معرفی و دانلود کتاب بلوای خفتگان

معرفی کتاب بلوای خفتگان

به همان اندازه که جنگ چهره‌ی معصوم افغانستان را خراش داده، باورهای سنتی نیز ساکنین این سرزمین را به تنگنایی عذاب‌آور کشانده است. کتاب بلوای خفتگان نوشته‌ی محمدجان تقی بختیاری روایتی تلخ از وضعیت سیاسی و اجتماعی افغانستان را در قالب داستانی خیال‌انگیز بازگو می‌کند.

درباره‌ی کتاب بلوای خفتگان

تاریخ افغانستان پر از وقایع دردناکی است که حاصل غلبه‌ی تفکری سنتی بر مردم این سرزمین است. با این وجود باورهای عامیانه‌ی مردمی و قصه‌های شیرین شفاهی که سرشار از شگفتی‌های ادبی و حماسی هستند، تاریخ فرهنگی این سرزمین پهناور را با شکوه جلوه می‌دهد. در کتاب بلوای خفتگان نوشته‌ی محمدجان تقی بختیاری این باورهای عامیانه در مقابله‌ای دراماتیک با سیاهی جنگ و غلبه‌ی سنت بر ذهن مردم نشان داده شده است. نویسنده در این رمان به سراغ روستایی کوچک در دل کوهستان رفته است و چهار شخصیت داستانی را به وقایع گوناگون فرا می‌خواند.

ادبیات داستانی علاوه بر امکاناتی که در جهت خلق فضاهای نمایشی در اختیار نویسنده قرار می‌دهد، امکان فراتر رفتن از محدوده‌ی زمان و مکان را نیز میسر می‌سازد. اگر چه برخی از داستان‌ها از دل وقایع تاریخی برآمده‌اند و جنبه‌هایی از واقعیت را نشان می‌دهند، اما تخیل نویسنده می‌تواند چیزهایی به این وقایع اضافه کرده و مخاطب را با تجربه‌ای تازه‌ در ادبیات داستانی مواجه سازد. در رمان بلوای خفته‌گان نویسنده با محوریت قرار دادن زندگی چهار شخصیت، جهانی را خلق می‌کند که حرکتی مداوم از واقعیت به خیال را بازسازی می‌کند.

داستان کتاب بلوای خفتگان در روستایی به نام بلاق‌دره می‌گذرد. دلاور، سیدآخوند، زیور و مراد، شخصیت‌های اصلی این داستان هستند و هر کدام سرگذشتی متفاوت را در روایت محمدجان تقی بختیاری از تاریخ سیاسی و اجتماعی افغانستان تجربه می‌کنند. اگرچه شخصیت‌های این کتاب نمایندگان طیف‌های مختلف اجتماعی در افغانستان کنونی هستند، اما ویژگی‌های رفتاری‌شان در برخورد با مشکلات کوچک و بزرگ نقاط مشترکی را در داستان ایجاد می‌کند. نویسنده با انتخاب وضعیت داستانی ملتهبی که پیرامون زندگی این چهار شخصیت در گذر است، قصد دارد مخاطب را از دریچه‌ی ادبیات با شرایط تاریخی و سیاسی افعانستان آشنا سازد.

یکی از ویژگی‌های کتاب بلوای خفته گان پیوندی است که روایت داستانی کتاب با عامیانه‌های دل‌نشین افغانستان پیدا می‌کند. محمدجان تقی بختیاری به واسطه‌ی آشنایی خوبی که با فرهنگ افغانستان دارد، موقعیت داستانی کتاب را با تصاویری همراه می‌سازد که آمیخته با افسانه‌ها، آیین‌ها و قصه‌های دلنشین افغانستان است. این تصاویر بدیع، زندگی شخصیت‌های داستانی را از شرحی واقع‌گرایانه دور کرده و با شکلی انتزاعی در هم می‌آمیزد. البته آمیختن رئالیسم ادبی با روح افسانه‌ای داستان، مانع از توصیف دقیق واقعیت نمی‌شود. نویسنده‌ی کتاب تلاش می‌کند مخاطب را در مرز میان واقعیت و خیال نگه دارد.

محمدجان تقی بختیاری در رمان بلوای خفتگان مخاطب را به تماشای وضعیتی دعوت می‌کند که تصور آن چندان سخت نیست. هر چند او در مسیر شکل دادن واقعیت اجتماعی در ادبیات داستانیِ افغانستان گام برمی‌دارد، اما لذت سفر به دنیای خیال، شعر و ترانه را نیز به مخاطب پیش‌کش می‌کند. یکی از ویژگی‌های این کتاب تضادی است که با توصیف جنگ و صلح در روایت نویسنده به وجود می‌آید. گویا قرار است مخاطب سیاهی جنگ و خون‌ریزی را با زیبایی صلح و مهربانی مقایسه کند.

در کتاب بلوای خفتگان نشانه‌هایی از سبک رئالیسم جادویی نیز دیده می‌شود که این ویژگی در تلاش نویسنده برای ایجاد ارتباط میان واقعیت و خیال نمایان است. رئالیسم جادویی روشی منحصربه‌فرد در بیان داستان‌ است که بیش از هر چیز باعث پیوند لحنی واقع‌گرایانه و بیانی انتزاعی می‌شود. نویسنده برای دست‌یابی به این سبک ادبی تلاش می‌کند جزئیات واقعی یک رویداد را با شرحی دقیق ارائه کند و به شکلی غیرمنتظره چیزهایی از دنیای خیال را نیز به این واقعیت ساختگی اضافه کند.

