معرفی و دانلود کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم: مجموعه یادداشت‌ها و گفت‌وگوها درباره سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران

معرفی کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم: مجموعه یادداشت‌ها و گفت‌وگوها درباره سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران

کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم، مجموعه یادداشت‌ها و گفت‌وگوهای انتقادی عباس آخوندی درباره سیاست‌گذاری مالی در ایران است که به تحلیل و ارائه‌ی راهکارهای تئوری درباره‌ی سیاست‌گذاری‌های خرد و کلان اقتصادی می‌پردازد. او که در دولت‌های ششم و یازدهم وزیر راه و شهرسازی بوده، ضمن بازخوانی مسئله‌ی تورم از منظر اقتصاد سیاسی، اشتباه‌های استراتژیک اقتصادی را واکاوی می‌کند و راهبرد خروج کشور از تنگناهای کنونی را آزادی تجارت با بازارهای بین‌المللی می‌داند.

درباره‌ی کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم

اقتصاددان‌های نهادگرای ایران معتقدند بازار آزادِ مدنظر دولتمردان در سه دهه‌ی گذشته، نتیجه‌ای جز دست‌شستن دولت‌ها از وظیفه‌ها و مسئولیت‌های قانونی‌شان مانند آموزش‌وپرورش، بهداشت و تأمین اجتماعی، همچنین افزایش تورم و شکاف طبقاتی و کاهش رفاه عمومی نداشته است. از آن‌سو اقتصاددان‌های موسوم به طیف بازار آزاد، اقتصاد دولتی، یا به عبارتی دیگر، «خصولتی» را مهم‌ترین دلیل مشکلات مالی سال‌های اخیر کشور می‌دانند. به‌عنوان‌مثال، عباس آخوندی، یکی از مشهورترین اقتصاددان‌های معتقد به نئولیبرالیسم که در دولت دوم اکبر هاشمی رفسنجانی و کابینه‌ی اول حسن روحانی، وزیر راه و شهرسازی بوده، همواره از خصوصی‌سازی‌های گسترده و کوتاه‌شدن دست دولت از اقتصاد دفاع کرده است؛ به این شرط که کارخانه‌ها و شرکت‌های دولتی به «بخش خصوصی واقعی» واگذار شود و شکلی تازه از فساد پدید نیاید. او در کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم، که در 56 سرفصل تدوین و گردآوری شده، از وارونگی خصوصی‌سازی به نفع انحصار انتقاد می‌کند و آن را به کام مرکانتیلیست‌های (سوداگرهای) وطنی می‌داند. او در این کتاب دلایل ایجاد رکود در بازار مسکن و راهکارهای رفع آن را برمی‌شمرد و نظام پولی و بانکی کشور را مسموم می‌خواند. به باور این وزیر اسبق راه و شهرسازی، بزرگ‌ترین مسئله‌ی ایران، فقدان نظریه است و اغلب بحران‌های اقتصادی به‌خاطر عدم‌قطعیت قانون، تشدید شده‌اند. عباس آخوندی در ادامه‌ی کتاب، اذعان می‌کند که پول‌های سمی باعث ناترازی بانکی کشور، فساد مالی، تورم و بیکاری شده و در این میان، نقش مؤسسه‌های مالی غیرمجاز بسیار برجسته است.

بخش قابل‌توجهی از این کتاب، به مسئله‌ی تورم افسارگسیخته اختصاص یافته و این اقتصاددان نئولیبرال، روند فزاینده و نامنظم قیمت‌ها را در رابطه‌ با سوداگرایی مسکن و زمین‌های شهری، فساد و پول سمی بررسی می‌کند. بر همین اساس، او با توجه به نظریه‌ای مشهور که تورم را مالیات طبقه‌ی محروم به نفع طبقه‌ی برخوردار می‌داند، برنده‌ها و بازنده‌های این بحران اقتصادی کشور را معرفی می‌کند. این استاد دانشگاه سپس با معرفی ایران به‌عنوان یک چهارراه مبادله‌ای در جهان، از اینکه کشور نتوانسته از این موهبت ژئوپلیتیکی بهره‌ی شایسته ببرد، افسوس می‌خورد و بر همین اساس، تنها راهبرد خروج از این تنگنای اقتصادی را آزادی تجارت و تغییر رویکرد از بازار ملی به بازار بین‌المللی عنوان می‌کند.

