معرفی و دانلود کتاب از حماسه تا انقلاب، موسیقی

معرفی کتاب از حماسه تا انقلاب، موسیقی

هوشنگ جاوید در کتاب از حماسه تا انقلاب، موسیقی با نگاهی تاریخی و باستان‌شناسانه به موسیقی حماسی و تغییر و تحولات آن از گذشته‌های دور تا دوران تاریخی و اسلامی پرداخته است.

در این اثر هوشنگ جاوید از بررسی حماسه راستین و ریشه‌های تاریخی آن شروع کرده و به تغییرات مفهومی، صوری و محتوایی آن در زمان بعد از باستان و در حماسه‌های مدرن پرداخته است.

امروزه دام نان و نام نردبان انسان گرفتار ماشین است. انسانی که در معرکه و شعبده سیاست فرنگی و فرهنگ تقلیدی مبتلا شده و پیوسته با چشمه‌های مختلفی که از مهارت‌های حیرت‌آور عوام فریب می‌بیند شیفتگی‌اش به چشم‌بندی‌هایی که از زمین و آسمان، چون بلا نازل می‌شود، گسترش یافته است. همه عالم به مصداق ابر و باد و مَه و خورشید دست به کار شده‌اند تا انسان به معنویت فلک نرسد.

به هر حال، آنچه به خورد ذهن جوامع داده می‌شود، از ویترینی پر از مصنوعات پرسود و بی‌سرمایه برای ایجاد بازارهای دروغ و تفاخر است. جنگ‌ها و نبردها هم به سوی چنین وضعی پیش رفته است. فشار یک تکمه، موشکی لیزری، هسته‌ای یا میکروبی را می‌پراند و درست کیلومترها آن سوتر آدمیانی که سرگرم تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای اربابان موشک پران هستند، هدف قرار می‌گیرند. آنچه پس از آن رخ می دهد رقابت رسانه‌ها بر سر انتقال خبر است، نه قهرمانی وجود دارد و نه کسی جنگیده است. بدین ترتیب دیگر حماسه‌ای پدید نمی‌آید، نامردی جای جوانمردی را گرفته است.

نیرنگ جای رو در رویی بر سر حقیقت را پر کرده و در این میان جان و روان و اندیشه‌ها از حماسه روی برتافته است. باید قبول کنیم که ما در این نقطه از جهان به پهنای گستره یک کشور کهن با ایمان، که اکنون ایران اسلامی‌اش می‌نامیم، تنهاییم. با تمام ذهن الهی و رفتارهای حماسی و انقلابیمان، بر این حقیقت آگاهیم که انسان الهی هرگز نمی‌تواند از حماسه روی برتابد، زیرا پیش‌رفت ماهواره حاصل حماسه و انقلاب بوده، به ویژه که ارتقای هنر را موجب شده است.

در بخشی از کتاب از حماسه تا انقلاب، موسیقی می‌خوانیم:

آمدن لوریان به ایران دگرگونی‌های فراوانی در موسیقی ایران پدید آورد، نخستین آنکه: با آمدن این لوریان به ایران مرز بین موسیقی درباری و موسیقی رایج در جامعه پدید آمد، چون با آنکه می‌دانیم بهرام پنجم خنیاگران را هم‌پایۀ شاهزادگان قرار داده بود، هرگز هیچ لوری رامشگری را به دربار فرا نخواند و حتی به آنان دستور داد که در خدمت مردم طوایف مختلف ایرانی باشند، دوم آنکه: هم ادوات جدید موسیقی مانند کمانچه و سورنا وارد ایران شد و هم‌ شکل‌های اجرایی دگرگونی یافت، سوم آنکه: اجرای نمایش‌های شاد کننده، همراه با موسیقی و بازی‌های آیینی ویژه‌شان به راه افتاد، چهارم: نمایش‌های عروسکی چه روی پایه، چه سایه‌بازی و چه نخی در ایران باب شد.

اتفاق بزرگ‌تر آن بود که حضور مداوم خنیاگران و نه رامشگران در طبقۀ اشراف، موجب شکل‌یابی هنر موسیقی فاخری به نام موسیقی خنیایی شد که تا زمان افول دولت ساسانی ادامه یافت و همواره رو به پیشرفت و نظم یافتن رفت و حتی موجب نظم یافتن موسیقی نظامی ایرانی شد. تا جایی که در طول زمان از دورۀ بهرام گور تا روی کار آمدن قباد، درمی‌یابیم که افسران بلندپایۀ سپاهی ساسانی آشنایی کاملی به فنون آوازی مختلف یافته‌اند، چندان که «فرهاد خوشخوان» افسر جوانی که در سپاه قباد بود، در زمان حمایت مزدک و روی کار آمدن او در کنار سیاوش، سردار آزاد کنندۀ قباد از «دژ فراموشی» آواز‌خوانی حماسی و آوازهای فصل کار (کشتگری) می‌خواند.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌نوشته‌ای بر این نهشت
بخش یکم: حماسه و پهلوانی
حماسه چیست؟
به دنبال ریشه‌ها در تاریخ
از آغاز تا پایان ساسانیان
بخش دوم: اعتراض آشوب‌انگیزی وفترت
فصل دوم: تأثیرات فرهنگی، آشوبانگیزی و اعتراض وفترت (حماسه‌های نوین)