معرفی و دانلود کتاب روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی نوجوانی و جوانی)

معرفی کتاب روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی نوجوانی و جوانی)

در کتاب روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی نوجوانی و جوانی) نوشتۀ حسن احدی و نیکچهر محسنی، کلیدها یا مفاهیم کلیدی رشد و تکامل انسان، مخصوصاً در دوران نوجوانی و جوانی مطرح شده‌اند.

هنگامی که سخن از بلوغ به میان می‌آید، توجه ما بیشتر به غرایز جنسی، تغییرات فیزیولوژیکی و... معطوف می‌شود که نشانگر آغاز زندگی جنسی، امکان بارورسازی و بارور شدن است. از میان این تغییرات، می‌توان از ازدیاد سرعت رشد (به طور متوسط از دوازده تا شانزده سالگی)، پیدایش صفات ثانوی جنسی و به طور کلی، دگرگونی در شکل ظاهری بدن نام برد.

افزون بر آنچه گفته شد، بلوغ تصاویر دیگری را نیز در ذهن مجسم می‌کند: پسر مرموز و طغیانگری که نمی‌تواند سرزنش‌ها یا راهنمایی‌های پدر را تحمل کند، یا آن دیگری که خجول، نامطمئن به خود و گریزان از اجتماع و افراد است؛ و یا آن به ظاهر روشنفکری که جز بحث در خصوص ارزش‌ها و انتقاد از دیگران، مشغولیت دیگری ندارد؛ و بالاخره آن نوجوانی که توجهی خاص و افراطی به ظاهر و پوشش خود دارد. این تصاویر و بسیاری تصاویر دیگر، گویای چهره‌ها و رفتارهای متنوع و در عین حال شاخص نوجوان‌اند و هر یک نمودی از تغییراتی هستند که در این دوره امکان وجود می‌یابند. این تغییرات و کثرت تنوع آن‌ها، پرسشی را برمی‌انگیزند: «نوجوانی چیست؟»

منظور از «بلوغ یا نوجوانی»، رشد و بلوغ در کلیۀ جنبه‌ها اعم از فیزیکی، عقلی و اجتماعی است. به همین جهت، این واژه نسبت به واژه‌های «بلوغ جنسی»، که مفهوم بسته‌تری دارد، و «جوانی»، که دارای مفهوم وسیع‌تری است، رجحان می‌یابد. نوجوانی دوره‌ای است حد فاصل میان کودکی و بزرگسالی. حدود و همچنین طول مدت آن چندان مشخص نیست و بسته به افراد و جوامع گوناگون متغیر است. شروع آن را، که همراه با بلوغ جنسی است، با قاطعیت به نسبت بیشتری می‌توان تعیین کرد (نسبی از این جهت که سن پیدایش بلوغ جنسی در افراد، متفاوت است، و افزون بر این، حدود متوسط آن نیز، همان گونه که خواهیم دید، به عوامل فرهنگی و محیط بستگی دارد). گرچه تعیین حد آغازین بلوغ، نسبتاً ساده‌تر است، از آن جا که نظام‌های فرهنگی گوناگونند، مقیاس‌های عمومی و مشترک برای تعیین حد پایانی آن وجود ندارد. بنابراین می‌توان گفت طول مدت نوجوانی در جوامع گوناگون یکسان نیست. به طور کلی، با در نظر گرفتن دوران «پیش از بلوغ جنسی»، که طی آن رشد سرعت نسبی بیشتری می‌یابد، و دورۀ «پیش از کمال عقلی»، که رسیدن به آستانه بزرگسالی است، می‌توان گفت دورۀ نوجوانی چندین سال، از 12 تا تقریباً 18 الی 21 سالگی، به درازا می‌کشد.

در بخشی از کتاب روانشناسی رشد می‌خوانیم:

در خصوص ارتباط فعالیت غده‌های داخلی مؤثر بر بلوغ جنسی با مغز اطلاعات به نسبت دقیقی در دست است. به نظر می‌رسد هیپوتالاموس با کنترلی که بر غدۀ هیپوفیز اعمال می‌کند باعث فعالیت این غده و ترشحات مختلف آن می‌شود. برداشته شدن منع از هیپوفیز، فعالیت غدۀ اخیر و به جریان افتادن هورمون‌های گونادوترپ آن را موجب می‌شود. این هورمون‌ها به علت اثری که بر گیرنده‌های غده‌های جنسی دارند رشد آن‌ها را موجب می‌شوند. از سوی دیگر، غدد فوق کلیوی نیز که با ترشح محرکه‌های ویژۀ هیپوفیز بر آن‌ها فعالیت بیشتری پیدا کرده‌اند، در ازدیاد هورمون‌های جنسی دخالت می‌کنند. هورمون‌هایی که با این ترتیب در خون به گردش درآمده‌اند، بر گیرنده‌های مخصوص اثر می‌گذارند و تظاهرات مربوط به شکل بدن و کنش‌های خاص بلوغ جنسی را موجب می‌شوند.