عباس آخوندی برای سیاست تعدیل اقتصادی نیز سه راهکار ارائه می‌دهد و رویکرد مجلس‌ دهم و یازدهم شورای اسلامی در ریل‌گذاری سیاست‌های اقتصادی، مانند تصویب لایحه‌های سالانه‌ی بودجه را نقد و بررسی می‌کند. او که معتقد است حکمرانی بر اقتصاد ایران، معمولاً با انکار واقعیت و حرکت برخلاف نظریه‌های اقتصادی صورت گرفته، راهکارهایی نیز برای خروج از این وضعیت و توجه به تئوری‌ها و منطق اقتصادی در تصمیم‌سازی‌های اقتصادی ارائه می‌کند. این اقتصاددانِ معتقد به بازار آزاد، پدیده‌هایی مانند قرنطینه‌ی عمومی به‌خاطر همه‌گیری ویروس کرونا در سال‌های پایانی دهه‌ی نود، سیاست‌گذاری سلامت و پدیده‌ی مشهور به بی‌دولتی را نیز تحلیل کرده و تأکید می‌کند که اقتصاد به‌جای دستورهای سیاست‌مدارها، در یک همگرایی افقی بین نهادهای دولتی، عمومی، خصوصی و بازار اداره می‌شود و به ثبات می‌رسد.

کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم، نوشته‌ی عباس آخوندی را انتشارات دنیای اقتصاد به‌عنوان یک اثر انتقادی در تحلیل دلایل و راهکارهای رفع مشکلات کشور منتشر کرده است.

کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم، مناسب چه کسانی است؟

این کتاب به علاقمندان مباحث اقتصادی، به‌ویژه آن‌ها که به دنبال آشنایی با مناسبات کلان و خرد اقتصاد ایران در دو دهه‌ی اخیر هستند، پیشنهاد می‌شود.

با عباس آخوندی بیش‌تر آشنا شویم

عباس آخوندی، سیاست‌مدار اعتدال‌گرا و اقتصاددان وابسته به طیف بازار آزاد، در سال 1336 به دنیا آمد. او دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه تهران و فارغ‌التحصیل مقطع دکترا در رشته‌ی اقتصاد سیاسی از دانشگاه رویال هالی‌وی لندن است. او نزدیک به سه دهه در مناصب دولتی حضور داشته و در دو دولت ششم و یازدهم، وزیر مسکن، راه و شهرسازی بوده است. از بهترین کتاب‌های عباس آخوندی می‌توان به «جستارهایی درباره‌ی ایران»، «ایده‌ی ایران» و دوره‌ی دوجلدی کتاب حاضر اشاره کرد.

در بخشی از کتاب اقتصاد سیاسی ایران - جلد دوم می‌خوانیم

من بسیار مشتاق برگزاری این جلسه در این زمان بودم، چراکه معمولاً در زمان ایجاد التهاب در بازار، گرایش عمومی به سمت اتخاذ تصمیمات هیجانی به وجود می‌آید که نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه گره‌های بسیار سخت‌تری را نیز پدید می‌آورد. برگزاری جلسات هم‌اندیشی با افراد ذی‌ربط را پیش از اتخاذ هر تصمیمی در این زمان‌ها امری ضروری می‌دانم و امیدوارم تداوم پیدا کند. قطعاً برای جمع‌بندی نهایی و ارسال سیاست پایانی به دولت و مجلس شورای اسلامی نیازمند چنین گفت‌وگوهایی هستیم تا دچار اشتباه نشویم.

ما نمی‌توانیم خود را از متغیرهای کلان اقتصاد در بخش مسکن مستثنی کنیم. نکته بسیار مهمی که در این بخش وجود دارد بحث انتظارات در بازار است، قاعدتاً سیاست‌هایی که در این حوزه اتخاذ می‌شود مهم است که تا چه اندازه می‌تواند انتظارات تورمی و ضد تورمی لازم را در بازار ایجاد کند، بنابراین باید به این موضوع توجه کنیم که سیاست‌گذاری‌هایی که انجام می‌دهیم باید روی انتظارات تورمی اثر کاهنده داشته باشند، جان‌مایه اصلی راهکارهای پیشنهادی ما برای تعادل‌بخشی به بازار مسکن، همین است. علت اصلی ایجاد التهاب در بازار همین انتظارات تورمی است. توجه به ویژگی مسکن نکته بسیار مهم دیگری است که در فرایند پیش‌ رو باید مدنظر قرار گیرد، همان‌طور که می‌دانیم مسکن هم از جنبه هزینه‌های خانواده و هم از جنبه تولید‌ و سرمایه‌گذاری، کالایی بسیار گران به‌شمار می‌رود بنابراین سیاست‌های پیشنهادی در این حوزه نباید مختل‌کننده روندهای بلند‌مدت باشد که نکته بسیار مهمی محسوب می‌شود.

