معرفی و دانلود کتاب مرگ سیاه: یورش طاعون خیارکی به اروپا

معرفی کتاب مرگ سیاه: یورش طاعون خیارکی به اروپا

طاعون خیارکی که در قرن چهاردهم میلادی جان میلیون‌ها نفر از ساکنان زمین را گرفت، به مرگ سیاه معروف است. امیلی ماهونی در کتاب مرگ سیاه از علت شیوع این بیماری می‌گوید، به واکنش مختلف مردم در سراسر جهان می‌پردازد، از بعضی واقعیات این همه‌گیری پرده برمی‌دارد و تأثیرات اقتصادی این بیماری را در جامعه‌ی اروپا بررسی می‌کند.

درباره‌ی کتاب مرگ سیاه

تصاویری که نویسندگان اروپایی از دوران مرگ سیاه به دست می‌دهند، آن‌چنان هولناک است که باور کردن آن دشوار به نظر می‌رسد:

«اجساد مردمانی که در طول شب مرده بودند، دسته‌دسته در گاری‌هایی جمع و در یک گودال عمیق دفن می‌شدند. وقتی صبح روز بعد تعداد زیادی جسد در سطح شهر پیدا می‌شد، مردم کمی خاک بر اجساد پیشین می‌ریختند و پیکره‌های بی‌جان جدید را روانه‌ی گودال می‌کردند. آن‌قدر لایه‌های مختلفی از اجساد به وجود آمده بود که انسان را به یاد ورقه‌ها و لایه‌های لازانیا می‌انداخت.»

چنین فاجعه‌ای آن‌قدر ناگهانی به وجود آمد که هیچ‌کس را یارای مقاومت در مقابل آن نبود. در طول چند ماه 60 درصد از مردم فلورانس جان خود را از دست دادند. در این تراژدی بود که سرشت حقیقی هر چیزی آشکار می‌شد: پزشکانی که از درمان بیماران رویگردان بودند، کشیشانی که دیگر بر سر بالین محتضران حاضر نمی‌شدند، زنان و شوهرانی که از هم می‌گریختند و والدینی که فرزندان مریضشان را به حال خود رها می‌کردند. اگر کتاب «طاعون» آلبر کامو را خوانده باشید، چنین توصیف‌هایی برایتان عجیب نخواهد بود. کتاب مرگ سیاه (The Black Death) نیز فقط بخشی از این فاجعه‌ی تاریخی را نشان می‌دهد.

امیلی ماهونی (Emily Mahoney) در پیشگفتار از همه‌گیری‌های پیش از مرگ سیاه سخن می‌گوید. سپس در اولین فصل منشأ این بیماری کشنده را مورد بررسی قرار می‌دهد. طبق تحقیقات، عامل مرگ سیاه از آسیای مرکزی و جایی به نام ایسیک‌کول بوده. مردمان آن ناحیه موش‌خرماهای مرده‌ی بسیاری را پیدا می‌کنند و پوست آن‌ها را به دیگر کشورها می‌فروشند. کک‌های زنده‌ و آلوده‌به‌طاعونی که زمانی از این حیوانات تغذیه می‌کردند، از طریق پوست به بدن انسان‌ها منتقل می‌شدند. در سال 1345 میلادی، مغولان شهر کافا، یکی از مستعمرات ایتالیا را به محاصره درمی‌آورند. آن‌ها با مشکلی بزرگ روبه‌رو می‌شوند: روزانه هزاران سرباز بر اثر یک بیماری ناشناخته جان می‌سپارند. فرمانده مغول فکری عجیب به ذهنش رسید: بدن این سربازان مرده را با منجنیق در داخل شهر کافا می‌انداخت و این‌چنین، ساکنان شهر را از پای درآورد. بسیاری از اهالی کافا از طریق کشتی به دیگر سرزمین‌ها رفتند و اندک‌اندک، بیماری در سراسر اروپا گسترش پیدا کرد.

مردمان با این بیماری برخورد متفاوتی داشتند. برخی آن را عقوبت الهی می‌پنداشتند و یهودیان را به‌خاطر به خشم آوردن خدا می‌کشتند، بعضی از وطن خود فرار می‌کردند و بیماری را به کشورهای دیگر می‌بردند و فقط انده‌ی اندکی بودند که به فکر درمان این بیماری افتادند. پزشکان آن‌ دوره هیچ تصوری از میکروب و باکتری نداشتند و با روش‌های سنتی مانند فصد، سعی در درمان بیماری طاعون داشتند. در فصل دوم کتاب از واکنش‌های متفاوت مردم باخبر می‌شوید و با خواندن فصل سوم، از واقعیت مرگ سیاه اطلاع می‌یابید.