کتاب بلوای خفته‌گان در ضمن معرفی چهار شخصیت داستانی که هر کدام سرگذشتی دردناک را تجربه می‌کنند، مخاطب را متوجه منابع فرهنگی و تاریخی افغانستان می‌کند. لحن نویسنده در بیان این موضوع سرشار از حسرت است و زندگی شخصیت‌های داستانی و رفتارشان نیز گویای افسوسی مداوم است و آرزوی بازگشت به گذشته را در لایه‌های معنایی اثر پنهان می‌کند. از طرفی با تغییر حکومت‌های مختلف و روی کار آمدن سیاست‌های جدید در افغانستان، زندگی شخصیت‌های داستانی دچار تغییر می‌شود و این موضوع اشاره‌ای به تغییر و تحول‌های ناگهانی در تاریخ سیاسی این کشور و همین‌طور تشدید مشکلات اقتصادی و از بین رفتن آرامش مردم این سرزمین دارد.

کتاب بلوای خفتگان نوشته‌ی محمدجان تقی بختیاری توسط انتشارات افراز منتشر شده است.

کتاب بلوای خفتگان برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای علاقمندان به تاریخ ادبیات افغانستان و همین‌طور خوانندگانی که آثار محمدجان تقی بختیاری را دنبال می‌کنند مناسب است.

در بخشی از کتاب بلوای خفتگان می‌خوانیم

سید مردان‌شاه آخوند مانند همیشه، برای قدم گوش‌زد کرد که کسی نمی‌تواند مانع آباد کردن خانه‌ی خدا شود و هیچ کسی نباید در اصل موضوع تردید به خود راه دهد؛ اما عقیده‌اش را چنین بیان کرد که هر روز باید مسلمانان در خانه‌ی خدا با نماینده‌ی ولی او ببینند و از وعظ و خطابه‌ی او مستفید شوند. با این حساب اگر عالم ربانی‌یی سررشته‌ی امور مسجد را به ‌دست نداشته باشد، خانه‌ی خدا مرکز فتنه و گمراهی خواهد شد. قدم‌زوار در پاسخ سیدمردان‌شاه آخوند بدانچه که بار‌بار از زبان اهالی بلاق‌دره شنیده بود، تکیه کرد: «با آباد کردن این مسجد برکت به بلاق‌دره سرازیر شده است.»

جز ابتکاری که قدم‌زوار در آغاز به خرج داد، در آباد کردن مسجد سهم اهالی بلاق‌دره کم‌تر از او نبود. بوستان، دلاور، مراد و چمن چهل نیمه‌روز را سنگ شکستانده، گِل تر کرده و دیوار بلند کرده بودند. خلیفه‌قاسم چوکات مشبکی برای هر دو دروازه بسته کرد. برای محور دروازه‌ها دو سوراخ در بالا و پایین چوکات تعبیه کرد. بعد رویه‌ی پله‌های آن ‌را از خِمچَه‌های درخت دُرِی بافت. دو روز تمام مخلوط گل و موی بز را کوبید تا درزهای دروازه‌ی مسجد را با گل پخته شده ببندد. پله‌ها را بر تخته‌سنگی رو به آفتاب قرار داد. چند روز دیگر هم دست به کار نجاری بود تا یک منبر سه طبقه‌یی ساخته شد. از یک تخته‌چوب کهنه پنجه‌ی ‌دستی ساخت، اما حین سوهان کردن، کلک میانی آن شکست و خلیفه‌قاسم در جا از آن کار منصرف شد. زیرا اعتقاد داشت که این شکسته‌گی پنجه، شگون بد دارد. بیوه‌ی قمبر از پشم رنگ ناشده و پاک شال درازی بافت که خانه‌ی خدا را از میان می‌بُرید و از وسط دو دروازه تقسیم می‌کرد. بنیاد‌کربلایی گفت: ‌قصد دارد که به خواست خدا تا یکی دو سال دیگر مقدمات سفر حج را فراهم کند. با آن هم از دو جوره گلیم راه‌راه و سه ابریق سفالی دریغ نمی‌کند.‌ نیز وعده داد که در برگشت از خانه‌ی بیت‌الله پنجه‌ی مسی را برای علم مسجد فراموش نخواهد کرد.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: گرگ‌های کشمیری
فصل دوم: نخستین مسجد و قبرستان
فصل سوم: از بُلاق دره تا اسدآباد
فصل چهارم: هجوم سگ‌ها
فصل پنجم: یک هزار و دوصد و یک تن بودند
فصل ششم: سال هشتم بنگلادش
فصل هفتم: آغاز یک پایان
فصل هشتم: بلوای خفته‌گان
فصل نهم: خواب‌های زیور
فصل دهم: جنگ جویان ابدی
فصل یازدهم: میان دو تاریخ
فصل دوازدهم: آخر جبهه‌ی عالم
واژه‌ها و اصطلاحات