قطعاً تمامی سیاست‌های اتخاذی باید به رعایت حقوق مالکیت در میان‌مدت و درازمدت متعهد باشند. در غیراین‌صورت بدون شک شاهد بروز مشکلاتی در این حوزه خواهیم بود، ما باید به این موضوع توجه کنیم که مهم‌ترین سرمایه‌گذاری هر فردی در زندگی املاک بوده و هیچ‌کس دوست ندارد این بخش دچار التهاب شود.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت ناشر
41. انگاره بنیادینِ مدیریتِ اقتصاد ملی باید تغییر کند
42. رویکرد بازرگانی جدید در بخش‌های دولتی و خصوصی
43. دلایل ایجاد و رفع رکود در بازار مسکن
44. درد مفت‌سواری
45. همگرایی افقی به‌جای دستور از بالا
46. تغییر رویکرد از بازار ملی به بازار بین‌المللی
47. ضرورت سم‌زدایی از نظام پولی بانکی کشور
48. پول سمی؛ پنجه‌ فساد مالی بر گلوی اقتصاد
49. پشت‌پرده موسسات مالی «غیرمجاز»
50. تعریف خصوصی‌سازی در گرو فهم و اجماع ملی و مدنی است
51. مهندسی و بازمهندسیِ آن
52. تنگنای ارزی، تصحیح موضع و گام‌های بعدی
53. نگران ایرانم همراه با امید
54. قیمت مسکن باید با رقابت کاهش یابد
55. حاکمیت قانون در تنگناها
56. بزرگ‌ترین مسئله ایران فقدان نظریه است
57. ما و مارکس
58. سه اشتباه استراتژیک، سه استراتژی خروج
59. واکاوی ریشه‌های نااطمینانی و عدم‌قطعیت در اقتصاد ایران
60. تشدید بحران اقتصادی به‌واسطه عدم‌قطعیت
61. اغتشاش مطلق
62. مرحوم والد قائل به ربط نبود
63. پول سمی، ناترازی بانکی و درخواست از شورای سران
64. حرمت امام‌زاده را متولی حفظ می‌کند
65. معادله‌های اصم و سیاست‌گذاری ملی
66. سیلی که شاخص‌های اقتصادی را جابه‌جا می‌کند
67. فساد، تورم و بیکاری و گسل‌های فعال در مبادله تجاری با جهان
68. اقتصاد و سیاست در ایران
69. سؤال اشتباه
70. پول سمی و دهه ازدست‌رفته
71. برندگان و بازندگان تورم
72. تورم، فساد و مؤسسه‌های مالی
73. سوداگرایی و ساختار اقتصاد سیاسی ایران
74. رئیس‌جمهور: درخواست آخوندی برای استقراض از پایه پولی
75. بازخوانی تورم از منظر اقتصاد سیاسی
76. دولت، سیاست‌ورزی و سرمایه اجتماعی
77. هزارتوی تورم افسارگسیخته ایران؛ از پول سمی تا نهادهای عمومی
78. واکاوی تورم و سوداگرایی مستغلات در ایران
79. دلارهای آسمانی
80. ایران به‌مثابه چهارراه جهان و مسئله توسعه
81. لغو قرنطینه و منطق سیاست‌گذاری سلامت
82. اقتصاد ایران در آستانه انتقال
83. خصوصی‌سازی به کام مرکانتیلیست‌های وطنی
84. سوداگری مسکن و مستغلات شهری
85. تعدیل اقتصاد با سه راهبرد
86. مجلس دهم در سه قاب
87. مجلس یازدهم و ضرورت اصلاح قانون بودجه
88. دو راهبرد برای اقتصاد ایران
89. آیا مصلحت ناحق را حق می‌کند؟
90. وارونگی خصوصی‌سازی در ایران: بازار یا انحصار
91. اقتصاد سیاسی ایران و راهبردهای خروج
92. سیاست‌مدار و چلوکباب مجانی
93. این تذهبون؟ سه پیشنهاد به رئیس‌جمهور
94. کرونا و پدیده بی‌دولتی
95. حکمرانی بر اقتصاد: انکار واقعیت، حرکت برخلاف نظریه
96. آزادی تجارت؛ راهبرد خروج ایران از تنگنای اقتصادی
نمایه