معرفی و دانلود کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین

معرفی کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین

کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین نوشته‌ی مسعود معینی پور اثری خواندنی درباره‌ی هویت و چیستی این مراسم مذهبی شیعیان جهان است. نویسنده در این کتاب با بررسی جنبه‌های عقلانی به چرایی و دلیل وجود این آیین می‌پردازد.

درباره‌ی کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین

مناسک دینی که به‌صورت جمعی انجام می‌گیرند زمینه‌ساز بسیاری از موازین اخلاقی فردی و اجتماعی هستند. افراد با حضور و مشارکت در این‌گونه آیین‌ها با تحکیم اراده و ایمان خود احساس تعلق به گروهی بزرگ و همدل را به دست آورده و درون خود تقویت می‌کنند. کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین نوشته‌ی مسعود معینی پور با تأکید بر اهمیت این‌گونه مناسک به بررسی مراسم اربعین می‌پردازد که نمونه‌ای شاخص و اصیل از مراسم‌های دینی جمعی در میان مسلمانان شیعه است.

هویت‌یابی جمعی در مراسم‌های دینی زمینه‌ی تشکیل بنیان‌های اخلاقی دینی را بنا می‌نهد و سبب تحقق آرمان‌های الهی می‌شود. در میان بسیاری از مراسم‌ها، مراسم اربعین دارای اهمیت ویژه‌ای است و هر ساله با شور و شکوه بالایی برگزار می‌شود. وجود وجوه تربیتی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و شناختی نشانه‌ای از اهمیت این مراسم دارد. دراثنای مراسم اربعین جمع شیعیان با ایجاد احساسی یکپارچه هم‌راستا با موازین اخلاقی اسلامی به ترویج فرهنگ اسلامی شیعه می‌پردازند و این مسئله در کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین با استفاده از سخنان مراجع شیعه و حکما به‌خوبی شرح داده شده است.

راه‌پیمایی اربعین بر اساس یک میل جمعی، آگاهانه و فطری شکل می‌گیرد که در ابتدای امر وجوه سیاسی و فرهنگی آن مدنظر نیست بلکه توسط تفکر انسان خداباور صورت می‌گیرد اما در هنگام وقوع به دلیل هماهنگی خیل انسان‌ها با تفکری واحد ابعاد دیگر این مناسک اعم از بعد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز بروز پیدا می‌کند. کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین نوشته‌ی مسعود معینی پور با بررسی وجوه ملموس این مراسم از زاویه دیدهای متفاوت بر اهمیت و عقلانیت آن صحه می‌گذارد. کتاب با استفاده از روایت‌های گوناگون به مسائل نظری مانند جهانی‌شدن این پدیده، ظرفیت‌های پنهان آن، واکاوی و روانشناسی دلایل شکل‌گیری و کارکرد‌های آیینی آن می‌پردازد.

عمده‌ی مسائل مطرح‌شده در کتاب در چهارچوبی خاص مطرح می‌شوند و هر بخش دارای منابع مشخص است. کتاب به چهار بخش تقسیم شده است که متون این چهار بخش از جمع‌آوری چهارده مقاله شکل‌گرفته‌اند. این چهار بخش عبارت‌اند از 1. مدنیت و امت در بستر اربعین، 2. ظرفیت‌های کلان اجتماعی یک آیین دینی، 3. آیین حسینی، ظرفیت‌های فرادینی و 4. الگویی برای مطالعات آینده و اربعین پژوهی.

در بخش اول از کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین، مقالاتی درباره‌ی امکان تحقق امت واحد اسلامی در بستر مراسم اربعین و همچنین کارکردهای تمدنی اربعین ارائه است. همبستگی عاطفی شرکت‌کنندگان، تقویت دین‌داری، ارتقای بینش اسلامی و نمایش قدرت جامعه‌ی مسلمان از ویژگی‌ها و کارکردهای اربعین است که در تحقق رویای امت نوین اسلامی نقشی اساسی دارد. در بخش دوم ظرفیت‌های اربعین در مقیاس کلان موردبحث قرار می‌گیرد و امکانات سیاسی در راستای آن بیان می‌شوند. فرصت‌ها و آسیب‌شناسی مراسم اربعین سبب می‌شود تا با شناخت بیشتر و دیدی همه‌جانبه از حداکثر ظرفیت‌ها استفاده شود. ویژگی رسانه‌ای و بازتاب آن در رسانه‌های جهان و همچنین اهمیت ژئوپلیتیک اربعین موردی است که دیگر مناسک مذهبی از آن برخوردار نیستند. در بخش سوم کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین به بیان امکانات تعاملی اربعین با دیگر ادیان و امت‌ها پرداخته شده؛ این ارتباط با دیگر ادیان مدخلی برای فرهنگ شیعی است تا با جهانی‌شدن به گسترش فرهنگ و ارزش‌های اسلامی بپردازد. در بخش آخر کتاب از منظر مردم‌شناسی به بررسی الگوهای مطالعه و ظرفیت‌های پژوهشی اربعین پرداخته می‌شود. بررسی سنت کشور عراق در برخورد با کاروان اربعین نیز به درک بهتر رفتارهای جامعه‌شناختی مراسم اربعین کمک می‌کند و زمینه‌ساز تحلیل‌های نظری بسیاری دراین‌باره می‌شود که می‌توانند موضوع تحقیق‌های آینده باشند.

کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین به قلم مسعود معینی پور توسط انتشارات سوره مهر عرضه شده است.

کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین مناسب چه کسانی است؟

مطالعه‌ی این کتاب به علاقه‌مندان کتاب‌های کلام و عقاید اسلامی و همچنین جامعه‌شناسی دینی توصیه می‌شود.

با مسعود معینی پور بیشتر آشنا شویم

مسعود معینی پور متولد 1359 دارای مدرک دکترای معارف اسلامی، استادیار دانشگاه باقرالعلوم (ع) و همچنین مدیرگروه علمی اندیشه امام و رهبری پژوهشکده انقلاب اسلامی است. او همچنین ریاست مرکز مطالعات راهبردی دفتر تبلیغات اسلامی را نیز بر عهده دارد.

در بخشی از کتاب مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین می‌خوانیم

مراسم و مواسم‌های اجتماعی تبلوری از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و سایر مؤلفه‌های فکری و مذهبی‌اند؛ مؤلفه‌هایی که خواسته یا ناخواسته در باورهای عمومیِ مردم نهادینه شده و می‌توانند از منابع مهم سنجش و پالایش رفتارهای پذیرفته‌شده عمومی و حتی اندیشه‌های دقیق فلسفی باشند. بررسی و تحلیل عوامل، ریشه‌ها و آثار این مراسم، که به زمان و مکان یا یکی از این دو محدودند، می‌تواند یافته‌هایی از جمله: میزان تأثیرگذاری این عوامل در باورهای عمومی سنجش تعامل یا تقابل مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی با یکدیگر، اولویت‌سنجی و تقدم هریک از این مؤلفه‌ها، گونه‌شناسی عوامل مؤثر، نتایج و پیامدهای مستقیم و غیر مستقیم، متولیان و تدبیرگران و مخاطبان این مراسم را در پی داشته باشد. همگی این نتایج می‌تواند ما را در راستی‌آزمایی باورها و اندیشه‌های پذیرفته‌شده فکری، فرهنگی و مذهبی و مدیریت دینی و اجتماعی جامعه یاری کنند.

