معرفی و دانلود کتاب انقلاب ذهن: روشنگری رادیکال و خاستگاه‌های دمکراسی مدرن

معرفی کتاب انقلاب ذهن: روشنگری رادیکال و خاستگاه‌های دمکراسی مدرن

دموکراسی، آزادی و بسیاری از ارزش‌های جامعه‌ی مدرن ریشه در اندیشه‌هایی دارند که پیش‌تر در عصر روشنگری پایه‌ریزی شدند. جاناتان ایزرائیل در کتاب انقلاب ذهن با بررسی دقیق روشنگری رادیکال، نشان می‌دهد چگونه ایده‌هایی چون سکولاریسم یا آزادی بیان که در دوران ما هنجار شده‌اند، در لایه‌های پنهان قرن هفدهم و هجدهم رشد کردند و به انقلاب‌های بزرگ انجامیدند. این کتاب که در گروه کتاب‌های فلسفه‌ی سیاسی تقسیم‌بندی می‌شود، حرکت از عقل‌گرایی به ایجاد نظام‌های دموکراتیک را شرح می‌دهد.

درباره‌ی کتاب انقلاب ذهن

روشنگری رادیکال یک جریان فکری است که از اواسط قرن هفدهم شروع شد. این جریان که بر عقل‌گرایی مطلق علیه دین، سنت و اقتدار سیاسی تأکید می‌کرد، مدعی آزادی اندیشه، جمهوری‌خواهی، برابری جنسیتی و نژادی، سکولاریسم و آزادی مطبوعات بود و ماتریالیسمی فلسفی و الهیاتی را در بطن خود داشت. هر چند برخی تاریخ‌نگاران دهه‌ی 1920 مانند لئو استراوس در مورد مفاهیمی مشابه صحبت کرده بودند، اما این اصطلاح را نخستین بار جاناتان ایزرائیل (Jonathan Israel) به صورت جدی معرفی و آن را از روشنگری میانه‌رو تفکیک کرد. وی در کتاب انقلاب ذهن (A Revolution of the Mind) چکیده‌ای از پژوهش‌های گسترده‌ی خود را درباره‌ی «روشنگری رادیکال» ارائه می‌دهد و منشأ فکری ارزش‌های مدرن مانند دموکراسی، آزادی بیان، تساهل دینی، برابری و سکولاریسم را در این نوع از روشنگری می‌داند.

جاناتان ایزرائیل کتاب انقلاب ذهن را با تفکیک دو جریان روشنگری رادیکال و میانه‌رو آغاز می‌کند و نقش کلیدی روشنگری رادیکال را در شکل‌گیری دموکراسی مدرن شرح می‌دهد. سپس رابطه‌ی روشنگری رادیکال را با دیگر حوزه‌ها مثل حوزه‌ی اقتصاد و شکل‌گیری اقتصاد لیبرالیستی شرح می‌دهد و نگرش آن را به جنگ و صلح مطرح می‌کند.

نویسنده در کتاب انقلاب ذهن تضادهای میان اخلاق سکولار و اخلاق دینی را می‌کاود و در نهایت دو جریان روشنگری فوق را در مقابل هم قرار می‌دهد. او ولتر را به عنوان نماینده‌ی روشنگری میانه‌رو در مقابل اسپینوزا، نماینده‌ی روشنگری رادیکال، قرار می‌دهد و دیدگاه‌ها و سیستم فلسفی آن دو را مقایسه و تحلیل می‌کند. جاناتان ایزرائیل اندیشه‌های روشنگری رادیکال را دقیقاً همان جریانی می‌داند که به انقلاب‌ها و حقوق بشر انجامیده و به این سؤال پاسخ می‌دهد که چرا هنوز این جریان با سرکوب و بازگشت محافظه‌کارانه روبه‌روست.

کتاب انقلاب ذهن برای طرح ایده‌ی روشنگری رادیکال عمدتاً بر آرای اسپینوزا متمرکز است و بسیاری از دیگر متفکران عصر روشنگری را نادیده می‌گیرد؛ اما به هر صورت تلاشی است برای نشان دادن ریشه‌های فکری دموکراسی و ارزش‌های مدرن که از ارتباط اندیشه‌های پنهان قرن هفدهم و هجدهم با انقلاب‌های بزرگ سیاسی پرده بر می‌دارد.

