معرفی و دانلود کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم: اصلاح دینی

معرفی کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم: اصلاح دینی

در قرون وسطی، کلیسای کاتولیک در سرتاسر اروپا حاکم بود و زمام زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها را به دست داشت. تا اینکه سرانجام در قرن شانزدهم جنبش پروتستانیسم به این چیرگی خاتمه داد. در کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم، ویل دورانت به طور خاص به انقلاب دینی در اروپا و ریشه‌های شکل‌گیری آن می‌پردازد. این کتاب که در گروه کتاب‌های تاریخ اروپا و جهان قرار دارد، جنبه‌های گوناگون فکری، اجتماعی، سیاسی و دینی این تحول بزرگ را توضیح می‌دهد. این جلد از تاریخ تمدن در سال 1958 فینالیست جایزه‌ی ملی کتاب برای بخش ادبیات غیرداستانی شد.

درباره‌ی کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم

پروتستانیسم یکی از جنبش‌های تأثیرگذار و سرنوشت‌ساز در قرن شانزدهم میلادی در اروپا است که خواهان تغییر و اصلاح در مسیحیت، تغییر قوانین مذهب کاتولیک و جدایی و استقلال از کلیسای روم بود. مارتین لوتر یکی از رهبران و چهره‌های سرشناس این جنبش است که با مخالفت با پاپ و کلیسای کاتولیک جنبش پروتستانیسم را به وجود آورد و آن را رهبری کرد. ویل دورانت (Will Durant) کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم (The Story of Civilization 6) را درباره‌ی تاریخ اروپا از ویکلیف تا لوتر (از 1300 تا 1565 میلادی) با تمرکز بر اصلاحات پروتستانی نگاشته و این جلد از کتاب خود را اصلاح دینی (The Reformation) نام گذاشته است.

باید گفت مسیحیت و کلیسای کاتولیک، موهبت بزرگی برای انسان بود و میراث بزرگی را از هنر، ادبیات، اخلاق، گسترش سواد و فرهنگ و احداث مدارس و کتابخانه‌ برای ملت‌ها و جوامع به جا گذاشت؛ اما سرانجام در قرن چهاردهم گرفتار شکست و انحطاط شد و فساد اخلاقی و سیاسی به آن راه یافت. پاپ‌ها و روحانیان مسیحی بسیار تلاش کردند که اصلاحاتی در کلیسا ایجاد کنند و آن را از تباهی نجات دهند؛ بااین‌حال، این تلاش‌ها چندان مؤثر نبود و در پایان قرن پانزدهم فساد و زوال در میان پاپ‌ها و دستگاه کلیسا فراگیرتر می‌شد. در همین حین، اروپا دستخوش تحولات اقتصادی، سیاسی و فکری بود که به‌آرامی پایه‌های مسیحیت را سست می‌کرد. اندک اندک نهادهای زیر سلطه‌ی کلیسا رو به زوال می‌رفتند و نهادها و دستگاه‌های اداری و سیاسی خارج از حیطه‌ی قدرت کلیسا جای آن‌ها را پر می‌کردند. از طرف دیگر، این دوره، عصر رنسانس در اروپا بود و تأثیرات عمیقی که در زمینه‌های مختلف بر علم، هنر، ادبیات و فلسفه گذاشت، زمینه‌ساز تحولات فکری و فلسفی بسیاری در اروپا شد که در کنار تضعیف کلیسا و تغییر ساختار سیاسی و اجتماعی حاکم، مقدمات جنبش اصلاحی پروتستانیسم را فراهم می‌ساخت.

ویل دورانت کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم را با زمینه‌ها و مقدمات جنبش پروتستانیسم در قرن چهاردهم در انگلستان آغاز می‌کند. جان ویکلیف، یک مصلح انگلیسی و یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های این دوره‌ است که با عقاید و نظریات خویش مقدمات ظهور آیین پروتستان را فراهم ساخت. نویسنده مفصلاً به شرح فعالیت‌ها، آراء و اندیشه‌های او می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه تعلیمات و اقدامات وی به جنبش‌های اصلاح دین در اروپا دامن می‌زدند. نویسنده در شرح این مطلب به دیگر شخصیت‌های تأثیرگذار این دوره همچون چاوسر و ریچارد دوم نیز اشاره کرده و تأثیرات آن‌ها را نمایان می‌کند. سپس به فرانسه می‌پردازد، اوضاع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این کشور را طی قرون چهاردهم و پانزدهم شرح می‌دهد و به شخصیت‌هایی چون ژاندارک و نقش وی در پیشبرد اصلاحات دینی اشاره می‌کند.

