معرفی و دانلود کتاب خشم شهری: شورش طردشدگان

معرفی کتاب خشم شهری: شورش طردشدگان

کتاب خشم شهری به قلم مصطفی دیکچ، نویسنده و متفکر اهل ترکیه، فوران خشم عمومی را مورد واکاوی قرار می‌دهد و نگاه ما را به نقاطِ نامرئی اجتماع، یعنی زندگی طردشدگان و اقشار تحت سلطه، جلب می‌کند. این کتاب با رویکردی متفاوت از آسیب‌شناسی متداول، به تناقضات موجود در جوامع مدرن و دموکراتیک می‌پردازد و ریشه‌های نابرابری‌های ساختاری را که علت خیزش‌ها و بروز خشم شهری است، برمی‌شمارد.

درباره‌ی کتاب خشم شهری

ناگهان یک روز بیدار می‌شوید و در اخبار می‌خوانید که گروه‌هایی عصبانی دست به اعتراض زده‌اند. این گروه‌ها را می‌بینید که به همدیگر می‌پیوندند و در خیابان‌ها سرایز می‌شوند. ماشین‌ها را به آتش می‌کشند، شیشه‌ها را می‌شکنند و فروشگاه‌های بزرگ را به غارت می‌برند. خیلی‌ها آن‌ها را «اراذل و اوباش» می‌نامند و خیلی‌های دیگر می‌گویند جوانانی هستند که از روی بی تجربگی به خرابکاری روی آورده‌اند؛ اما واقعیت واضح و غیرقابل انکار، خشم و عصبانیتی است که توسط این معترضان ابراز می‌شود. این خشم و خشونت به دلایلی بروز می‌کنند. برای فهم آن، باید از لحظه‌ی بروز خشونت و غارت فراتر برویم و به ریشه‌ها و دلایل رخ دادنشان فکر کنیم. کتاب خشم شهری (Urban Rage: The Revolt of the Excluded) نوشته‌ی مصطفی دیکچ (Mustafa Dikec)، نویسنده‌ی اهل ترکیه، چرایی و ریشه‌های این نوع از خشم را می‌کاود و داستان فوران خشم طردشدگانِ ظاهراً نامرئی در عصر شهری را روایت می‌کند. او در این کتاب به ما می‌گوید خشونت جاری در خیزش‌های این چنینی از ذات معترضان سرچشمه نمی‌گیرد، بلکه در واکنش به خشونتی رخ می‌دهد که سرتاسر زندگی روزمره، به ویژه زندگی طردشدگان را احاطه کرده است.

طردشدگان کسانی هستند که از فرصت‌های برابر و حقوق اجتماعی محروم مانده‌اند. این طردشدگان به طبقه‌ی مشخصی محدود نمی‌شود و نقطه‌ی اشتراکشان این است که در زندگی روزمره دائماً با حقیقت طردشدگی مواجه می‌شوند. فقرای شهری، طبقه متوسط، مهاجران، زنان و اقلیت‌های دینی، همه و همه می‌توانند جزوی از این دسته‌ی مطرود و نامرئی باشند. این افراد به خاطر وضعیت طبقاتی، جنسیت، گرایش‌های سیاسی و... حذف می‌شوند و مورد سرکوب قرار می‌گیرند. آن‌ها از قطار توسعه‌ی شهری بیرون افتاده‌اند، اما در عین حال انگار که با طنابی به دنباله‌ی آن وصل باشند، پشت سرش روی زمین کشیده می‌شوند. این طردشدگان، چاره‌ای به جز خراب کردن مسیر قطار ندارند.