جوامع مختلف، بسته به ماهیت تاریخی، فکری، مذهبی و حتی سیاسی، تعدد و تنوع آیینی دارند. مراسم و آیین‌هایی با پشتوانه هویت دینی، ملی، نژادی، تاریخی، فرهنگی، سیاسی و حتی اقتصادی، که هریک نتایج و آثاری خاص و مشترک دارند، در جوامعی با عوامل و بنیان‌های فعال دینی و مذهبی، آموزه‌های دینی و سرمایه‌های تاریخی از مهم‌ترین منابع و بستر‌های شکل‌گیری و رونق مراسم و مواسم اجتماعی‌اند. در این بین، گونه‌شناسی بستر این آیین‌ها، مانند زندگی‌نامه بزرگان و مشاهیر مشتمل بر تولد، وفات، شهادت و سایر مقاطع سرنوشت‌ساز زندگی‌شان، همچنین حوادث، رخدادهای تاریخی مذهبی و تکالیف دینی می‌تواند تطور فکری و تاریخی جوامع و مذاهب مختلف را به دست دهد؛ تطوری که، در برخی موارد، می‌تواند حکایت‌گر حجیم‌سازی برخی عناصر دینی و مذهبی یا غفلت‌زدگی از برخی عناصر دیگر باشد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: مدنیت و امت در بستر اربعین
ظرفیت‌های تمدنیِ کنگره اربعین حسینی
چکیده
مقدمه
تمدن اسلامی
ارکان تمدن اسلامی
ظرفیت اربعین در شکل‌گیری نظام گرایش‌های تمدنی
ظرفیت اربعین در شکل‌گیری نظام اندیشه‌های تمدنی
ظرفیت اربعین در شکل‌گیری نظام رفتار و سبک زندگی اسلامی و محصولات تمدنی
ظرفیت‌ اربعین در ایجاد زمینه‌های تحقق امّت واحده اسلامی
القا و تزریق حس وحدت
گسترش ارزش‌های اسلامی و احیای هویت اسلامی
ایجاد همدلی و افزایش تعاون و همکاری در هدف، روش و عمل
لغو امتیازها و تبعیض‌ها
تقریب تفکرات شیعی و مذاهب اسلامی
غیریت‌سازی و شناخت دشمن مشترک
شناخت ملل مختلف و ارزیابی امکانات آن‌ها
ایجاد موقعیت امن و استراتژیک برای مسلمانان
نکاتی در پایان
کتاب‌نامه
مدنیت و معنویت در اربعین
چکیده
مقدمه
ایمان و عمران در اربعین
کارکردهای حُبّی اربعین و تأثیر آن در فرایند تمدنی
دشمن مشترک یا دوست مشترک
نکته پایانی
کتاب‌نامه
تأملاتی راهبردی در تأثیرات راه‌پیمایی اربعین حسینی بر تمدن‌سازی اسلامی
مسیر تمدن اسلامی از جاده نجف به کربلا می‌گذرد
اربعین حسینی شکوه همبستگی اجتماعی امّت اسلامی
چکیده
مقدمه
معنا و مفهوم امّت اسلامی
معنا و مفهوم همبستگی اجتماعی
پایه‌های همبستگی اجتماعی
راه‌های ایجاد و تقویت همبستگی اجتماعی در امّت اسلامی
ظرفیت اربعین حسینی در همبستگی امّت اسلامی
جمع‌بندی
کتاب‌نامه
بخش دوم: ظرفیت‌های کلان اجتماعی یک آیین دینی
واکاوی راه‌پیمایی و گردهمایی اربعین
مقدمه
راه‌پیمایی اربعین به‌مثابه یک آیین
اهداف و انگیزه‌های راه‌پیمایی
نتایج و کارکردها
آسیب‌ها و عوارض محتمل
پیشنهادها
مراسم آیینی اربعین حسینی 1436؛ تلاش برای بازخوانی
چکیده
مقدمه
طرح مسئله
بیان چارچوب نظری بحث
اهمیت و کارکرد‌شناسی آیین اربعین
آسیب‌شناسی
کتاب‌نامه
فرصت‌های پنهان راه‌پیمایی اربعین
چکیده
مقدمه
تهدیدهای پیرامون راه‌پیمایی
کتاب‌نامه
مدیریت دریافت حماسه اربعین در چارچوب خلق واقعه رسانه‌ای (پیوند سه‌گانه روان‌شناسی اجتماعی، مدیریت رسانه و فناوری پخش)
مقدمه
کتاب‌نامه
ظرفیت‌شناسی اربعین
مقدمه
نتیجه‌گیری نهایی
کتاب‌نامه
اربعین، احیای الگوی زائرانه و اصلاح الگوی زیارت گردشگرانه
چکیده
مقدمه
الگوی زیارتی اربعین
نتیجه‌گیری
کتاب‌نامه
بخش سوم: آیین حسینی؛ ظرفیت ‌های فرادینی
نقش آیین اربعین به‌منزله گفتمان دینی در تعامل و تفاهم گفتمان‌های مذهبی
چکیده
مقدمه
آیین و مراسم اربعین
نمایش مذهبی شبیه‌گردانی
نمایش مذهبی پرده‌خوانی
خطابه و سخنوری
آیین اربعین، فرصت‌ها و تهدیدها
اربعین آیین دینی یا مذهبی
نتیجه
کتاب‌نامه
محور جهانی‌سازی
چکیده
مقدمه
1. جهانی‌سازی
2. اربعین و عاشورا
3. فرهنگ اربعین و ظرفیت جهانی آن
4. راهبردهای اساسی در بالندگی راه‌پیمایی اربعین
کتاب‌نامه
ظرفیت‌های بین‌المللی و فرادینی مراسم اربعین حسینی
چکیده
مقدمه
اصول و کلیات
جمع‌بندی و پیشنهادها
کتاب‌نامه
بخش چهارم: الگویی برای مطالعات آینده اربعین ‌پژوهی
فهم عراق از دریچه تجربه‌زیسته عراقی‌ها
تلاش به منظور ارائه یک الگوی نظری
چکیده
مقدمه
مرور مفهومی
روش و ملاحظات روش‌شناختی
یافته‌های پژوهش
عراق؛ جامعه برانگیخته
تشریح مدل نظری
اعتبارسنجی مدل نظری
تکمله
کتاب‌نامه