معرفی و دانلود کتاب صیقل روح: پژوهش هایی درباره مولانا

معرفی کتاب صیقل روح: پژوهش هایی درباره مولانا

بررسی زندگی حسام‌الدین چلبی

حسام‌الدین چلبی حسن بن محمّد حسن بن اخی ترک (622 ه . 683/1284م) از مشایخ طریقة فتوّت و از اقطاب سلسلة مولویه، از یاران نزدیک جلال‌الدین محمّد مولوی، مؤثر در ترغیب مولوی به نظم مثنوی معنوی (سپهسالار، 141 148). وی در قونیه به دنیا آمده و اصلیت او از ارومیة آذربایجان بوده است.

در اشعار مولانا اغلب «ضیاءالحقّ»، «حسام‌الدین» نامیده شده و دیباچه‌های مثنوی به القاب وی اشاره رفته است. پدر و جدّ او از مشایخ طریقة فتوّت بودند و از همین لحاظ به اخی ترک معروف شد.

نسب وی به «تاج العارفین ابوالوفای کردیه» (متوفی 1107م) می‌رسید که شخصی اُمی بوده و در بغداد درگذشته بود. پدر حسام‌الدین در حوالی قونیه صاحب زاویه‌ای بود و درمیان اهل فتوت عنوان «اخی ترک» داشت. حسام‌الدین نوجوان بود که پدرش را از دست داد و به همراه جمعی از جوانان طریقت فتوت روزی به خدمت جلال‌الدین محمّد مولوی رسید و روی به حضرت او نهاد و خدمت او را اختیار کرد.

او نسبت به مولانا ارادتی عظیم پیدا کرد و نزد او منزلت بزرگ یافت و خود هرچه از دارایی و املاک و حتی اثاث خانه داشت نثار مولانا کرد و به جوانان دیگر نیز توصیه می‌کرد که چنین کنند. روزی جوانمردان اهل فتوت به او گفتند که دیگر چیزی جز خود آنان از مال دنیا برایشان باقی نمانده است و حسام‌الدین در جواب آنان گفت: «الحمدالله ربّ العالمین که متابعتِ ظاهر رسول‌الله میسرم شد. شما را نیز به عشق مولانا آزاد کردم». بدین ترتیب به سبب همین نوع فداکاری که از حسام‌الدین چلبی مشهود مولوی شده بود در نظر او سخت گرامی گشت و مقبول آن حضرت شد. به تدریج دوستی و عنایت مولانا به حسام‌الدین چلبی به آنجا رسید که بی وجود او اظهار دلتنگی می‌نمود و سخن نمی‌گفت. تمامی یاران از این مطلب آگاه بودند و در محافل خود وجود حسام‌الدین را لازم می‌شمردند. حسام‌الدین از شمس تبریزی و صلاح‌الدین زرکوب نیز عنایت‌های بسیار دیده بود.

بر طبق روایات، حسام‌الدین می‌دید که یاران مولانا غالباً به قرائت آثار عطار و سنایی مشغول‌اند. شبی جلال‌الدین مولوی را در خلوت یافت و از او درخواست نمود تا کتابی نظیر الهی‌نامة سنایی و منطق‌الطیر عطار به نظم آورد تا مریدان مولانا از کتاب‌های دیگر بی‌نیاز شوند. در همین وقت مولوی از دستار خود کاغذی که هیجده بیت از اوّل مثنوی بر آن نوشته بود بیرون آورد و به دست حسام‌الدین داد و به او فرمود که پیش از آن‌که از ضمیر او سرزند از عالم غیب به دل او القا شده بود که این نوع کتاب منظوم آید.

فهرست مطالب کتاب

حسام‌الدین چلبی
بررسی زندگی حسام‌الدین چلبی
حسام‌الدین چلبی و اهل فتوت
حسام‌الدین چلبی و ارتباطش با مولانا
حسام‌الدین چلبی بعد از وفات مولوی
مآخذ
زن در انسان‌شناسی مولانا جلال‌الدین بلخی
اَنقَرَوی، شارح مثنوی
مآخذ
بَهاءُ‌الدین وَلد، پدر مولانا
مآخذ