در این دوره ترکان عثمانی به شبه جزیره‌ی بالکان حمله می‌کنند، اروپای شرقی را به زیر سلطه‌ی خود درمی‌آورند و دولت روم شرقی را از میان برمی‌دارند. نویسنده در کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم در کنار شرح تاریخ نقاط مختلف اروپا چون اروپای مرکزی، سرزمین اسلاوهای مغرب، اسپانیا و پرتغال فصلی مجزا را به هجوم ترکان عثمانی اختصاص می‌دهد و چیرگی امپراطوری عثمانی بر اروپای شرقی را همراه با شخصیت‌های مبارز و تأثیرگذار این دوره و تحولات اروپا مفصلاً شرح می‌دهد.

همان‌طور که اشاره شد، یکی از مواردی که زمینه‌ساز پروتستانیسم شد، تحولات فکری در عرصه‌ی علم و فلسفه بودند. به همین سبب ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم فصلی مجزا را به پیشرفت دانش اختصاص می‌دهد و آن را از ابعاد مختلف می‌کاود. وی در این مبحث به تحولاتی گوناگون در علم فیزیک، شیمی، ریاضی، نجوم، پزشکی،‌ جغرافیا و اختراعاتی چون ساخت ساعت می‌پردازد. همچنین بخش‌ جداگانه‌ای را نیز به فلسفه و تحولات آن اختصاص داده است و به نقش شخصیت‌هایی چون نیکولای کوزایی و ویلیام آکمی اشاره می‌کند.

یکی از جنبه‌های گسترش علم و دانش در این دوره، اکتشافات جغرافیایی، به‌ویژه کشف قاره‌ی آمریکا بود که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات قرن پانزدهم و اوایل قرن شانزدهم نقش تعیین‌کننده‌ای در تحولات بعدی اروپا ایفا کرد. یکی از سرشناس‌ترین مکتشفان این دوره کریستوف کلمب است. ویل دورانت در تاریخ تمدن - جلد ششم به کاشف آمریکا می‌پردازد و نتایج و اثرات فکری، اجتماعی و سیاسی اکتشافات جغرافیایی را واکاوی می‌کند.

سرانجام پس از شرح‌ همه‌ی مقدمات، تاریخ تمدن - جلد ششم به انقلاب دینی و مهم‌ترین شخصیت آن، مارتین لوتر، می‌رسد. لوتر با نگارش کتاب «الهیات آلمانی» جرقه‌‌ی این انقلاب را می‌زند و سرمنشأ سیل عظیمی از تحسین‌ها، تقبیح‌ها، مخالفت‌ها و موافقت‌ها می‌شود. او با انتشار خطابه‌ها و رساله‌های خود با کلیسا و دولت درگیر می‌شود و بسیاری از آلمانی‌ها را با خود همراه می‌کند. انقلاب دینی لوتر زمینه‌ی انقلاب اجتماعی می‌شود و بسیاری از کشاورزان و دهقانان و شهسواران گرسنه و سرخورده را علیه کلیسا و شاهزادگان و حاکمان می‌شوراند. ویل دورانت گسترش این انقلاب را در سرتاسر اروپا از شرق تا غرب با جزئیات شرح می‌دهد.

فصل سی‌ام و سی‌ویکم کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم یکی از بخش‌های این جلد است که برای خواندگان فارسی‌زبان یا علاقه‌مندان به مطالعات خاورمیانه جذاب خواهد بود. ویل دورانت در این فصل‌ها به هنر، ادبیات، تاریخ سیاسی و اندیشه‌های حاکم در خاورمیانه از قرن چهاردهم تا شانزدهم میلادی اشاره می‌کند و از ایران، مصر و سرزمین‌های زیر سلطه‌ی عثمانی سخن به میان می‌آورد. در این بخش از کتاب، نویسنده به تاریخ ایلخانیان و سپس صفویان اشاره می‌کند و بحثی را به حافظ و اشعار او، به‌‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاعران دوره‌ی ایلخانی، اختصاص می‌دهد.

