معرفی و دانلود کتاب ماکس وبر و خاستگاه پروتستانی نظام سرمایه‌داری

معرفی کتاب ماکس وبر و خاستگاه پروتستانی نظام سرمایه‌داری

کتاب ماکس وبر و خاستگاه پروتستانی نظام سرمایه‌داری نوشته عباس محمدی اصل، کاپیتالیسم و سرمایه‌داری و جنبه‌های مذهبی آن در مذهب پروتستان از دیدگاه ماکس وبر را مورد بررسی قرار می‌دهد.

دست‌پروردگان تمدن جدید اروپایی در مطالعه مسائل تاریخ جهان با این سؤال روبه‌رو می‌شوند که ترکیب چه اوضاع و احوالی در تمدن غربی و فقط همین تمدن سبب ایجاد مجموعه پدیده‌هایی فرهنگی شد که در خط سیری تکاملی و واجد ارزش و اعتباری جهان‌شمول باشند؟

تکاپوی ثروت، جست‌وجوی منفعت و حداکثر ممکن پول فی‌نفسه هیچ ربطی به سرمایه‌داری ندارد. چنین عطش برای ثروت ممکن است در پیشخدمتان، پزشکان، سورچیان، هنرمندان، کارمندان فاسد، سربازان، دزدان و گدایان یافت شود و خلاصه می‌توان گفت افراد مختلف با موقعیت‌های گوناگون در همه دوره‌ها و کلیه سرزمین‌ها در صورت ایجاب شرایط عینی چنین عطشی را از خود نشان می‌دهند. انصراف از این مفهوم ساده‌لوحانه از سرمایه‌داری باید جزء الفبای تاریخ تمدن قرار گیرد. حرص بی‌پایان برای به دست آوردن ثروت ابداً با سرمایه‌داری یکی نیست تا چه رسد با روح آن، بلکه سرمایه‌داری می‌تواند بیشتر با رام کردن این غریزه غیرعقلانی یا لااقل با تعدیل عقلانی‌اش مترادف باشد.

سرمایه‌داری مترادف است با جست‌وجوی منفعت از طریق فعالیتی مستمر، عقلانی و سوداگرانه در پی منفعتی همواره تجدید شونده و مترصد سودآوری و هر جا کل اقتصاد تابع نظم سرمایه‌داری شده باشد، یک مؤسسه منفرد سرمایه‌داری که از هر موقعیتی برای سودآوری استفاده نکند، محکوم به نابودی است.

سرمایه‌داری اما فقط در غرب به درجه‌ای از اهمیت و به گونه‌ها، اشکال و گرایشاتی دست یافت که هر گز در جای دیگری سابقه نداشته است.

با ماکس وبر (Max Weber) بیشتر آشنا شویم:

ماکس وبر (1920-1864) تاریخدان، حقوقدان، سیاست‌مدار، استاد اقتصاد سیاسی و جامعه‌شناس مشهور آلمانی بود که نظریات عمیقی در حوزه اجتماع و جامعه‌شناسی ارائه داده است. او بیشتر درباره خردگرایی و عقلانی شدن و به نوعی افسون‌زدایی از تفکرات علمی و علوم اجتماعی تلاش می‌کرد. وبر معتقد بود گرایش به سکولار و اصلاحات در اعتقادات دینی و دوری از هر گونه مذهب و آیین و توجه به انسان‌گرایی باعث توسعه اقتصادی و رفاه و پیشرفت جوامع مختلف می‌شود. معروف‌ترین اثر او اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری است. از دیگر آثارش می‌توان به اخلاق اقتصادی مذاهب جهان، جامعه‌شناسی هندوگرایی و بوداگرایی، اقتصاد و اجتماع، شهر در گذر زمان و روش‌شناسی علوم اجتماعی اشاره کرد.

در بخشی از کتاب ماکس وبر و خاستگاه پروتستانی نظام سرمایه‌داری می‌خوانیم:

کلیه رویکردهای اخلاقی فرانکلین رنگ منفعت‌گرایانه به خود گرفته‌اند: صداقت سودمند است؛ زیرا اعتبار تأمین می‌کند و وقت‌شناسی و پشتکار و صرفه‌جویی نیز فقط به همین دلیل در زمره فضایل محسوب می‌شوند. منطقاً می‌توان از این رویکرد چنین استنباط نمود که فی‌المثل اگر در جایی صداقت ظاهری نیز همین نتیجه را به بار آورد کفایت می‌کند و مازاد غیرضروری این فضیلت از نظر فرانکلین اسرافی بیهوده محسوب می‌شود. شرح گرویدن وی به این فضایل در خود سرگذشت نگاریش یا بحث وی درباره ارزش حفظ اکید ظاهر متواضع و شکسته‌نفسی دائمی به منظور کسب وجهه اجتماعی در آینده این استنباط را تقویت می‌کند. به عقیده فرانکلین این فضایل همچون سایر فضایل فقط تا زمانی فضیلت محسوب می‌شوند که برای فرد بالفعل سودمند باشند و هر جا تظاهر صرف به‌عنوان یک بدیل همان ثمره را به بار آورد کفایت می‌کند. این نتیجه‌گیری برای منفعت‌گرایی مطلقاً ناگزیر است. به نظر می‌رسد رویکرد فرانکلین احساس بسیاری از آلمانی‌ها را تصدیق می‌کند که فضایل مورد موعظه امریکانیسم را ریاکاری محض می‌دانند. با این وجود نه فقط خصوصیات شخصی بنیامین فرانکلین که وقوفش بر سودمندی فضیلت به نوعی الهام الهی برای هدایت وی به راه راست آشکار می‌سازد منظور او نه صرفاً برخی احکام خودپرستانه با رنگ و لعاب اخلاقی، بل اخلاقی عاری از هر گونه خصلت سعادت‌گرایانه یا لذت‌گرایانه است که خیر اعلای آن کسب هرچه بیشتر ثروت در عین پرهیز مطلق از کلیه لذات خودانگیخته زندگی است.

فهرست مطالب کتاب

سخنی با خواننده
مقدمه
بخش اول: طرح مسئله
فصل اول: دلبستگی مذهبی و قشربندی اجتماعی
فصل دوم: روح سرمایه‌داری
فصل سوم: مفهوم حرفه از دیدگاه لوتر
بخش دوم: اخلاق حرفه‌ای در پروتستانتیسم زاهدانه
فصل اول: مبانی مذهبی زهد دنیوی
فصل دوم: زهدورزی و روح سرمایه‌داری
جمع‌بندی
کتاب‌نما