معرفی و دانلود کتاب بر لب دریای وجود: قصه‌های مولوی: فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه

معرفی کتاب بر لب دریای وجود: قصه‌های مولوی: فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه

شهاب الدین عباسی در کتاب بر لب دریای وجود، کوشیده تمام قصه‌ها و حکایت‌هایی که مولانا جلال الدین محمد بلخی در آثارش به شکل پراکنده روایت کرده بود را گردآوری کند و در کنار هم ارائه دهد. این کتاب دربردارنده‌ی 171 قصه‌ی اخلافی و عرفانی است که مولوی در چند کتاب مهمش، یعنی فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه آن‌ها را بازگو کرده بود.

درباره‌ی کتاب بر لب دریای وجود

مولانا جلال الدین محمد بلخی، یکی از بزرگ‌ترین عرفا و شعرای فارسی‌زبان، در قرن هفتم هجری قمری به دنیا آمد. او که از خانواده‌ای فرهیخته و صاحب علم بود، همیشه تحت تأثیر پدرش و کتاب‌های او قرار داشت. با این‌که او طبعی آرام و صلح‌طلب داشت، اما کودکی‌اش با حمله‌ی مغول‌ها به ایران و یکی از پرآشوب‌ترین دوره‌های این سرزمین مصادف بود. این‌چنین بود که محمد و خانواده‌اش دیارشان بلخ را ترک کردند و به سفری طولانی رفتند. شاید همین سفر و زندگی در سرزمین‌های مختلف بود که نگاه یگانه و منحصربه‌فردش به زندگی را شکل داد. خانواده‌ی او نهایتاً به قونیه رسیدند و در آنجا سکنی گزیدند. مولوی حدوداً 20‌ساله بود که پدرش را از دست داد. پس‌ از آن، جلال الدین تلاش کرد به تحصیل علوم و دین بپردازد تا بتواند جا پای پدر بگذارد. سال‌ها بعد، او از شاخص‌ترین چهره‌های دینی و علمی قونیه بود و آوازه‌اش در سرزمین‌های زیادی پیچیده بود. اما با ورود شمس تبریزی دنیای او تغییر کرد. رومی که شیفته این مرد عارف‌مسلک شده بود، درس و وعظ را رها کرد و به شعر و عرفان روی آورد. این تأثیر تا پایان عمر با مولانا بود و از او ادیب و شاعری بی‌همتا ساخت. رومی در کنار شعر، قصه‌ها و حکایت‌هایی هم برای دوستان و شاگردانش نقل می‌کرد. در برخی از آثار به‌جای‌مانده از او، می‌توان این روایت‌ها را دید و خواند. مولوی در این قالب هم اندیشه‌ها و علاقه‌مندی‌های همیشگی‌اش را پی گرفته بود و از اخلاقیات و معنویات و انسان و زندگی می‌گفت. شهاب الدین عباسی در کتاب بر لب دریای وجود، این قصه‌ها و حکایت‌ها را گردآوری کرده است. عباسی به سراغ سه کتاب مهم مولانا، یعنی فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس اربعه رفته و از درون آن‌ها، بیش از 170 قصه را یافته و در کنار هم آورده است.

مولانا اساساً شاعری قصه‌پرداز و قصه‌گو است. اثر سترگ و جهانی او، مثنوی معنوی، مصداق همین مدعاست. مولوی به‌خوبی این شیوه‌ی روایی را می‌شناخت و می‌دانست مخاطبش حکایت را درک می‌کند و با کمک آن می‌تواند به کنه مطلب پی ببرد. در مثنوی هم او بارها این فرم را با شعر ترکیب کرد و به نتیجه رسید. رومی اما گاهی مستقیم و بی‌واسطه قصه می‌گفت و الزاماً آن را به قالب شعری نمی‌برد. داستان‌ها و حکایت‌های او تا حد زیادی به تمثیل نزدیک می‌شوند و استعاره‌ای از مفاهیم والا و انسانی و معنوی هستند. به خاطر همین رویکرد است که اکثر مخاطبان عمیقاً با آن ارتباط برقرار می‌کنند. شهاب الدین عباسی در کتاب بر لب دریای وجود، پس‌ازاینکه شرح مختصری از زندگی مولوی گفت، آثار منثور او، فیه ما فیه، مکاتبات و مجالس اربعه را معرفی می‌کند. عباسی در ادامه از هرکدام از این کتاب‌ها ده‌ها روایت و حکایت ارائه می‌دهد. قصه‌هایی که گاه بسیار کوتاه و موجز، در حد چند جمله هستند.

کتاب بر لب دریای وجود را انتشارات مازیار منتشر کرده است.