در مجموع می‌توان گفت، دوره‌ی رنسانس و عصر اصلاح دینی ریشه‌های تاریخ معاصر اروپا و جهان هستند و بنیانی را پایه‌گذاری می‌کنند که آن را از دوره‌‌ی استیلای کلیسا جدا می‌سازند. کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم شرح مفصل و جامعی از تاریخ این عصر است که با مطالعه‌ی آن می‌توان اطلاعات کاملی درباره‌ی تحولات دینی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی این دوره به دست آورد. این جلد از کتاب تاریخ تمدن را انتشارات علمی و فرهنگی با ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای، سهیل آذری، پرویز مرزبان و ابوطالب صارمی منتشر کرده است.

کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم برای چه کسانی مناسب است؟

این جلد از کتاب تاریخ تمدن ویل دروانت برای کسانی که به مطالعه درباره‌ی عصر اصلاح دین در اروپا و ریشه‌های شکل‌گیری آن علاقه‌مند هستند، مناسب است.

در بخشی از کتاب تاریخ تمدن - جلد ششم: اصلاح دینی می‌خوانیم

هیچ ملتی چون ملت آلمان چنین یک‌دل و یک‌زبان یکی از فرزندان خود را به‌عنوان نماینده هنری‌اش برنگزیده است؛ ملت آلمان از کاتولیک و پروتستان، شمالی و جنوبی، دورر را برگزیده‌اند. در ششم آوریل سال 1928، یعنی سالگرد چهارصدمین سال وفاتش، مجلس رایشستاگ در برلین و انجمن شهر نورنبرگ، سیاسیات و معتقدات دینی را به‌کنار گذاشتند تا از هنرمندی که محبوب‌ترین هنرمندان آلمان است. تجلیل به‌عمل آورند. در این میان عده‌ای از اشخاص خبره بیهوده کوشیدند که تابلو جشن تاج گل‌سرخ را به 1000000 دلار بخرند، تابلویی که دورر خود 110 گیلدر (2750 دلار؟) برای ترسیم آن دریافت کرده بود.

پدرش زرگری از مردم مجارستان بود که در نورنبرگ سکونت گزیده بود. آلبرشت سومین کودک از فرزندان هجده‌گانه او بود که اغلب در طفولیت درگذشته بودند. در کارگاه پدرش، طراحی با مداد و زغال و قلم، و کنده‌کاری با قلم حکاکی را آموخت؛ خود به تجربه فراگرفت که به همه چیز با ریزبینی و دقت بنگرد و اشیا و موضوعات را، خستگی‌ناپذیر، با همه جزئیاتشان تجسم بخشد؛ ازاین‌روی، در برخی از تک‌چهره‌هایی که کشیده، چنان است که گویی هر مویی به‌طور مجزا ترسیم شده است. پدر امیدوار بود که پسرش زرگر دیگری از آب درآید، اما چون شوق او را در بسط هنرش دید، به خواسته وی تسلیم شد و او را به شاگردی نزد ولگموت فرستاد (1486). آلبرشت آهسته پیش می‌رفت؛ نبوغ او در بلندهمتی، پشتکار، و شکیبایی‌اش نهفته بود. خود می‌گفت: «خداوند به من پشتکار داده بود و از‌این‌روی خوب یاد می‌گرفتم؛ اما مجبور بودم رنج و ناراحتی بسیاری را از دستیارانش تحمل کنم.» چون فرصتی برای مطالعه بدن‌های برهنه نداشت، اغلب به حمام‌های عمومی می‌رفت و آپولون‌هایی چنان‌که در آنجا می‌دید، کشید. خود وی نیز در آن روزگاران از لحاظ زیبایی و برازندگی اندام، آپولونی بود. دوستی با شیفتگی او را چنین وصف می‌کند:

بدنی داشت که از لحاظ ساختمان و قامت تماشایی، و برازنده مغز بزرگ او بود... چهره‌اش هوشمند، دیدگانش درخشان... گردنش برافراشته، سینه‌اش فراخ، کمرش باریک، ران‌هایش نیرومند، و ساق‌هایش استوار بودند. اما دست‌هایش، اگر آنها را می‌دیدید، می‌گفتید که هرگز چیزی به ظرافت آنها ندیده‌اید و سخنانش چندان شیرین و بزرگ بودند که آدمی آرزو می‌کرد هیچ‌گاه پایان نپذیرند.