کتاب خشم شهری خیزش‌های خودبه‌خودی را در نتیجه‌ی تلنبار شدن نابرابری‌ها و خشونت‌های جاری در زیر پوشش نظم موجود می‌داند. سال‌ها تحملِ ستم ساختاری، سرانجام کاسه‌ی صبر را لبریز می‌کند و خشمی به جوش آمده را به انفجار می‌رساند. به عبارت بهتر، محرومیت و نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی منشأ اصلی این خشونت است. این کتاب تعاریف گسترده‌تری از خشونت به دست می‌دهد. ستم سیستماتیکی که در تمامی ساحت‌های زندگی اجتماعی از اشتغال و مسکن گرفته تا هنجارهای اجتماعی گسترده است، همان خشونت نامرئی و پنهان محسوب می‌شود. سال‌ها کار با دستمزد پایین، بدون بیمه و بدون وجود چشم‌انداز بازنشستگی، عدم تأمین ایمنی کار به خاطر سود بیشتر، حق کارفرما برای اخراج بی‌دردسر و مقررات‌زدایی‌های این چنینی از مصادیق خشونت مد نظر دیکچ هستند.

مصطفی دیکچ کتاب خشم شهری را با تأثیر از ژاک رانسیر به نگارش درآورده است. او دیدگاهی بسیار متفاوت از رویکردهای رایج آسیب‌شناسان و پژوهشگران حوزه‌ی برنامه‌ریزی شهری اختیار می‌کند و با درکی سیاسی به این طردشدگان می‌پردازد. این کتاب به دنبال مرئی کردن طردشدگان و افشا کردن تناقض‌های منطقی وضع موجود است و خیزش‌های شهری را از معدود لحظات این مرئی شدن می‌داند. در واقع، طردشدگان از طریق خیزش شهری به سیاست‌ورزی خود مادیت می‌بخشند و در تلاشند ساحت شهر و عاملیت سیاسی‌شان را پس بگیرند.

مصطفی دیکچ که پیش از این نیز درباره‌ی خیزش‌های شهری نوشته و تدریس کرده است، در کتاب خشم شهری بر این موضوع متمرکز می‌شود و با تکیه بر اطلاعات آماری، این خیزش‌ها را در شش کشور ایالات متحده امریکا، برتانیا، سوئد، فرانسه، یونان و ترکیه مورد بررسی قرار می‌دهد. او این کتاب را در هشت فصل نگاشته و در فرایند نوشتن آن، از بحث و مصاحبه با فعالان اجتماعی و انجمن‌های مختلف نیز بهره برده است.

کتاب خشم شهری در سال 2018 به انتشار رسید. ترجمه‌ی این کتاب حاصل همکاری مجید ابراهیم پور، بنفشه خسروی و نیما شکرایی است و به همت نشر چرخ در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار گرفته است.

نکوداشت‌های کتاب خشم شهری

• کتاب خشم شهری مشکلات گروه کثیری از مردم را آشکار می‌کند و به دنبال دلایل منطقی وجود این مشکلات و تداوم آن‌ها می‌گردد... درخواست مصطفی دیکچ از نهادهای دولتی این است که نگاهی دوباره به ارزش‌های بنیادین دموکراسی لیبرال از جمله عدالت و برابری بیندازند. (دیوید تی. هربرت، نویسنده‌ی بریتانیایی)
• مصطفی دیکچ تاریخ طولانی کلنیالیسم و امپریالیسم شهرهای جوامع غربی را مورد بازخوانی قرار می‌دهد و به ما یادآوری می‌کند که این ستیزه‌ها هنوز تمام نشده‌اند. این کتاب به زیبایی پرسش‌های مهمی پیرامون آرمان‌های مهم عصر ما، آرمان‌هایی مانند آزادی، برابری و انسانیت مطرح می‌کند. (آنانیا روی، نویسنده‌ی اهل هندوستان)
• کتاب خشم شهری با جزئیات قانع‌کننده و استدلال‌های منطقی به درک دقیق‌تری از ناآرامی‌های شهری در دوران معاصر کمک می‌کند. هر کسی که به سرنوشت سیاسی شهرها و کشورها علاقمند است، حتما باید این کتاب را بخواند. این کتاب عالی، قابل درک و گاهی طنزآمیز است که از مسائل جدی و مرگبار با ما سخن می‌گوید. (دان میچل، نویسنده و استاد جغرافیای فرهنگی)
• این کتاب حاصل مطالعات تطبیقی است که با جزئیات فراوان از حقایق شورش‌های شهری برایتان می‌گوید. (مایک دیویس، نویسنده‌ی امریکایی)