همچنین، پدیده‌های جسمانی غیرجنسی بلوغ نیز با عوامل هورمونی ارتباط دارند. به این صورت که غده‌های تیروئید و فوق کلیوی به طور مستقیم (به علت هورمون‌های خاص) و غدۀ هیپوفیز، هم مستقیماً به وسیلۀ هورمون رشد و هم غیر مستقیم به وسیلۀ ترشح محرکات ویژه بر گیرنده‌های سایر غدد، در جریان نمو و رشد بدن دخالت دارند و اثر می‌گذارند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
تعریف مفاهیم
تاریخچۀ مختصری از مطالعات مربوط به نوجوانی
بلوغ به مفهوم بحران
مطالعۀ انتقادی بلوغ به مفهوم «بحران»
نظریۀ «کلمان» در مورد بحران
نتیجه
فصل اول: فیزیولوژی دوران بلوغ
بخش اول بلوغ جنسی
بخش دوم پسیکوفیزیولوژی کردار جنسی
بخش سوم نقش دستگاه عصبی
فصل دوم: جامعه‌شناسی نوجوانی (تعبیر اجتماعی نوجوانی)
بخش اول عوامل اجتماعی تعامل میان افراد
بخش دوم جامعه و نوجوان
بخش سوم طغیان‌های جوانان
بخش چهارم بررسی برخی مسائل اجتماعی  جوانان دانشجو در تهران
فصل سوم: تغییرات روانی دوران بلوغ
بخش اول تقسیم‌بندی نوجوانی به مراحل خاص
بخش دوم خصوصیات رفتاری عام در نوجوانی
بخش سوم مطالعۀ تکوینی نوجوانی
بخش چهارم تعبیر روانکاوانۀ نوجوانی
بخش پنجم تعبیر شناختی دوران نوجوانی
فصل چهارم: برخی مسائل فردی و گروهی
بخش اول دوستی و رفاقت در نوجوانی و جوانی
بخش دوم بیداری عواطف
بخش سوم جوان و گروه
فصل پنجم: علل و عوامل بزهکاری نوجوانان و جوانان
بخش اول عوامل طبیعی و جغرافیایی انحراف
بخش دوم عوامل اجتماعی انحراف
بخش سوم عوامل اقتصادی بزهکاری
بخش چهارم مهاجرت
بخش پنجم عوامل خانوادگی
بخش ششم ارزش‌های تربیتی خانواده
بخش هفتم عوامل سیاسی و بزهکاری
بخش هشتم نگرش زیستی اجتماعی
فصل ششم: بخش اول عوامل روانی در بزهکاری
بخش دوم هوش‌بهر و بزهکاری
فصل هفتم: علل روانی اجتماعی اختلالات رفتاری  در دانش‌آموزان ایرانی
بخش اول چگونه می‌توان با بزهکاری نوجوانی مبارزه کرد
بخش دوم یک مسئلۀ تربیتی: تربیت بر اساس  تحکم یا بر اساس محبت؟
فصل هشتم: اختلالات روانی و از خودبیگانگی
فصل نهم: چکیدۀ مطالب نتایج و پیشنهادات
بخش اول خانواده و کمبودهای عاطفی
بخش دوم عوامل اجتماعی، فرهنگی و مهاجرت
بخش سوم انحراف جنسی
بخش چهارم یتیمی، گسیختگی خانواده،  زناشویی دوبارۀ یکی از والدین،‌ غیبت والدین از خانواده
بخش پنجم فقر
بخش ششم علل جسمانی و اعتیاد،  بیماری‌ها، نقص عقل،‌ حوادث طبیعی
بخش هفتم استبداد خانواده
بخش هشتم رهنمودها
بخش نهم پیشنهادات کلی
منابع و مآخذ