فهرست مطالب کتاب

کتاب اول: از ویکلیف تا لوتر 1517-1300
فصل اول: کلیسای کاتولیک 1300-1517
I خدمات مسیحیت
II انحطاط کلیسا: 1307-1417
III پیروزی دستگاه پاپی: 1417-1513
IV اوضاع در حال تغییر
V اقامه دعوا علیه کلیسا
فصل دوم: انگلستان: ویکلیف، چاسر، و شورش بزرگ 1308-1400
I حکومت
II جان ویکلیف: 1320-1384
III شورش بزرگ: 1381
IV ادبیات جدید
V جفری چاسر: 1360-1400
VI ریچارد دوم
فصل سوم: محاصره فرانسه 1300-1461
I صحنه فرانسه
II به‌سوی کرسی: 1337-1348
III مرگ سیاه و بلیات دیگر: 1348-1349
IV انقلاب و احیا: 1357-1380
V شاه دیوانه: 1380-1422
VI زندگی در میان ویرانه‌ها
VII ادبیات
VIII هنر
IX ژاندارک: 1412-1431
X فرانسه زنده می‌ماند: 1431-1453
فصل چهارم: ققنوس گالیا 1453-1515
I لویی یازدهم: 1461-1483
II ماجرای ایتالیا
II پیدایش کاخ‌ها
IV فرانسواویون: 1431-1480
فصل پنجم: انگلستان در قرن پانزدهم 1399-1509
I پادشاهان
II ازدیاد ثروت انگلستان
III اخلاق و آداب
IV لالردها
V هنر انگلیسی: 1300-1509
VI ککستن و ملری
VII اومانیست‌های انگلیسی
فصل ششم: داستان بورگونی 1363-1515
I دوک‌های درباری
II روحیه دینی
III بورگونی پر زرق‌وبرق: 1363-1465
IV شارل دلیر: 1465-1477
V هنر در پست بومان: 1465-1515
فصل هفتم: اروپای مرکزی 1300-1460
I زمین و کار
II سازمان حکومت
III آلمان با کلیسا می‌ستیزد
IV رازوران
V هنرها
VI گوتنبرگ
فصل هشتم: اسلاوهای مغرب 1300-1517
I بوهم
II یان هوس: 1369-1415
III انقلاب بوهم: 1415-1436
IV لهستان: 1300-1505
فصل نهم: هجوم ترکان عثمانی 1300-1516
I شکوفایی دوباره بیزانس: 1261-1373
II ترکان عثمانی در بالکان: 1300-1396
II آخرین سال‌های قسطنطنیه: 1373-1453
IV یانوش هونیادی: 1387-1456
V اوج هجوم: 1453-1481
VI رنسانس مجارستان: 1456-1490
فصل دهم: پرتغال انقلاب بازرگانی را آغاز می‌کند 1300-1517
فصل یازدهم: اسپانیا 1300-1517
I صحنه اسپانیا: 1300-1469
II غرناطه: 1300-1492
III فردیناند و ایزابل
IV شیوه‌های دستگاه تفتیش افکار
V ‌ پیشرفت دستگاه تفتیش افکار:1480-1516
VI خروج بنی‌اسرائیل
VII هنر اسپانیا
VIII ادبیات اسپانیا
IX ‌ مرگ شاه
فصل دوازدهم: پیشرفت دانش 1300-1517
I جادوگران
II آموزگاران
III دانشوران
IV درمانگران
V فیلسوفان
VI مصلحان
فصل سیزدهم: فتح دریاها 1492-1517
I - کریستوف کلمب
II- امریکا
III - آب‌های تلخ
IV - چشم‌انداز نو
فصل چهاردهم: اراسموس پیش‌گام 1469-1517
I - تحصیلات یک اومانیست
II - اراسموس مشایی
III- اراسموس هجاگر
IV - اراسموس محقق
V- اراسموس فیلسوف
IV- اراسموس انسان
فصل پانزدهم: آلمان در آستانه ظهور لوتر 1453-1517
I- عصر فوگرها
II- دولت
