معرفی و دانلود کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان: قطعاتی روان‌کاوانه در باب هنر مدرن

معرفی کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان: قطعاتی روان‌کاوانه در باب هنر مدرن

کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان، هنر مدرن را با تکیه بر دیدگاه‌های روان‌کاوی ژاک لکان، بررسی می‌کند. شهریار وقفی‌پور این اثر را با رویکردهای متفاوتی از باقی آثار این حوزه، تالیف کرده و در اختیار دانشجویان روانشناسی، هنرمندان و علاقه‌مندان به برقراری پیوند میان روان‌کاوی و هنر، قرار داده است.

درباره‌ی کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان

هدف اصلی از روان‌کاوی، بررسی کارکرد عجیب و پیچیده‌ی ذهن است و به سراغ شناخت و تحلیل اختلالاتی می‌رود که از ناخودآگاه او برآمده‌اند. در واقع، طبق دیدگاه‌های روان‌کاوانه‌ای که اولین بار توسط زیگموند فروید (Sigmund Freud) به جامعه‌ی روانشناسی ارائه شد، ادعای انسان که مبتنی بر آگاهانه بودن تمام رفتارها و واکنش‌های اوست، رد می‌شود و این بخش ناخودآگاه ذهن انسان است که کنترل همه چیز را در دست دارد. ژاک لکان (Jacques Lacan)، بعد از فروید، از برجسته‌ترین متخصصان روان‌کاوی شناخته می‌شود. روان‌کاوی لکان، حوزه‌های مختلفی را مورد بررسی قرار می‌دهد که هنر، یکی از این حوزه‌هاست. شهریار وقفی‌پور در کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان، با استفاه از نظریات روان‌کاوانه‌ی لکان، هنر مدرن را مورد مطالعه قرار داده و از تاثیرات بخش‌های مختلف ذهن در ایجاد آن نوشته است.

نویسنده در قالب سیزده مقاله که پیوستگی آن‌ها به وضوح دیده می‌شود، تئوری‌های لکانی را با هنر مدرن پیوند داده است. در اولین مقاله که با عنوان بازگشت هیولا نگاشته شده، به مکانیسم‌های نقد هنر مدرن پرداخته شده است. تاریخ هنر از دیدگاه‌ هگل و تأثیر «امر غریب یا نامأنوس» از دید فروید و تأثیری که در هنر مدرن دارد را نیز در مقالات بعدی کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان مورد بررسی قرار داده است. چهارمین مقاله، نوشته‌های ژرژ باتای (Georges Bataille)، نویسنده و فیلسوف اهل فرانسه را با روان‌کاوی لکان پیوند می‌دهد و مسئله‌ی خشونت در هنر را با استفاده از تحلیل‌های مارتین هایدگر (Martin Heidegger) تشریح می‌کند.

روان‌پریشی ناشی از امکان پایان دنیا و تأثیری که بر هنر و ادبیات می‌گذارد، مواجهه‌ی هنر با دنیای مدرن، ارائه‌ی مدلی برای روان‌کاوی آثار نقاشی مدرن، ارتباط فلسفه‌ی هایدگر با جنبش‌های ساختارشکنانه و پیشرو، از دیگر موضوعاتی هستند که در مقالات کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان بررسی شده‌اند.

ما در این اثر شرح رویکردی که از گفته‌های لکان برای تحلیل نقاشی‌ها بر می‌آید را می‌خوانیم. به علاوه در پایان کتاب، خوانش متفاوت لکان از یکی از آثار نقاشی دیه‌گو بلاسکس (Diego Velázquez) با نام las meninas نیز به طور مفصل آورده شده که خود نشان‌دهنده‌ی بسیاری از نقطه نظرات روان‌کاوانه‌ی اوست.

گفتنی‌ست این اثر توسط انتشارات نیماژ به چاپ رسیده است.

کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این مجموعه مقالات در زمینه‌ی روان‌کاوی را به تمام دانشجویان و فعالان این حوزه و نیز هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر مدرن و تحلیل‌های روان‌شناختی، پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان: قطعاتی روان‌کاوانه در باب هنر مدرن می‌خوانیم

از آنجا که تاریخ هر پدیده‌ای را روایت خالص شدن و پررنگ شدن خصلت‌های برسازنده‌ی آن است، در زمانه‌ی کنونی شاهد حاد شدن این خصلت‌هاییم: همه‌جا چهره‌ها و تصاویر مرگ و فقدان حاضرند و زبان هنر، فلسفه و فرهنگ زبان سوگواری و ماخولیا است. برخی از جنبه‌های این «حالت» (تجربه‌ی مدرنیته به‌عنوان گونه‌ای شکست یا مدرنیته به‌عنوان فقدان) را می‌توان در انواع تولیدات صدوپنجاه سال اخیر شاهد بود: معامله‌ی فاوست با شیطان («شکست علم و تکنولوژی»)؛ اشعار مرثیه‌وار هولدرلین از زمانه‌ی عسرت و فقدان ریشه‌ای؛ دیالکتیک هگل و روایتش از اودیسه‌ی روح به‌عنوان روایت شکست‌های پی‌درپی یا غلتیدن از فقدانی به فقدان دیگر؛ روایت بالزاک و فلوبر از زوال فئودالیسم و ملال بورژوازی؛ سوگواری هنری جیمز بر اروپای در حال احتضار؛ روایت اضمحلال بورژوازی در پروست؛ مفتش اعظمِ داستایوفسکی؛ استفاده‌ی نقیضه‌وار یا پارودیک جویس و الیوت از اساطیر کهن؛ بحران علوم انسانی در نزد هوسرل؛ فراموشی وجود هایدگر؛ دیالکتیک منفیِ آدورنو؛ پایان متافیزیک دریدا؛ سوژه‌ی دوپاره‌ی لاکان؛ مرگ رمان؛ عدم‌امکان شعر و نظایر آن، به‌طوری که می‌توان با فهرستی از این دست کتابچه‌ای تدارک دید.

فهرست مطالب کتاب

بازگشت هیولا
هنر مدرن به‌مثابه‌ی پایان هنر
هنر مدرن: بیگانگی، هراس، بی‌خانمانی
خشونت امر مقدس، آرمانشهر فاشیسم
هنر مدرن: ماخولیا و روان‌پریشی
فرشته‌ی تاریخ، فرشته‌ی هنر
هنر مدرن و ماشین
سیمپتوم: وحشت ابژه، ساخته شدن سوژه
معترضه‌ی امر بینابینی
قانون: درونِ بیرون یا بیرون درون؟
نگاه ابژه
نگاه و نقاشی
Las Meninas و نقاشی به‌مثابه‌ی بازنمود بازنمایی