معرفی و دانلود کتاب مماس با اثر

معرفی کتاب مماس با اثر

علیرضا تغابنی، معمار برجسته و صاحب‌نام ایرانی، در کتاب مماس با اثر به نقد و بررسی یازده سازه‌ی معماری در ایران معاصر پرداخته است. او کوشیده تا ضمن بحث از این آثار، نظری نیز به وضعیت نظریه‌پردازی در باب هنر معماری در فضای آکادمیک ایران بیفکند.

درباره کتاب مماس با اثر

می‌گویند روح مردمان هر سرزمینی را می‌توان با توجه به سبک و سیاق معماری در آن سرزمین شناخت. این گفته اگرچه تا حدی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، بهره‌هایی از حقیقت در خود دارد. معماری هنری فاش‌کننده است. معماری اسرارِ نهفته در کنه ذهنِ آدم‌ها را هویدا می‌کند. معماری، از آن‌جا که فرم محض است و هیچ نسبتی با محتوا و درون‌مایه ندارد، فرم اندیشه‌ورزی را آشکار می‌سازد. معماریِ یک بافتِ سرزمینی به ما می‌گوید که افرادِ ساکن در آن بافت و ناحیه، چگونه می‌اندیشند، و مهم‌تر از آن، چگونه و تحت چه شرایطی زندگی می‌کنند. برای آشکار شدن منظور ما، می‌توانید معماری پرطمطراق کلاسیک را با معماری ساده و بی‌آلایش مدرنیستی مقایسه کنید. در این دو فرم متمایز معماری، دو سبک زندگی متفاوت آشکار و هویداست. یکی سبکی‌ست شکوهمند و جلوه‌گر، که بر جمعیت و آشکاره‌گی دلالت دارد؛ و دیگری، سبکی‌ست ساده و درون‌گرا، که بر فردگرایی مفرط صحه می‌گذارد.

در باب معماری ایران، به طور خاص چه می‌توان گفت؟ توجه به معماری در ایران دیروز و امروز، به ما چه چیزهایی در باب تاریخ و فرهنگمان می‌گوید؟ علیرضا تغابنی در کتاب مماس با اثر بر آن شده تا به این قبیل از پرسش‌ها پاسخ دهد. او در این اثر به نقد و بررسی یازده سازه‌ی معماری در ایران معاصر پرداخته است، و ضمن این کار، علاوه بر توجه به مباحث تخصصی معماری، به بحث در باب موضوعات جامعه‌شناختی و بعضاً سیاسی نیز همت گمارده است.

کتاب مماس با اثر، چنان‌که مؤلف در مقدمه‌ی خویش بر اثر اذعان می‌کند، با یک تناقض آغاز می‌گردد: تغابنی عقیده دارد که احکام کلی در باب معماری ایرانی بی‌اعتبار و گمراه‌کننده‌اند. با این همه، خود او در کتاب پیش رو حکمی کلی را مبنای آغاز کار خویش قرار داده است. این حکم کلی از این قرار است: در ایران امروز، بحث در باب نظریه‌های معماری چندان سودی ندارد. به جای آن باید تلاش کرد تا در باب آثار، به طور اخص گفت‌وگو کرد. فقط این‌چنین است که شاید بتوان پلی بر جهان تئوری نیز زد.

تغابنی می‌نویسد: «این را که ما کم‌تر توانسته‌ایم درباره‌ی معماری به ‌صورتی قابل تداوم صحبت کنیم می‌توان از جهات مختلفی بررسی کرد و موانع زیادی را بر سر راه آن برشمرد. ولی پیش از آن باید بر این نکته تأکید کنیم که گفت‌وگو، که نقد به شدت به آن وابسته است، در فضای معماری ما همواره دچار اختلال بوده است. شاید یکی از دلایل این اختلالْ فقدان واژگان مشخص و ابهام در حدود معنایی آن‌ها در میان کسانی باشد که می‌خواهند درباره‌ی مسئله‌ای خاص گفت‌وگو کنند؛ مثلاً فقدان مرجعِ معناییِ مشخصی که هنگام سخن ‌گفتن از فرم یا فضا تعیین کند که در حقیقت درباره‌ی چه ‌چیزی در حال گفت‌وگوییم. نبودِ توافق و تئوریزه ‌و طبقه‌بندی ‌نشدن مفاهیمِ پایه‌ی معماری از عوامل مهمی‌اند که امکان گفت‌وگو را می‌گیرند و میزهای گفت‌وگو را به کلاف‌های درهم‌پیچیده‌ای از عقاید و مفاهیمی تبدیل می‌کنند که به سلسله‌ی بی‌پایانی از سوءتفاهم‌ها می‌انجامند.» با توجه به این گفته‌ی نقل‌شده، می‌توان به عبارتی چنین گفت که هدف کتاب مماس با اثر ممکن ساختن گفت‌وگو در باب معماری در فضای ایران بوده است. قضاوت در باب این‌که نویسنده تا چه اندازه در تحقق این هدف موفق بوده، بر عهده‌ی خواننده است.

