معرفی و دانلود کتاب عقل و جهل

معرفی کتاب عقل و جهل

کتاب عقل و جهل در قالب مکالماتی میان این دو بُعد وجودی انسان نگاشته شده است. رحیم عبدالهى مصباح در این کتاب بر موضع صریح عقلانیت نور می‌تاباند و تفاوت یک دیدگاه عاقلانه را با دیدگاهی جاهلانه تحلیل می‌کند. مخاطبان با کمک این کتاب راهنما می‌توانند در موقعیت‌های بحرانی، به عقل سلیم اتکا کنند و بر جهل پیروز شوند.

درباره‌ی کتاب عقل و جهل

زندگی آمیزه‌ای از جدال لحظه‌به‌لحظه میان عقل و جهل است؛ عقل از طرفی می‌خواهد به واقعیت موجود چنگ بزند و جهل با انفصال از این واقعیت، راه خود را جدا می‌کند. و انسان میان این دوراهی مجبور به انتخاب یکی می‌شود. جهل نمادى از ناآگاهى و برهم‌زننده‌ی تعادل انسانى بوده و ذهن درونى را به عدم انطباق با واقعیت طبیعى و شرایط زمانى و مکانى دنیا سوق می‌دهد؛ درحالى‌که عقل نمادیست از آگاهى و علم. عقل ایجادکننده‌ی تعادل دائمى است و ذهن درونى را به انطباق با واقعیت و شرایط بیرونی دنیا سوق مى‌دهد. رحیم عبدالهى مصباح در کتاب عقل و جهل بر آن است تا نقطه‌ی تعادل میان این دو را بازیابد و به انسان کمک کند تا در هر موقعیتی با اتکا به عقل سلیم، تصمیمی درخور اتخاذ کند.

عقل و جهل هر دو آموختنى و انتخابى‌اند و بدیهى است بسیارى از ما به دلیل آموزش بد در دوران کودکى، در ناخودآگاه خود آوای جهل را با صداى بلندتری مى‌شنویم. اما پس از تکامل مرحله‌ی رشد و بلوغ، می‌توانیم با شناخت واقعیت، تفکر و اندیشه‌ی خود را بر این واقعیت استوار سازیم و به یک تعبیر «عاقل» شویم. رحیم عبدالهى مصباح جهل را ازآن‌رو آسیب‌رسان می‌داند که منجر به بروز برخی از مشکلات روحى و روانى چون افسردگى، اضطراب، وسواس فکرى، اختلالات شخصیت و... می‌شود. در نقطه‌ی مقابل، عقل را مسبب سلامت روح و روان می‌داند. از همین رو در دهه‌هاى اخیر روان‌شناسى شناختى و شناخت درمانى با محوریت قرار دادن عقل و استفاده‌ی حداکثرى از آن، سعى در درمان بسیارى از مشکلات روان داشته و تا حد زیادى نیز در این زمینه موفق بوده است. بنابراین مى‌توان ادعا کرد هر قدر استفاده از عقل بیشتر باشد، متعاقباً سلامت روان نیز بیشتر خواهد بود. همین‌طور استفاده از آواى جهل نیز نسبت مستقیمى با بیمارى‌هاى روان دارد.

کتاب عقل و جهل ابعاد ذهنى انسان را در قالب چهار نوع رابطه‌ی اصلى و عمیق شناسایی می‌کند: رابطه با حیات و اساس زندگى (معناى زندگى)، رابطه با خود، رابطه با جهان پیرامون و رابطه با انسان‌های دیگر.

رابطه با حیات و اساس زندگى را مى‌توان در قالب اندیشه‌هاى انسان پیرامون چرایى زیستن و بودن جست. این رابطه عمیق‌ترین پیوند آدمى با هستی شناخته می‌شود؛ هر قدر این پیوند و اتصال قوى‌تر باشد، سرسختى انسان نیز بیشتر خواهد بود. معنادرمانى و لوگوتراپى عمدتاً از طریق تقویت این نوع ارتباط، سعى در افزایش مقاومت افراد در برابر مشکلات زندگى دارد. رابطه با جهان پیرامون، اندیشه‌هاى انسان در رابطه با شکل، نوع و ماهیت دنیایى است که در آن زیست مى‌کند. رابطه با خود، تفکرات بشر را نسبت به خویشتن و جایگاهش در این جهان شکل می‌دهد. و در نهایت رابطه با انسان‌هاى دیگر به اندیشه‌ها و قضاوت‌ها در مراودات با سایر آدم‌ها مى‌پردازد. این تقسیم‌بندى روابط و طبقه‌بندى قراردادى، جهت شناخت بهتر نوع اندیشه‌هاى انسان در کتاب عقل و جهل صورت گرفته است. این روابط و ابعاد ذهنى انسان بر یکدیگر تأثیر فراوان دارد و تقویت هر بعد منجر به تقویت سایر ابعاد می‌شود.