کتاب حاضر را نشر نیماژ با ترجمه‌ی یحیی صنعتی مسبوقی منتشر کرده است.

کتاب انقلاب ذهن برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فلسفه‌ی سیاسی، تاریخ اندیشه و کسانی که به مطالعه درباره‌ی عصر روشنگری و تأثیرات آن علاقه‌مند هستند، مناسب خواهد بود.

در بخشی از کتاب انقلاب ذهن: روشنگری رادیکال و خاستگاه‌های دمکراسی مدرن می‌خوانیم

انقلاب‌های دمکراتیک سرزمین‌های حوزه‌ی اقیانوس اطلس در اواخر قرن هجدهم، بی‌تردید ناشی از تغییرِ عمیقاً ریشه‌دار و پیچیده‌ی ساختاری، یک انقلاب تمام‌عیار بودند اما انقلابی از آن‌گونه که بعدها مورخان و فیلسوفان قرون هجده و نوزده در فهم و دریافت درست آن به‌شدت دچار مشکل شدند. احتمالاً، اشتباه در تاریخ‌نگاری ناشی از این تصور بود که تحولات نیروهای قدرتمند اجتماعی، به‌مثابه علت اولیه و عمده، تغییرهای آشکار اخیر را در ساختار اجتماعی و برخی دگرگونی‌های چشمگیر شرایط به وجود آورده است؛ تعبیری که تصور می‌شود استدلالی نادرست باشد و به نظر مبین سردرگمی و ناتوانی آشکار در تاریخ‌نگاری انقلاب فرانسه (و تاریخ‌نگاری ضد انقلاب بریتانیا) در بیش از نیم‌قرن گذشته یا بیشتر است.

تغییر ساختاری و عملی تا پیش‌از 1789 به‌طور گسترده‌ای مغفول ماند چراکه این تغییر یک انقلابِ (در) ذهن بود، دگرگونی فکری‌ای که با خود تغییر جهت بزرگ فرهنگی را به ارمغان آورد؛ انقلابی اساسی مقدم بر انقلاب‌های عملی و واقعی. آن‌چه قدرت عظیم روشنگری رادیکال را عیان ساخت این بود که روشنگری رادیکال نظامی ایدئولوژیک بود که تظلم‌خواهی و نیازهای دیرینه و ذاتی بخش‌های بزرگی از جامعه را پاسخ می‌داد، به‌ویژه بخش‌های اروپایی اقیانوس اطلس، هرچند به‌هیچ‌وجه تنها مختص به این سرزمین‌ها نبود. ضعف و ناتوانی بزرگ این نظام فکری آن بود که مجبور بود به‌شدت با باورها و نگرش‌های سنتی رایج و همچنین نهادها و اقتدار رژیم قدیمی به مبارزه برخیزد. زیرا اکثریت بزرگی از مردم اروپا و دست‌کم در بریتانیا، چنان‌که هیوم علاقه داشت تأکید کند، بر این باور بودند که اساسی‌ترین ویژگی‌های جامعه از سنت، دین و باورهای قدیمی ناشی می‌شوند و این خصایص سروکاری با خرد یا مبادی و اصول عقلی ندارند. مساوات‌طلبی دمکراتیک جامعِ روشنگری رادیکال پس‌از 1770، به‌طور گسترده‌ای در سراسر قرون هجده و نوزده به‌ویژه در بریتانیا و امریکا ناپسند شمرده شد و محکوم گردید، و عجیب اینکه چنین عکس‌العملی به روشنگری رادیکال مورد توجه و اهتمام تاریخ‌نگاران مدرن نبوده است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
تقدیر و تشکر مترجم
مقدمه
فصل اول: پیشرفت و دو شیوه‌ی متعارض روشنگری برای بهبود جهان
فصل دوم: دمکراسی یا سلسله‌مراتب اجتماعی؟ شکاف سیاسی
فصل سوم: مشکل برابری و نابرابری: ظهور علم اقتصاد
فصل چهارم: نقد روشنگری بر جنگ و تلاش برای صلح دائمی
فصل پنجم: دو نوع فلسفه‌ی اخلاقی متعارض
فصل ششم: ولتر در مقابل اسپینوزا: روشنگری همچون دوگانگی اساسی نظام‌های فلسفی
فصل هفتم: سخن پایانی
یادداشت‌ها