کتاب خشم شهری برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به مباحث اقتصاد سیاسی، علوم سیاسی و مطالعات شهری از مطالعه‌ی این کتاب لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب خشم شهری: شورش طردشدگان می‌خوانیم

اصلاحات اقتصادی‌ای که سوئد را از آرمان‌های سوسیال ‌دموکراسی دور کرد در سه دهه‌ی گذشته و تحت حاکمیت دولت‌های سوسیال ‌دموکرات و دولت‌های راست میانه‌ تحقق یافته است. با این اصلاحات، سیاست‌های ریاضتی منجر به قطع بخش رفاهی شد و تأکید بر اشتغال تمام افراد و بازتوزیع درآمد جای خود را به مقررات‌زدایی، کاهش مزایا و کاهش کسری درآمد داد، و حتی مقدمه‌ای شد برای تغییراتی در خدمات عمومی مانند بخش آموزش و سلامت که یگانه سرمایه‌گذار آن عمومی بود، اما بخش خصوصی آن را سازمان می‌داد. خصوصی‌سازی سبب شد اشتغال در بخش دولتی از پانصدهزار نفر در 1983 به 120هزار نفر در 2010 کاهش یابد. مجموعه‌ای از اصلاحات مالیاتی درآمد طبقات بالا را افزایش داد و نابرابری را عمیق‌تر کرد: مالیات بر ارث در 2005، مالیات بر ثروت در 2007، و مالیات بر املاک مسکونی در 2008 ملغی شد. بنابه نوشته‌ای در فایننشیال تایمز، «عطف به دولت رفاه، تقریباً بیست سال از زمانی می‌گذرد که سوئد به عنوان یک کشور اسکاندیناویایی سوسیال ‌دموکرات به کشوری بدل شد که تندروانه‌ترین آزادسازی بازار را تجربه کرده است.»

این تغییرات ثروتمندان را ثروتمند‌تر و فقرا را فقیرتر کرد. نابرابری‌ درآمدها و دسترسی به خدمات عمومی عمیق‌تر شده است. این موضوع، به‌خصوص از زمانی ‌که اصلاحات قانون مدارس مبنی‌بر شکل‌گیری مدارس بخش خصوصی عملی شد، در کیفیت مدرسه‌ها مشهود است که سبب شده خانواده‌های ساکن در مناطق محروم آسیب‌پذیرتر شوند. در 2012، اکونومیست گزارشی درباره‌ی تغییرات در دولت رفاه سوئد با این تیتر منتشر کرد: «کمی نابرابرتر، بسیار کارآمدتر.» کسانی که در کفه‌ی بغرنج افزایش نابرابری ایستاده‌اند نه کسانی که توانایی کم‌تری برای انباشت ثروت دارند، بلکه آن‌هایی که توانایی تحمل سختی‌های بیش‌تر حاصل از این اصلاحات را ندارند به نظر می‌رسد کم‌تر مسحور کارآمدی شدند. اصلاحات، همراه با تبعیض در بازار نیروی کار و مسکن، زندگی افرادِ خیلی فقیر را سخت‌تر کرد؛ افرادی که اغلب غیرسفیدپوست بودند به ‌طرز چشم‌گیری اقبال‌شان برای ادغام در بازار نیروی کار و مسکن در مقایسه با شهروندان سفیدپوستی که از لحاظ کارآمدی با آن‌ها برابر بودند کاهش پیدا کرد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه ی مترجمان - خشم شهری: بارگذاری مجدد شورش طردشدگان
مقدمه ی نویسنده برای ترجمه ی فارسی
سپاس‌گزاری
خشم شهری در عصر شهری
رویارویی مهلک در شهرهای ایالات متحده
از اغتشاش ها و مصایب در بریتانیا
جنگ الجزایر در فرانسه تمام نشده است
حتی در سوئد
روزهای خشم در یونان
ترک های جوان صلح را در عصیان یافتند
اشباح داستان ها
یادداشت‌ها
کتاب‌شناسی
نمایه