معرفی و دانلود کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج

معرفی کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج

آبراهام مزلو، روانشناس و فیلسوف به‌نام آمریکایی در کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج، به معرفی و تشریح ایده‌ای می‌پردازد که آن را تجربه‌ی استعلایی می‌نامد. مزلو تجربه‌ی استعلایی را به‌عنوان تجربه‌ی لحظه‌ی نابی از آرامش و سعادت به‌ بالاترین شکل ممکنش تعریف می‌کند و آن را یکی از اساسی‌ترین و محوری‌ترین عناصر در پرورش و تقویت شخصیت انسان‌ها می‌داند.

درباره‌ی کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج

ممکن است نام آبراهام مزلو (Abraham Maslow) را به دلیل نسبتش به هرم مزلو شناخته باشید. مزلو یکی از خلاق‌ترین و اثرگذارترین روان‌شناسان معاصر آمریکایی است که به‌عنوان پدر روان‌شناسی انسان‌گرایانه شناخته می‌شود. او در کتاب انگیزش و شخصیت ایده‌ی هرم نیازهای انسانی، که امروزه به‌نام هرم مزلو شهرت پیدا کرده را معرفی کرد. طبق این ایده، نیازها و غرایز انسان طبق اولویت و اهمیت خود دسته‌بندی می‌شوند و رفع هر نیاز پایین‌تر، لازمه‌ی رفع نیازهای بالاتر است. در این میان تجربه‌ی شادی، هیجان، شگفتی و لذت، همان چیزی که مزلو تجربه‌ی اوج می‌نامد، یکی از اساسی‌ترین عناصری است که منجر به رشد و شکوفایی شخصیت انسان می‌شود.

مزلو در کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج (Religions, Values, and Peak Experiences)، با تاکید بر اهمیت تجربه‌ی اوج، تجربه‌ی جدیدی به نام تجربه‌ی استعلایی را معرفی می‌کند. او این تجربه را با تجربه‌ی اوج مقایسه کرده و در تعریف آن به نوعی تجربه‌ی آرامش عمیق و درونی اشاره می‌کند. او در ادامه بیان می‌کند که اگر تجربه‌ی اوج را واکنشی هیجانی، عاطفی و ناگهانی به پدیده‌ای لذت‌بخش بدانیم، تجربه‌ی استعلایی، واکنشی آرام‌تر، عقلانی‌تر و پخته‌تر را فراهم می‌آورد که انسان را به لذت و تفکر دعوت می‌کند. لازم به یادآوری است که تجربه‌ی استعلایی در تجربه‌های دینی و مذهبی به‌خوبی به‌ نمایش گذاشته می‌شود.

مزلو در ادامه و پس از تعریف تجربه‌ی استعلایی، به انتقاد همزمان به خداباوران مذهبی و دانشمندان مخالف ایشان می‌پردازد. او به عبارت «ارزش‌های معنوی» اشاره و ادعا می‌کند که در طول تاریخ به پیروان مذاهب اجازه داده شده این عبارت را تصاحب و معنای خاص خود را بر آن تحمیل کنند و در این میان دانشمندان و نظریه‌پردازان علمی را در این اتفاق مقصر می‌داند. او در این اثر در یک کلام قصد دارد «ارزش‌های معنوی» و در نهایت تجربه‌ی استعلایی را از چنگ اقلیت مذهبی‌ای که به‌ناحق آن را از دیگران ربوده‌اند پس بگیرد و آن را دوباره در اختیار صاحبان واقعی‌اش قرار بدهد.

مزلو ادعا می‌کند «می‌خواهم نشان دهم که ارزش‌های معنوی دارای معنای طبیعت‌گرایانه‌اند، این ارزش‌ها در تملک انحصاری کلیسا‌های سازمان‌یافته نیستند، برای اعتبار بخشیدن به خود نیازی به مفاهیم فراطبیعی ندارند و در قلمرو علمی که به‌نحو مناسب توسعه یافته باشد قرار دارند و بنابراین، در حیطه‌ی مسئولیت عمومی تمامی انسان‌ها جای دارند.» او معتقد است دانشمندان و روانشناسان در تعریف ارزش‌ها و فضیلت‌های والاتر از ارزش‌های ابتدایی و اولیه ناکام بوده‌اند و حتی آن‌ها را نوعی کلاهبرداری و فریب مذهبی می‌دانند.

به‌نظر آبراهام مزلو پرداختن به حیات ازلی و حقایق والا یکی از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین وظایف روانشناسان بوده که تا به حال در تحقق آن شکست خورده‌اند. او مطالعات انسان‌گرایانه را مسیر علمی و صحیح شناخت فضایل و رذایل و معرفی راه رسیدن به زندگی بهتر و متعالی‌تر می‌داند و با این حال نظریه‌پردازان انسان‌گرا را در سال‌های اخیر برای نابودی ارزش‌های سنتی و هدایت جامعه به‌سمت پوچ‌انگاری و نسبیت‌گرایی مقصر می‌شمارد. آبراهام مزلو با تاکید بر اینکه سنت و دین، هرگز منبع مناسبی برای تشخیص ارزش‌ها و فضایل نبوده، دانش تجربی و علمی را بهترین جایگزین این ابزارها دانسته و خود با نگارش کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج اولین قدم را در این راه برمی‌دارد.

کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج توسط زهرا اکبری ترجمه شده و با همت نشر کرگدن در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار گرفته است.

کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج را به تمام دانشجویان و علاقه‌مندان حوزه‌ی مطالعات ادیان و الهیات و مخاطبین کتب فلسفی و روان‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب ادیان، ارزش‌ها و تجربه‌های اوج می‌خوانیم

اما در سال‌های اخیر و تا به امروز، بیشتر پژوهشگران و هنرمندان انسان‌گرا در فروپاشی و زوال عمومی ارزش‌های سنتی سهیم بوده‌اند و هنگامی که این ارزش‌ها فروپاشیدند بی‌درنگ هیچ ارزش جایگزینی برای آن‌ها موجود نبود. نتیجه این شد که امروزه، بخش بسیار بزرگی از هنرمندان، رمان‌نویسان، نمایش‌نامه‌نویسان، منتقدان و محققان ادبی و تاریخی سرخورده، بدبین یا مأیوس‌اند و بخش قابل‌توجهی پوچ‌انگار و کلبی‌مسلک شده‌اند (به این معنا که اعتقاد دارند چیزی به نام «زندگی خوب» ناممکن است و ارزش‌های به‌اصطلاح والاتر همگی جعلی و کلاه‌برداری‌اند).

مطمئناً دانشجوی جوانی که می‌خواهد هنرها و علوم انسانی را مطالعه کند در آن هیچ‌گونه یقین و اطمینان الهام‌بخشی نخواهد یافت. او چه معیار انتخابی،‌ مثلاً میان تولستوی و کافکا و میان رنوار و دکونینگ یا میان برامس و کیج، در اختیار دارد؟ کدام هنرمند یا نویسنده‌ی شهیر امروزی سعی در آموزش، الهام یا کمک به ترویج فضیلت و پارسایی داشته است؟ کدام یک از آنان می‌تواند حتی از واژه‌ی «فضیلت» بدون مزاح استفاده کند؟ جوان «آرمان‌گرا» کدام یک را می‌تواند الگو و سرمشق خود قرار دهد؟

خیر،‌ از تجربه‌ی پنجاه سال اخیر، یا در این حدود، کاملاً روشن است که یقین‌های پیش از 1914 انسان‌گرایان، هنرمندان،‌ نمایش‌نامه‌نویسان، شاعران، فیلسوفان، منتقدان و آنانی که معمولاً درونگرا هستند جای خود را به هرج و مرج نسبیت‌انگارانه داده‌اند. امروزه هیچ یک از این افراد نمی‌داند چگونه و چه چیزی را انتخاب کند و نیز نمی‌داند چگونه از انتخاب خود دفاع کند و به آن مقبولیت بخشد. حتی نقادانی که خود علیه پوچ‌انگاری و ارزش‌زدایی مبارزه می‌کنند در واقع نمی‌توانند کار زیادی جز حمله و انتقاد انجام دهند، همچون جوزف وود کروچ که هیچ نکته‌ی الهام‌بخش یا مثبتی که برای آن مبارزه کنیم،‌ چه رسد به اینکه به خاطر آن جان دهیم، برای گفتن ندارد.

دیگر نمی‌توانیم برای به دست آوردن ارزش‌های خود به سنت، اجماع‌، عادات فرهنگی و اتفاق نظر اتکا کنیم. سنت‌های پذیرفته‌شده همه از بین رفته‌اند. البته، از ابتدا هرگز نمی‌باید به سنت اتکا می‌کردیم - زیرا اکنون ضعف‌های آن بر همگان ثابت شده است - سنت هیچ‌گاه بنیاد استواری نبوده است. سنت مدت‌ها پیش و بسیار آسان توسط حقیقت، صداقت، امور واقعی و علم با شکستی ساده،‌ عملی و تاریخی از میان رفته است.

فهرست مطالب کتاب

درباره‌ی نویسنده
پیش‌گفتار
فصل یکم: مقدمه
فصل دوم: علم دوپاره و دین دوپاره
فصل سوم: تجربه‌ی «دینی اصلی» یا «متعالی»
فصل چهارم: خطرهای سازمانی برای تجربه‌های متعالی
فصل پنجم: امید، شکاکیت و سرشت والاتر بشری
فصل ششم: علم، آزاداندیشان دینی و غیر خداپرستان
فصل هفتم: آموزش فارغ از ارزش؟
فصل هشتم: نتیجه‌گیری‌ها
پیوست الف: جنبه‌های دینی تجربه‌های اوج
پیوست ب: روان‌شناسی نوع سوم
پیوست پ: شیوه‌های بیان قوم‌مدارانه‌ی تجربه‌های اوج
پیوست ت: معرفت حاصل‌شده در تجربه‌های اوج چه اعتباری دارد؟
پیوست ث: مقدمه‌ای بر «معرفتی نوین در ارزش‌های انسانی»
پیوست ج: ارتباط‌های هم‌شکل و شورانگیز
پیوست چ: ارزش‌های وجودی به مثابه توصیف‌های ادراک در تجربه‌های اوج
پیوست ح: دلایل طبیعت‌گرایانه در ترجیح ارزش‌های پیشرفت بر ارزش‌های پس‌رفت، در شرایط مناسب
پیوست خ: نمونه‌ای از تحلیل وجودی
واژه‌نامه
منابع