در همه جا از میزان بالای مرگ و میر طاعون صحبت می‌شود. اما کسانی که زنده ماندند، چطور توانستند به زندگی عادی برگردند؟ آیا نظام اجتماعی تغییر کرد؟ با توجه به ترس کشیش‌ها و رهبران مذهبی از ابتلا به طاعون، آیا نظر مردم نسبت به آن‌ها عوض شد؟ مرگ سیاه چه اثری بر ادبیات و هنر گذاشت؟ جهان‌بینی مردم چه تغییر عمده‌ای داشت؟ دانشمندان چگونه توانستند به درمان این بیماری نزدیک شوند؟ چگونه این دنیاگیری هولناک به پایان رسید؟ امیلی ماهونی در فصل چهارم و پنجم کتاب به این سؤالات جواب می‌دهد.

کتاب مرگ سیاه جلد هشتاد و سوم مجموعه‌ی تاریخ جهان انتشارات ققنوس است. این اثر با ترجمه‌ی پریسا صیادی منتشر شده.

درباره‌ی مجموعه تاریخ جهان

مجموعه‌ی تاریخ جهان نام مجموعه‌ای 87 جلدی از انتشارات ققنوس است که هر جلد آن ترجمه‌ای از مجموعه‌‌ی World History به حساب می‌آید. دان ناردو، مایکل وی. آزکان، جیمز آ. کوریک و بسیاری دیگر از صاحب‌نظران حوزه‌ی تاریخ، نویسندگان هر جلد از این مجموعه هستند. هر جلد از مجموعه‌ی تاریخ جهان یک دوره‌ی مهم تاریخی را از نظر سیاسی، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی با زبانی ساده به خوانندگان می‌شناساند. بعضی از کتاب‌های این مجموعه عبارتند از: «جنگ کره»، «آمریکا و روسیه»، «اسطوره‌های یونان و روم»، «پیدایش مسیحیت»، «جنگ کریمه»، «امپراتوری مغول» و... . مخاطبان اصلی این کتاب‌ها نوجوانانی هستند که می‌خواهند دانش عمومی خود را پایه‌ریزی کنند اما بزرگسالان و علاقه‌مندان و پژوهشگران نیز می‌توانند از مطالب کتاب‌های این مجموعه بهره‌ی بسیار ببرند.

کتاب مرگ سیاه برای چه کسانی مناسب است؟

اگر درباره‌ی تاریخچه‌ی پاندمی‌ها در جهان کنجکاوید، کتاب مرگ سیاه یکی از بهترین منابع برای مطالعه به شمار می‌رود.

در بخشی از کتاب مرگ سیاه: یورش طاعون خیارکی به اروپا می‌خوانیم

عده‌ای هم عامل این بیماری را حرکات غیرطبیعی سیارات می‌دانستند. آن‌ها می‌گفتند این حرکات عجیب باعث شده هوای زمین ناپاک و آلوده شود و انسان‌ها را به مرض‌های وحشتناک مبتلا کند. بسیاری از صاحب‌نظران آن روزگار از جمله پزشکان برجسته این فرضیه‌ی هوای آلوده را تأیید می‌کردند. در اکتبر 1348 گروهی از پزشکان فرانسوی نوشتند:

بیماری ممکن است بر اثر آلودگی آب یا غذا به وجود آید... با این حال، ما همچنان بیماری بر اثر هوای آلوده را بسیار خطرناک‌تر می‌دانیم، زیرا هوای بد و نامساعد زیان‌آورتر از غذا یا نوشیدنی آلوده است چرا که به‌سرعت وارد قلب و شش‌ها می‌شود و به آن‌ها آسیب می‌رساند. ما معتقدیم که منشأ این همه‌گیری یا طاعون اخیر آلودگی جوهره‌ی هواست و این آلودگی و فساد در اعراضش نیست که تغییر کند. بر این اساس منظور این است که هوا، که ماهیتش پاک و خالص است، فقط با ترکیب با بخارات اهریمنی ممکن است ناپاک و آلوده شود.

در این دوره بسیاری از پزشکان متخصص عمیقاً باور داشتند که «بخارات اهریمنی» عامل بروز مرگ سیاه است. اونیفرم‌هایی که پزشکان در آن دوره‌ی خاص می‌پوشیدند امروزه نماد طاعون خیارکی است. آن‌ها کلاه‌هایی بزرگ بر سر می‌گذاشتند، لباس‌های بلند شق و رق می‌پوشیدند، و ماسک‌هایی به شکل سر پرندگان به صورت می‌زدند. آن‌ها داخل این ماسک‌ها را با گل و گیاه پر می‌کردند چرا که فکر می‌کردند هوای آلوده را پاک و تصفیه می‌کند.

فهرست مطالب کتاب

رویدادهای مهم در دوره‌ی مرگ سیاه
پیشگفتار: رویدادی ترسناک در تاریخ
1: آغاز مرگ سیاه
2: طاعون ترس و وحشت
3: واقعیت‌های مرگ سیاه
4: تأثیرات اقتصادی طاعون
5: تأثیرات مرگ سیاه بر فرهنگ اروپا
سخن پایانی: طاعون در گذشته و حال
یادداشت‌ها
برای مطالعه‌ی بیشتر