III - آلمانی‌ها: 1300-1517
IV کمال هنر آلمان
V- آلبرشت دورر: 1471-1528
VI - اومانیست‌های آلمانی
VII - اولریش فون هوتن
VIII - کلیسای آلمان
کتاب دوم: انقلاب دینی 1517-1564
فصل شانزدهم: لوتر: اصلاح دینی در آلمان 1517-1524
I - تتسل
II - پیدایش لوتر
III - انقلاب شکل می‌گیرد
IV - توقیع‌ها و تکفیرهای پاپ
V - دیت ورمس: 1521
VI - رادیکال‌ها
VII - مبانی ایمان
VIII - الهیات لوتر
IX - انقلابیون
فصل هفدهم: انقلاب اجتماعی 1522-1536
I – اوج‌گیری شورش: 1522-1524
II - جنگ دهقانان: 1524-1526
III – آناباتیست‌ها به مرام اشتراکی می‌گروند: 1534-1536
فصل هجدهم: تسوینگلی: اصلاح دینی در سوئیس 1477-1531
I - کارهای شگرف به مقیاس کوچک
II - تسوینگلی
III - اصلاح دینی تسوینگلی
VI - به‌پیش، سربازان مسیحی!
فصل نوزدهم: لوتر و اراسموس 1517-1536
I - لوتر
II – بدعت‌گذاران نابردبار
III - اومانیست‌ها و اصلاح دینی
IV - اراسموس و لوتر: 1517-1536
فصل بیستم: جنگ ایمان‌ها 1525-1560
I - پیشرفت نهضت پروتستان: 1525-1530
II - ناسازگاری دیت‌ها: 1526-1541
III - شیر ویتنبرگ: 1536-1546
IV - پیروزی آیین پروتستان: 1542-1555
فصل بیست‌ویکم: ژان کالون 1509-1564
I - جوانی
II - عالم الهی
III - ژنو و ستراسبورگ: 1536-1541
IV - مدینه الهی
V - مناقشات کالون
VI - میکائل سروتوس: 1511-1553
VII - ندای رواداری
VIII - کالون در سالهای آخر عمر: 1554-1564
فصل بیست و دوم: فرانسوای اول و اصلاح دینی در فرانسه 1515-1549
I - «شاه دماغ گنده»
II فرانسه در سال 1515
III مارگریت دوناوا
IV پروتستان‌های فرانسه
V هاپسبورگ و والوا: 1515-1526
VI جنگ‌وصلح: 1526-1547
VII دیان دو پواتیه
فصل بیست و سوم: هنری هشتم و کاردینال و. ولزی 1509-1529
I پادشاه نویدبخش: 1509-1511
II و. ولزی
III و. ولزی و کلیسا
IV «طلاق» پادشاه
فصل بیست و چهارم: هنری هشتم و تامس مور 1529-1535
I پارلمنت اصلاح دینی
II آرمان‌شهرگرا
II شهید
IV داستان سه ملکه
فصل بیست و پنجم: هنری هشتم و صومعه‌ها 1535-1547
I چگونه صومعه‌ها را برچیدند
II ایرلندی‌های خیره‌سر: 1300-1558
III پادشاه تمام‌عیار
IV اژدها کنار می‌رود
فصل بیست و ششم: ادوارد ششم و ماری تودور 1547-1558
I دوران سرپرستی دیوی آو سامرست: 1547-1549
II دوران سرپرستی ارل آو واریک: 1549-1553
III ملکه مهربان: 1553-1554
IV «ماری خون‌آشام»: 1554-1558
فصل بیست و هفتم: از رابرت بروس تا جان ناکس 1300-1561
I اسکاتلندی‌های خیره‌سر
II شاهان اسکاتلند: 1314-1554
III جان ناکس: 1505-1559
IV جامعه عیسی مسیح: 1557-1560
فصل بیست و هشتم: گسترش اصلاحات 1517-15960
I نگاهی به اسکاندیناوی: 1470-1523
II اصلاح دینی در سوئد