چنانچه اندیشه‌هاى انسان در این ابعاد و روابط بنیادین، در جهت درست خود و به سمت موضع عقل قرار گیرند، قطعاً منجر به شکوفایى و سلامت روح و روان می‌شود و مدیریت بسیارى از مشکلات روانى چون افسردگى، اضطراب، اختلالات شخصیت آسان خواهد شد. در این راستا، رحیم عبدالهى مصباح تلاش مى‌کند پاره‌اى از مهم‌ترین جدال‌هاى بین عقل و جهل را به‌صورت بیان اظهارات میان این دو عنوان کرده و نورى بر موضع صریح و روشن عقل در موضوعات مهم با استناد به علم، اصول شناخت درمانى، معنادرمانى و روان‌شناسى در برابر موضع جهل بتاباند تا انسان با اختیار خویشتن راحت‌تر بتواند موضع عقل را انتخاب کند.

مى‌توانیم این کتاب را جزوه‌ای بینگاریم که در مواقع ضروری و بحرانی که امکان پیروزی جهل بر ما وجود دارد، ما را به ساحل امن عقلانیت می‌رساند. تکرار و تمرینِ اعمال عقلانی، صداى جهل را به‌مرور در ضمیر ناخودآگاه ما کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر می‌سازد.

این کتاب راهنما از سوی نشر جامی روانه‌ی بازار شده است.

کتاب عقل و جهل برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به مباحث فلسفی و روان‌شناسی پیرامون معنای زندگی و رابطه‌ی انسان با خود و هستی علاقه‌مندید، این کتاب انتخاب مناسبی برای شماست.

در بخشی از کتاب عقل و جهل می‌خوانیم

مى‌توانید سعى کنید به شخصى امید داده و براى او شادى به ارمغان آورید. یا آن که اقدام به کاشتن یک درخت و نهال کنید. در مورد اول با امیدوار کردن یا شادکردن کسى، اى‌بسا زندگى دوباره‌اى به او داده یا حتى تنها براى مدت‌زمان کوتاهى حال او را بهتر کنید. بهتر شدن حال او نیز سبب شده تا بتواند کارهاى بهترى انجام داده و بر اشخاص دیگرى اثر خوبى بگذارد. این امر مى‌تواند دومینووار ادامه یافته و جهانى را در برگیرد و زنجیره‌اى از اثرات متقابل را داشته باشد. فردى که از لبخندى شاد شده، دیگرى را شاد مى‌کند. دیگرى در حین شادى با انرژى فراوان‌ترى میل به قدم‌ زدن در پارک مى‌کند. با شخصى آشنا شده و با او ازدواج مى‌کند. حاصل ازدواج آن‌ها فرزندى نابغه بوده و مى‌تواند دنیا را تغییر دهد. به مثال دوم توجه کنید. شما درختى را مى‌کارید. پس از سال‌ها رشد درخت، گرده‌هاى آن شروع به جابه‌جاشدن کرده و سبب گرده‌افشانى و ایجاد درختان دیگر مى‌شود. درختان دیگر موجب افزایش اکسیژن و گرده‌افشانى‌هاى دیگر شده و درختان دیگر ایجاد مى‌شود. شاید روزى جنگلى ایجاد شود. شما آن روز زنده نیستید؛ اما ایجادکننده و سازنده‌ی آن جنگل شما بوده‌اید. حال تصویر کنید که خود این جنگل چه میزان تأثیرات بزرگى را در دنیاى اطراف خود مى‌تواند داشته باشد. مثال‌هاى دیگرى را مى‌توانیم براى نوشتن یک کتاب مفید، دادن محبت به یک فرد، راهنمایى یک شخص، درمان یک بیمار، کمک مالى به یک شخص و هزاران موارد دیگر در نظر بگیریم. مى‌بینیم اثرات کوچک چگونه مى‌توانند تاریخ را تغییر داده و حتى آینده جهان را جابه‌جا کنند. این مورد با نام اثر پروانه‌اى نیز در متون علمى یاد مى‌شود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
معناى زندگى
رابطه با جهان پیرامون
رابطه با خود
رابطه با انسان‌ها و دیگران