ساخت دیوار قونیه و سیواس دستور داد تا در کنار آیات قرآت و احادیث نبوی از امثال حکم و اشعار شاهنامه استفاده کنند. همچنین دیوارهای کاخ قبادآباد، مملو بود از تصاویر داستانهای شاهنامه و اشعار آن، این تصاویر در جریان حفاری‌های کاخ قبادآباد توسط باستان‌شناسان ترک و به سرپرستی محمد اندر (onder) بر روی دیوار تالارهای قصر کشف گردید و بهترین شاهد بر علاقه سلاطین سلجوقی به این شاهکار حماسی ایرانیان است.

علاقۀ سلاطین و شاهزادگان سلجوقی به آثار ایرانی منحصر به شعر نبود، بسیاری از آنان به آثار علمی‌ و اخلاقی فارسی و آداب ملکداری ایرانی نیز ارادتی تام داشتند. علاءالدین کیقباد اول که خود صاحب ذوق و هنر بود و در بسیاری از علوم و فنون دست داشت، همواره کتاب کیمیای سعادت غزالی و سیرالملوک نظام الملک را مطالعه می‌کرد. از همین رو بود که علما و دانشمندان در این دوره به تالیف و استنساخ کتب، بویژه استنساخ کتب به زبان فارسی همت کرده و در موارد متعددی آن‌ها را به سلاطین و بزرگان سلجوقی تقدیم می‌کردند.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌سخن
گمرکات شهری یا عوارض راهداری در عهد ناصری
الزامات تاریخ‌نگاری: (مسأله شناخت علمیت و عینیّت در علم تاریخ)
تحول نهادهای آموزش کودکان در تاریخ ایران
ادیبان و دانشمندان ایرانی مهاجر و آثار علمی ادبی آنان در حکومت سلاجقه روم
ضرورت بازنگری رشتۀ تاریخ
سنخ‌شناسی دخالت نظامیان در انتخابات مجلس پنجم مشروطه
مصادره اموال کارگزاران در دورۀ خلفای اسلامی
جستاری در باورهای دینی، اساطیری و حماسی در ساختار تقویم اوستایی
کمپانی بریتانیایی هند شرقی و چاپ آغازین فارسی در شکل‌دهیِ دانش استعماری
آخرین روزهای‌ حکومت خاندان اردلان و کوشش‌های عباس‌خان سردار رشید
ترجمه از زبان ترکی عثمانی به فارسی در دورۀ ناصری: مطالعۀ موردی: ترجمه‌های محمدعارف اسپناقجی پاشازاده
دشواری در تاریخ نویسی و تاریخ خوانی معاصر
باستان‌گرائی در اندیشه‌های شیخ ابراهیم زنجانی