معرفی و دانلود کتاب تراژدی تنهایی: زندگی نامه‌ی سیاسی محمد مصدق

معرفی کتاب تراژدی تنهایی: زندگی نامه‌ی سیاسی محمد مصدق

کتاب تراژدی تنهایی: زندگی نامه‌ی سیاسی محمد مصدق به قلم کریستوفر دو بلگ، دوران نخست وزیری، سقوط و مرگ مصدق را شرح می‌دهد و بیش از آنکه جایگاه سیاسی او را واکاوی کند، به بررسی شخصیت وی می‌پردازد.

این کتاب از کودکی مصدق شروع کرده و در ادامه نوجوانی و جوانی او را دنبال می‌کند. مقاطع حساس و دشوار زندگی‌ او را بررسی کرده و در آخر فرجام تلخ خانه‌نشینی‌اش را نشان می‌دهد.

کتاب تراژدی تنهایی (Patriot of Persia: Muhammad Mossadegh and a tragic Anglo-American coup) بیش از تمرکز بر روی موضوعی آشنا، بزرگ و اسطوره‌ای همچون ملی شدن صنعت نفت، به زندگی و سرگذشت خود مصدق تمرکز دارد و ریشه‌ی شکل‌گیری تصمیم‌ها و پافشاری‌های بعضاً جنون‌آمیز او را به تصویر کشیده است.

کریستوفر دو بلگ (Christopher de Bellaigue) که شیفته‌ی رفتار رندانه‌ی شرقی‌ها (به خصوص ایرانی‌ها) است، در کتابش شرح می‌دهد که رئیس شهربانی و دو پاسبان، به دستور رضاشاه، به محل سکونت مصدق و خانواده‌اش در شمیران می‌روند به او می‌گویند که با آن‌ها برود و در آخر او را به ساختمان شهربانی می‌برند.

فردای همان روز در حالی که با غل و زنجیر می‌خواستند کشان کشان سوار ماشینش کنند او راضی به سوار شدن نمی‌شود و خودش را روی زمین پرت می‌کند. اما پاسبان‌ها او را کتک زده و به زور سوارش می‌کنند. دو دختر او، زهرا و خدیجه این صحنه را می‌بیند. خدیجه جیغ می‌زند و مصدق به همراه آشپزش عازم سفر به شرق ایران می‌شود. پیامد این سفر بیماری رماتیسم مصدق است و جنون دخترش که داغی است بر دل او.

دو بلگ، نویسندۀ این کتاب، چند سالی در ایران زندگی کرده و با حداقل جانب‌گیری به نگارش این اثر پرداخته است. البته که به واسطه‌ی انگلیسی بودنش گاه شیطنت‌هایی را نیز در قلمش می‌توان دید. اما با سیری که بر کودکی تا مرگ این شخصیت بزرگ داشته شما را هر چه بیشتر با شخصیت ممتاز مصدق آشنا می‌سازد.

مصدق بی‌خطا و اشتباه نبوده اما از مصدق السلطنه به دکتر محمد مصدق رسیدن مسیری است که برای طی کردنش باید از مشقت‌هایی بسیار گذشت. چه بسیار مردانی که قبل و بعد از او این مسیر را به بیراهه رفتند.

در بخشی از کتاب تراژدی تنهایی می‌خوانیم:

ایران همچون سلسله‌های اروپایی، طبقه‌ی اشرافِ ممتد و مستمر نداشت. مشکلِ دوکِ ‌لویِنس، کنتِ روشفوکود، در دهه‌ی 1890 این بود که خانواده‌اش در سالِ 1000 میلادی «هیچکسِ خاصی» نبودند. قاجارها حتی تا اوایلِ سده‌ی سیزدهمِ شمسی هنوز در قبیله‌ی کوچک‌شان رییس داشتند، و خیلی راحت امکانش بود باز به سوی انحطاط بروند.

تزلزل و احتیاط در تعیینِ جانشین آمیخته شده بود با شهوت‌رانیِ عظیم و شاهانه‌ی فتحعلی ‌شاه. فتحعلی ‌شاه میانِ نشستن و حالت گرفتن برای نقاشان، لذت بردن از شکار و از دست دادنِ قلمروها در جنگ‌هایی نابخردانه، پدرِ تعدادِ زیادی اولاد شد که شمارشان از صد فرزند و بی‌شمار نوه هم فراتر رفت، فرزندان و نوه‌هایی که با خواسته‌هاشان برای مقرری و مقام کمابیش کشور را به ورطه‌ی ورشکستگی کشاندند.

حتی اگر بحرانِ جانشینی هم نبود و انگلیسی‌ها و روس‌ها هم این‌جور مواقع معمولاً دست‌ به‌ دستِ هم می‌دادند تا مطمئن شوند نباشد مرگِ یک پادشاهِ قاجار بیم و ناآرامی حاصل می‌آورد. زنانِ شاهِ متوفا، بخصوص آن‌ها که بچه نداشتند، از حرمسرا بیرون و ملازمانِ شاه عوض می‌شدند. درباریان و مُفت‌خورهای تازه از شهرِ تبریز در شمال ‌غربی کشور جمع می‌شدند که پایتختِ استانِ آذربایجان و اقامتگاهِ سنتیِ ولیعهد بود، و درباریانِ قدیمی را با رفتارهای گستاخانه‌شان و عجله‌شان برای دستیابیِ خانه‌های بزرگِ پایتخت می‌رنجاندند.

نجم‌السلطنه‌ی ریزاندام و پریده‌رنگ، جنگجو بود و نجات هم یافت.

فهرست مطالب کتاب

درآمد: پدرِ ملت
یک: شرقِ ایستا
دو: قاشقِ نقره
سه: فکُلی
چهار: ویران کردنِ قیصریه
پنج: زوالِ قاجاریه
شش: عزلت
هفت: تراژدیِ خدیجه
هشت: غنیمت
نُه: یا پیروزی یا مرگ
ده: مصدقیسم
یازده: پیروزی در امریکا
دوازده: سوار بر خرِ شیطان
سیزده: کودتایی علیه خودش
چهارده: شکارِ مصدق
پانزده: تبعید به نیستی
اختتام: جنبشی در ذهنِ مردمان
کتاب‌شناسی