III اصلاح دینی در دانمارک
IV آیین پروتستان در اروپای خاوری
V شارل پنجم و پست بومان
VI اسپانیا 1516-1558
1 شورش کمون‌ها: 1520-1522
2 پروتستان‌های اسپانیا
3 امپراتور در می‌گذرد: 1556-1558
کتاب سوم: بیگانگان بر دروازه 1300-1566
فصل بیست و نهم: وحدت روسیه 1300-1584
I مردم
II امیران مسکو
III ایوان مخوف: 1533-1584
فصل سی‌ام: نبوغ اسلام 656-927 ه ق (1258-1520 م)
I ایلخانیان ایران: 1265-1337 م
II حافظ: 1320-1389 م
III امیر تیمور: 1336-1405 م
IV ممالیک مصر: 1340-1517 م
V عثمانی‌ها: 1288-1517 م
VI ادبیات اسلامی: 1400-1520 م
VII هنر در آسیای اسلامی
VIII اندیشه اسلامی
فصل سی‌ویکم: سلیمانی قانونی 927-974 ه ق (1520-1566 م)
I- اسلام در افریقا: 1200-1566 م
II - ایران صفوی: 1502-1576 م
III - سلیمان و مغرب‌زمین
IV - تمدن عثمانی‌ها
1- دولت
2- اخلاق
3 - ادبیات و هنرها
V- شخصیت سلیمان
فصل سی و دوم: یهودیان 1300-1564
I- قوم سرگردان
II - زیر شکنجه
III - دومین دوران آوارگی
IV - فن ادامه حیات
V - اندیشه یهودی
کتاب چهارم: پشت‌صحنه 1517-1564
فصل سی‌وسوم: زندگی مردم 1517-1564
I - اقتصاد
II - قانون
III - اخلاق
IV - آداب
فصل سی و چهارم: موسیقی 1300-1564
I - سازها
II- برتری فلاندری‌ها: 1430-1590
III - موسیقی و اصلاح دینی
IV- پالسترنیا: 1526-1594
فصل سی و پنجم: ادبیات در عصر رابله 1517 -1564
I - چاپ کتاب
II - مدارس
III - دانشوران
IV - رنسانس فرانسه
V - رابله
1 - زندگینامه
2- گارگانتوا
3- پانتاگروئل
4- دلقک شاه
VI - رونسار و پلئیاد
VII- وایت و ارل آوساری
VIII - هانس‌زاکس
IX - موز ایبریایی: 1515-1555
فصل سی و ششم: هنر در عصر هولباین 1517-1564
I- هنر، اصلاح دینی، و رنسانس
II - هنر رنسانس فرانسه
1 - «بیماری ساختن»
2- هنرهای فرعی
III- پیتر بروگل: 1520-1569
VI - کراناخ و آلمانی‌ها
V - سبک تودور: 1517-1558
VI - هولباین کهین: 1497-1543
VII - هنر در اسپانیا و پرتغال: 1515 -1555
فصل سی و هفتم: علم در عصر کوپرنیک 1517- 1565
I - پرستش علوم غریبه
II - انقلاب کوپرنیکی
III - ماژلان و کشف زمین
IV - رستاخیز زیست‌شناسی
V وسالیوس
VI- پیدایش جراحی
VII - پاراسلسوس و دکترها
VII- شکاکان
IX - راموس و فیلسوفان
کتاب پنجم: اصلاحات کاتولیکی 1517 - 1565
فصل سی و هشتم: کلیسا و اصلاح 1517-1565
I - مصلحان پروتستان ایتالیا
II - مصلحان کاتولیک ایتالیا
III - قدیسه ترسای آویلایی و اصلاح رهبانیت
IV - ایگناتیوس لویولایی
V - یسوعیان
فصل سی و نهم: پاپ‌ها و شورا 1517-1565
I - پاپ‌ها در بن‌بست
II - سانسور و دستگاه تفتیش افکار
III - شورای ترانت: 1545 - 1563
پایان سخن: رنسانس، اصلاح دینی، و عصر روشنگری