معرفی و دانلود کتاب از حنجره‌های شرقی: سیری در شعر پایداری افغانستان

معرفی کتاب از حنجره‌های شرقی: سیری در شعر پایداری افغانستان

کتاب از حنجره‌های شرقی: سیری در شعر پایداری افغانستان نوشته‌ی رضا چهرقانی برچلویی، به بررسی ادبیات پایداری در کشور افغانستان و سیر تحول و تکامل آن پرداخته و جمال‌شناسی در شعر مقاومت افغانستان و پایداری در ادبیات عامیانه این کشور را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

کشور پهناور افغانستان، به عنوان قسمتی از خراسان بزرگ و پاره‌ای از پیکر ایران کهن، یکی از مهم‌ترین قلمروهای زبان و ادبیات فارسی است که جایگاه ویژه‌ای در پژوهش‌های علمی، ادبی و فرهنگی ما دارد؛ ولی متأسفانه با توجه به سال‌های طولانی جدایی دو کشور ایران و افغانستان و عدم انعکاس فعالیت‌ها و تحولات ادبی افغانستان در ایران، شعر و ادبیات افغانستان، برای مخاطبان ایرانی، همواره فضایی ناشناخته بوده و فقط تعداد کمی از شاعران افغان، مانند خلیل‌اله خلیلی به سبب مسافرت‌های مکرر، توانسته‌اند شهرت خود را تا مرزهای مخاطبان خاص برسانند.

گذشته از قرابت‌های دینی، مذهبی و تاریخی، آنچه بیش‌تر از همه بین دو ملت ایران و افغانستان، پیوند عاطفی و فرهنگی ایجاد می‌کند، همدلی و هم‌زبانی آن‌هاست. خلیل‌الله خلیلی در این رابطه می‌گوید: آنچنان فرهنگ این دو ملت به هم نزدیک است که هر قدمی برای روشن کردن تاریخ علمی هر یک از این دو کشور برداشته می‌شود در تاریخ علمی و ادبی هر دو تأثیر فراوان دارد.

بعد از کودتای کمونیستی در افغانستان، که تقریباً مقارن بود با پیروزی انقلاب در ایران، عده‌ای از شاعران مسلمان، به ویژه شاعران جوان شیعه، مجبور به مهاجرت و اقامت اجباری در کشور ما شدند که فعالیت‌های فرهنگی و ادبی این گروه، توانست تا حدودی شعر افغانستان را به ایرانیان معرفی کند.

رضا چهرقانی برچلویی روش گردآوری اطلاعات در این کتاب را بیشتر کتابخانه‌ای و نظری کسب کرده اما ملاقات‌ها، مصاحبه‌ها و مکاتباتی که با شاعران دور و نزدیک افغانستان داشته، در به سامان رسیدن این مجموعه مؤثر بوده است.

تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده در این اثر نیز براساس روش طولی - عرضی - عمقی (Diachronique-Synchronique-Diachronique) صورت گرفته است؛ به عبارتی رضا چهرقانی برچلویی موضوع «شعر پایداری افغانستان» را هم در طول تاریخ مورد بررسی قرار داده‌ و هم در زمان حال، اما در مناطق و حوزه‌های جغرافیایی مختلف. علاوه بر این، در این بررسی‌ها نیم‌نگاهی هم به ادبیات عرب و غرب داشته‌ است.

در پایان لازم است بدانید که این کتاب، محصول دغدغه‌های فکری و ادبی برچلویی بین سال‌های 1379 تا 1381 بوده و ممکن است در پاره‌ای از موضوعات با آراء و دیدگاه‌های کنونی نویسنده و آنچه بعد از دوره‌ی مذکور از صاحب این قلم منتشر شده و می‌شود در تعارض باشد.

در بخشی از کتاب از حنجره‌های شرقی: سیری در شعر پایداری افغانستان می‌خوانیم:

با آنکه سال‌هاست نظریه‌ی التزام فیلسوفان فرانسوی، اعتبار خود را در جهان از دست داده است. هنوز، پژوهشگران ما در تبیین موضوعات مربوط به «ادبیات ملتزم» به آراء و اقوال سارتر و اقمار او استناد می‌کنند. دلیل تاریخی این امر آن است که در گذشته حجم وسیعی از آثار خلق شده در حوزه‌ی ادبیات پایداری غرب متعلق به این جریان فکری بوده و از لحاظ پشتوانه‌های تئوریک به شدت تقویت می‌شده است. در واقع، به دلیل فقدان نظام فکری و نظری منتظم در خصوص مقوله‌ی تعهد و پایداری در عرصه‌های دیگر تفکر و اندیشه - بجز مارکسیسم که موضع ضد دینی آن روشن است - محقق ایرانی ناچار است، در تبیین مقوله‌ی «التزام» به آراء سارتر تشبث نماید. حال آنکه تئوری سارتر سال‌هاست اعتبار خود را در مجامع علمی غرب از دست داده است.

برای بی‌اعتباری و اضمحلال نظریه‌ی «ادبیات پایداری اگزیستانسیالیستی» دو دلیل عمده می‌توان برشمرد؛ نخست اینکه شرایط اجتماعی پس از جنگ جهانی دوم به تدریج به گونه‌ای شد که عناصر مشوق نویسنده به التزام از بین رفت و دوم آنکه اندیشه‌ی ماتریالیستی سردمداران این جریان، فاقد مبانی مستحکم عقلی برای الزام نویسندگان به التزام بود. به طوریکه این نظریه‌پردازان در مسیر توجیه انگیزه و موجبه‌ی التزام، یا به گردونه «دور» می‌افتادند و یا به بن بست «تناقض» میرسیدند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
ادبیات پایداری چیست؟
از جدایی تا بیداری
از بیداری تا جمهوری
شعر مقاومت پس از کودتای مارکسیستی
درونمایه‌های شعر پایداری
پشتوانه‌های فرهنگی در شعر مقاومت افغانستان
تأثیر متقابل شعر مقاومت ایران و افغانستان
جمال‌شناسی شعر مقاومت افغانستان
پایداری در ادبیات عامیانه افغانستان
فهرست منابع و مآخذ