لازم به ذکر است که کتاب مماس با اثر توسط نشر چشمه در اختیار مخاطبین علاقه‌مند قرار گرفته است.

کتاب مماس با اثر مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به هنر معماری مخاطبین اصلی کتاب مماس با اثر، نوشته‌ی علیرضا تغابنی، به شمار می‌روند.

با علیرضا تغابنی بیشتر آشنا شویم

علیرضا تغابنی (Alireza Taghaboni) در سال 1351 خورشیدی دیده به جهان گشوده است. او معماری برجسته و تواناست که افتخارات فراوانی را به دست آورده است؛ از جمله جایزه‌های معماریِ «معمار 87»، «معمار 90»، «معمار 92»، «فستیوال جهانی معماری»، «معمار 96» و «معمار خاورمیانه». از میان پروژه‌های معماری وی می‌توان به عناوین پیش رو اشاره نمود: «ویلای کوهسار»، «خانه‌ی شریفی‌ها»، «دوگانه‌ی صفادشت» و «ویلای برادر کوچک‌تر».

علیرضا تغابنی مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه گیلان، و مدرک دکترایش را از دانشگاه آزاد اسلامی اخذ نموده است. از میان آثار مکتوب وی می‌توان به عناوینی چون «مماس با اثر» و «پروژه‌های مدرسه‌ی معماری» اشاره کرد.

در بخشی از کتاب مماس با اثر می‌خوانیم

اگر بخواهیم تاریخ معماریِ ایران را همچون داستانی روایت کنیم، مسجد در آن نقش قهرمانی را دارد که نویسنده در قسمت‌های پایانی داستانش نمی‌داند با آن چه کند؛ یعنی قهرمانِ داستانی که بار روایت را تا قسمت‌های نهایی بر دوش خود کشیده، ناگهان به‌ دلیل تغییر شرایط فرهنگی و سیاسی داستان، کارکردش را از دست داده و موقعیتش مسئله‌دار شده است. درهم ‌تنیده بودن مسجد با مقولاتی همچون سنت و مدرنیته، حاکمیت دینی، و همچنین زندگی روزمره باعث شده است تحولات رخ‌داده در این موضوعات در قرن اخیر به سردرگم شدن معماریِ ایران در مواجهه با این قهرمان تاریخی بینجامد. فشار دستگاه‌های ایدئولوژیک‌ در پرداخت هر چه پُرزرق‌وبرق‌تر و نمادین‌ترِ مسجد از سویی آن را به کیچی ساختمانی نزدیک کرده است، و از سویی دیگر، حساسیت بر موضوع مسجد، همچون فضایی مرتبط با «هسته‌ی تغییرناپذیرِ دین»، امکان ورود خلاقانه به آن را دشوار کرده است. در میان این وضعیت، شاید طرح‌واره‌های تازه‌ای از مسجد، که بتوانند از زاویه‌ای دیگر به موضوع بنگرند، راهی برای برون‌رفت از این انسداد مفهومی با خود داشته باشند. به نظر می‌آید پروژه‌ی نمازخانه‌ی فکه می‌خواهد مسجد را با همین دید و با همه‌ی معانی نمادین، ضمنی و مستقیمش، از دریچه‌ی جنگ ایران و عراق روایت کند خوانشی که، چه از لحاظ جغرافیا و چه از لحاظ تاریخی، معنایی جدید به مسجد می‌دهد.

پروژه روی مرز موقتی / ابدی بودن حرکت می‌کند؛ از یک طرف، دیوارهای پیرامونی و ستون‌های نخلی‌اش همیشگی و بی‌زمان به نظر می‌رسند، و از طرف دیگر، انگار سقف‌ها و دیوارهای حصیری‌اش کاملاً موقتی‌اند جوری که شاید پس از برچیده شدن‌شان، از آن فقط دیواری اِل‌شکل یا چند ستون بر جای بماند مثل تمامی ساختمان‌ها و سازه‌ها و سنگرهای جنگ. گویی این اثرات باقی‌مانده بر زمینْ یادآور «چیزی» هستند آن‌چه چندان هم نمی‌توانی از چیستی‌اش مطمئن باشی. این‌جاست که زندگیِ این سازه پس از تخریب بسیار پُرابهام‌تر از گذشته خواهد بود. ستون‌ها، که نقش سازه‌ای دارند، وقتی به محراب می‌رسند، کاملاً از کارکرد سازه‌ای تهی می‌شوند و نقشی نمادین می‌یابند.

فهرست مطالب کتاب

قدردانی
مقدمه
نمازخانه ی یادمان شهدای فکه
گالری سفید
مجتمع فرهنگی تجاری چارسو
ویلای صفادشت
ساختمان اداری تجاری ترمه
ساختمان مسکونی روزن
مهمان‌خانه‌ی قائلی
در [بیرون]؛ حیاط ‌خانه‌ ی فلاحتیان
سه ‌منظر
۱۰۹۰ (ده ‌نود)
فروشگاه کفش کودک آرتمن
واژه ‌شناسی
منابع