کتاب بر لب دریای وجود برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب بر لب دریای وجود به دوستداران مولانا توصیه می‌شود. همین‌طور اگر به قصه‌ها و روایت‌های او علاقه دارید، این مجموعه برایتان خوشایند خواهد بود.

در بخشی از کتاب بر لب دریای وجود: قصه‌های مولوی: فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه می‌خوانیم

در بنى اسرائیل برصیصا نام عابدى بود که آوازه زهدِ او به مشرق و مغرب رفته بود. هرجا رنجورى بودى، آب فرستادى تا او دم کردى، رنجور در حالْ که بخوردى صحّت یافتى، چنان که همه کسى دانستندى که آن، اثرِ دَمِ اوست. دیر نکشیدى که به گمان شدندى که از فلان داروست. چنان معروف شده بود که طبیانِ آن روزگار بیکار شده بودند. شیطان لعین، آن حسود در کمین، آن دشمن کهن، آهن مى‌خایید و چاره‌اى نداشت. شبى آن ابلیسِ لعین، روى به فرزندانِ خود کرد و گفت که «هیچ کس نیست از شما که مرا از این غصه برهاند و این مردِ فرد را در دام خاص افکند؟» از میان فرزندان‌اش یکى به دعوى برخاست که «این بر من نویس و از من‌شناس. دلِ تو را من از او خنک گردانم.»

گفت: «لاجرم فرزند راستین من باشى و روشنایى چشم کور من باشى.» آن دیو بچه در خاطر ملعون خود سفرى کرد، گفت: «هیچ دامى خلق را ماوراى صورتِ زنان جوان نیست.» زیرا آرزوى زر و لقمه از یک طرف است. تو عاشق زرى. زر را حیات نیست که عاشقِ تو باشد. لقمه را جان نیست که تو را جوید، با تو سخن گوید. اما عشقِ صورتِ زنانِ جوان از هر دو سوى است. تو عاشق و طالب وى‌یى و او عاشق و طالب توست. تو حیله مى‌کنى تا او را بدزدى و آن کاله از آن سو حیله مى‌کند تا تو که دزدى، به وى راه یابى. دیوارى را که از یک سو بکَنند، چنان زود سوراخ نشود که از هر دو سوى. یکى از این سوى ایستاده است و مى‌کَند، دیگرى از آن رو هم بر این مقام مى‌کَند. تبرهاى تیز برگرفته‌اند. زود سرهاى دو تبر به همدیگر رسند. اکنون حجابى که در میان توست و میان آن زن یعنى حجاب خوف خصمان و ملامت بیگانگان این حجاب چون دیوارى است در میان تو. از این سو، سوراخ به مکر مى‌کُنى در عشق آن زن و آن زن از آن سو همین دیوار را به حیله سوراخ مى‌کند، لاجرم زود به هم مى‌پیوندد. دزدى که از بیرون سوى، نیم‌شب حیله مى‌کند که در را بگشاید از درون آن دزد را حریفى هست یا کنیزکى از اندرون، در را باز مى‌کند. این چه مانَد به آنکه دزدى از برون طالبِ زر است؟ زر یا تخته جامه برنخیزد و در را نگشاید.

