معرفی و دانلود کتاب ریشه‌ها و اندیشه‌های ماندگار: قصه‌های صمد بهرنگی

معرفی کتاب ریشه‌ها و اندیشه‌های ماندگار: قصه‌های صمد بهرنگی

کتاب ریشه‌ها و اندیشه‌های ماندگار: قصه‌های صمد بهرنگی مجموعه‌ای‌ست کامل از بیست و پنج داستان کوتاهی که تنها پند و اندرز نمی‌دهند و در پی تنبیه و تشویق کودکان نیستند بلکه به آن‌ها می‌آموزد که زیر بار ظلم نرفته و مسیر پیشرفت خود را با تمام تلاش خود دنبال کنند.

دیگر آن دوران گذشته که ادبیات کودکان محدود به تبلیغ و تلقین نصیحت‌های خشکی نظیر، سر و صدا نکردن در حضور مهمان‌ها باشد، آن‌ هم نصیحت‌هایی که نتیجه‌‌اش بی‌خبر ماندن کودکان از معضلات بزرگ و حیاتی محیط زندگی هستند. چرا وقتی برادر بزرگ دلش برای یک‌ نفس آزاد و یک‌دم هوای تمیز لک زده، کودک را در قفسی از «خوشبختی و شادی و امید» بی‌پایه و اساس خفه کنیم؟ کودکان را باید از عوامل امیدوار‌ کننده‌ی الکی و سست بنیاد ناامید کرد و بعد امیدی بر پایه‌ی شناخت واقعیت‌های اجتماعی و مبارزه با آن‌ها را جای آن امید نخستین کاشت.

بدون شک قصّه‌های‌ صمد را باید در حوزه‌ ادبیات‌ کودکان‌ بررسی‌ کرد. او بر این‌ باور بود که باید مشکلات را به صورت ریشه‌ای حل کرد و برای همین در حیطه ادبیات به سراغ‌ کودکان‌ رفت و به آموزش‌ آن‌ها پرداخت. با این حال قصه‌های او از آن لطافت هنری مورد نیاز برخوردار است که مخاطبان دیگری بجز کودکان را نیز هدف قرار دهد. صمد بهرنگی در حوزۀ قصه‌های کودکان دو نوع تحوّل ایجاد کرد: یکی این که شیوه‌ی نقد و بحث و تأمل را به درون قصه آورد و به مخاطبانش چگونگی زندگی و مبارزه را آموخت و دیگر آن‌ که‌ به سراغ‌ بچّه‌های فقیر رفت و شخصیّت‌های قصه‌هایش‌ را از عمیق‌ترین لایه‌های مردم انتخاب کرد.

از میان قصّه‌های صمد، اولدوز و کلاغ، اولدوز و عروسک سخنگو، پسر لبو فروش، یک هلو هزار هلو و 24 ساعت در خواب و بیداری حول زندگی کودکان و نوجوانان دور می‌زند، اما موضوع بقیه قصه‌هایش، ارتباطی‌ با زندگی‌ کودکان‌ و نوجوانان ندارد، و حداکثر می‌توان آن‌ها را در دسته‌ی آثاری که می‌تواند مورد توجّه کودکان ونوجوانان قرار گیرند، قرار داد.

در بخشی از کتاب ریشه‌ها و اندیشه‌های ماندگار: قصه‌های صمد بهرنگی می‌خوانیم:

روزی روزگاری پادشاهی بود و دختری داشت شش هفت ساله. این دختر کنیز و کلفت خیلی داشت، نوکری هم داشت کمی از خودش بزرگتر به نام قوچ‌علی. وقت غذا اگر دستمال دختر زمین می‌افتاد، قوچ‌علی بهش می‌داد. وقت بازی اگر توپ دورتر می‌افتاد، قوچ‌علی برایش می‌آورد. گاهی هم دختر پادشاه از میلیون‌ها اسباب‌بازی‌ دلش زده می‌شد‌ و هوس الک‌دولک بازی می‌کرد. الک‌دولک دختر پادشاه از طلا و نقره بود.

اوّل‌ دفعه‌ای‌ که دختر هوس الک‌دولک بازی کرد، پادشاه تمام زرگرهای شهر را جمع کرد و امر کرد که تا یک ساعت دیگر باید الک‌دولک طلا و نقره‌ای‌ دخترش‌ حاضر شود. این‌ الک‌دولک‌ صد هزار تومان بیشتر خرج برداشت. یک زرگر هم سرهمین کارکُشته شد. چون که گفته بود کار واجبی دارد و نمی‌تواند‌ بیاید. زرگر داشت برای دختر نوزاد خودش‌ گوشواره درست می‌کرد.

هر وقت که دختر پادشاه هوس‌ الک‌دولک می‌کرد، قوچ‌علی به فاصله‌ی کمی از او می‌ایستاد و منتظر می‌شد. دختر پادشاه چوب کوتاه را به هوا پرتاب می‌کرد.

قوچ علی وظیفه داشت دنبال چوب بدود و آن را بردارد بیندازد به طرف دختر. دختر آن را توی هوا محکم می‌زد و دورتر پرتاپ می‌کرد. قوچ علی باز می‌رفت آن را برمی‌داشت می‌انداخت به طرف دختر. وقتی دختر خسته می‌شد، قوچ علی می‌رفت کنیز و کلفت‌ها را خبر می‌کرد، می‌آمدند دختر را روی تخت روان، به قصرش می‌بردند. قوچ علی هم می‌رفت خزانه‌دار مخصوص‌ اسباب بازی‌های دختر را خبر می‌کرد که بیاید الک‌دولک را ببرد بگذارد سر جایش کنار میلیون‌ها اسباب‌بازی دیگر، قوچ علی بعد می‌رفت پیش خزانه‌دار لباس‌های دختر پادشاه، که لباس مخصوص غذا برای دختر ببرد و لباس مخصوص الک‌دولک بازی را بیآورد سرجایش بگذارد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
زندگی‌نامه و آثار صمد
آثار صمد بهرنگی: قصّه‌های صمد
آدی و بودی
افسانه‌ی محبّت
عروسک سخنگو
نویسنده‌ی این کتاب می‌گوید
اولدوز و کلاغ‌ها
بز ریش سفید
به دنبال فلک
24 ساعت در خواب و بیداری
بی‌نام
پسرک لبوفروش
پیرزن و جوجه‌ی طلایی‌اش
پوست نارنج
تلخون
دو گربه روی دیوار
سرگذشت دانه‌ی برف
درباره‌ی کتاب دده قورقود
و افسانه‌ی دومرول
سرگذشت دومرول دیوانه‌سر
عادت
قصّه‌ی آه
کچل کفترباز
درباره‌ی حماسه‌ی کوراوغلو
کوراوغلو و کچل حمزه
داستان ربوده شدن قیرآت
گرگ و گوسفند
ماهی سیاه کوچولو
موش گرسنه
یک هلو و هزار هلو
راستی کجای قصّه بودیم.
عمو اسماعیل
پرنده‌ی آوازه‌خوان