فهرست مطالب کتاب

دخترى در سمرقند
شاعر قصه‌ها
فیه‌مافیه
مکتوبات
مجالس سبعه
قصه‌ها و حکایت‌ها: فیه مافیه
1. دلیل قاطعِ هستى خدا
2. خدا پیش از آفرینش
3. لطافت حقّ
4. نقاب خداوندگار
5. هر دَم سیلى مى‌خوریم از غیب
6 ناله خوش
7. اعتماد بر حقّ
8. در زیر پنجه شیر
9. عذابِ پنهان
10. نور ایمان
11. الحاح بنده
12. خود را بشناس
13. چه شناختى!
14. کار اصلى آدمى
15. گِل آدم
16. عشق و ادب آدم
17. قابیل و کلاغ
18. برهان ابراهیم در برابر نمرود
19. زندگى‌بخشىِ خداوند
20. ابراهیم و نمرود
21. میراث ابراهیم
22. ارمغانى براى یوسف
23. مریم و آرزوى زکریا
24. زکریا و وعده خداوند
25. خنده عیسى و گریه یحیى
26. عیسى در صحرا
27. خانه عیسى
28. بندگى و بیچارگى
29. کاشکى پیغامبر نبودمى
30. در عینِ وصل
31. انگشتر پیامبر
32. آوازه عالمگیرِ پیامبر
33. فرود آمدن قرآن بر پیامبر
34. همّت حضرت محمد
35. رهایى از دوزخ
36. ایمان و بخشندگى
37. قبض‌ها و بسط‌ها
38. ثناى محمّد
39. عجب حالتى؟!
40. کوزه‌ها را بپوشانید
41. اعتراض کافران
42. مصلحت زندگى
43. دین پاک
44. دوستدار محمّد
45. وضوى نیکو
46. اسلام آوردن عمر
47. پرستارى از پدر
48. کاسه پُر زهر
49. آن شیر خشمگین
50. وعظ خاموش
51. ابراهیم ادهم و آهو
52. خواسته بایزید
53. بایزید و فقه الهى
54. جان قبله
55. پروانه در انتظار
56. قاضى منصور و حلاّج
57. شناخت ذات
58. درد آن جهان
59. سخن خوب
60. سخن بى‌مثال
61. تواضع شیخ صلاح‌الدین
62. اشتهاى شیخ سررزى
63. شیخ نسّاج بخارى
64. از هندوستان تا تبریز
65. عزیزى در چلّه
66. شاگرد گُلخن‌تاب
67. دلیل اعتقاد
68. هم‌صبرى
69. زیر چراغ
70. رسم درویشان
71. اثر لقمه
72. حکیم منکر
73. خواست معشوق
74. دختر سمرقندى
75. شاهدان خوارزم
76. عشق مجنون
77. نامه‌اى براى لیلى
78. جام مجنون
79. غرق عشق لیلى
80. مجنون و اشتر
81. غلامِ نمازباره
82. درویش و پادشاه
83. در درگاه حق
84. عرض حاجات
85. بنده خاص
86. محبوب‌ترین کنیزک پادشاه
87. سلطان محمود و اسب بحرى
88. حَجّاج بنگ خورده
89. دورى فرعون
90. پادشاه و مسخره
91. گربه غافل
92. خلیفه و هنرمندىِ رقاصه
93. حلواى شهرى
94. عارف و نحوى
95. بنده خدا، چوب خدا
96. مادرکُشى
97. جواب خاموش
98. تکرار درس الف
99. معلم بینوا و پوستین
100. گریستن جماعتى کافران
101. بقّال و خاتون
102. بیابان کُشنده
103. عاقل و سیاهِ چاهى
104. قدرت گرفتن مُغلان
105. اشتر در حمام
106. وصلت با تاتار
107. قدح زرّین در دست
108. دست پرورده وزیر
109. پادشاه دلتنگ
110. خرِ گم شده
111. فیل بر سر چشمه
112. نابایستگىِ فراق
113. سیاه هول
114. شاعر عرب و پادشاه ترک
قصه‌ها و حکایت‌هاى: مکتوبات
115. آدم بى‌دست و پاى
116. اندوه ایوب
117. در چاه تاریک
118. وفاى برادرى
119. کارسازى خداوند
120. قدرت توکّل
121. هدیه‌اى براى پیامبر
122. حال جبرئیل
123. شکایتِ رهبانان
124. اعلام دوستى
125. پیامبر و دوستى
126. امتحان نیکى
127. آتش در خانه‌ها
128. آتش در شهر
129. تحول فضیل
130. پشت به قبله
131. بر درِ مسجد
132. یک واقعه
133. درخت شگفت انگیز
134. پژواک خیر
135. نذر سلطان محمود
136. در جستجوى گوهرشناس
137. توبه مجنون
138. مجنون و ناقه
قصه‌ها و حکایت‌هاى: مجالس سبعه
139. نام بسم‌اللّه
140. نوح و حمایت الهى
141. هدهد و بلقیس
142. سلیمان و زن درویش
143. تاجِ کژ سلیمان
144. پیامبر و حق‌ستیزى ابوجهل
145. نظاره جمال الوهیت
146. آن رحمتِ بى‌پایان
147. دو راهه بزرگ
148. ابوجهل دست بر نمى‌دارد
149. نامه گناه
150. پیامبر و صُحُف موسى
151. شادى خدا
152. برصیصا
153. عبرت‌هاى عازم
154. گاو فراموش‌کار
155. توبه مقبل تمّار
156. توبه ثعلبه
157. کاروان حیران
158. حمزه در برابر مرگ
159. قصّاب و مُردارخوار
160. وحشى
161. حارثه در نزد پیامبر
162. دو دِرمِ رابعه
163. از زبان ابراهیم ادهم
164. حبیب عجمى
165. غلام بى‌دست و پا
166. بازِ پادشاه
167. کشتزارِ نهاد آدمى
168. روباه در بیشه
169. سرایى بساز
170. تو کارِ خویش کن
171. بر لب دریاى وجود
نمایه