معرفی و دانلود کتاب احمد: به همراه پندنامه مارکوس و رساله هیئت جدیده

معرفی کتاب احمد: به همراه پندنامه مارکوس و رساله هیئت جدیده

کتاب احمد یکی از کتاب‌های خوش‌خوان و مهم عصر مشروطه است که توسط یکی از پیشگامان روشنفکر ایران، عبدالرحیم طالبوف تبریزی، نوشته شده. این کتاب شرح سوالات پسر خیالی طالبوف، احمد، و جواب‌های این شخصیت تاریخی به فرزند است. برای علاقه‌مندان به تاریخ مشروطه یا تاریخ روشنفکری در ایران کتاب احمد یک اثر خواندنی است. این اثر همچنین به‌عنوان یکی از آثار آموزشی و تربیتی نوجوان شناخته می‌شود.

درباره‌ی کتاب احمد

تصور کنید جامعه‌ی ایران را در یک دوراهی تاریخی، گرفتار در سنت و خرافه و اسیر در چنگال پادشاهانی مستبد. این جامعه‌ی آفت‌زده حالا با هجوم اندیشه‌هایی از سرزمین دور مواجه شده و در حال پوست انداختن است. طبقه‌ی کم‌جان نخبگان در حال هضم اندیشه‌های نو و وارد کردن آن‌ها به بدنه‌ی آسیب‌دیده‌ی ساختار سیاسی ایران است. اگر بخواهیم تلاش‌های روشنفکران را آنچنان که باید مشاهده کنیم، سهم عبدالرحیم طالبوف تبریزی آنقدر زیاد هست که نتوانیم از مهم‌ترین آثار او مانند کتاب احمد چشم بپوشیم.

کتاب احمد شرح گفتگویی خیالی با فرزندی خیالی است. طالبوف این کتاب را در دو جلد تهیه کرده و با هزینه‌ی شخصی خود به چاپ رسانده است. در این کتاب، احمد، فرزند خیالی او، سوالاتی درباب علوم مختلف و سیاست می‌پرسد و طالبوف تلاش می‌کند تا به این سوالات براساس یافته‌های کشورهای غربی پاسخ‌های قانع‌کننده بدهد. اگر شما یک نوجوان در عصر مشروطه بودید، احتمالا خواندن کتاب احمد برایتان به‌منزله‌ی ورود به دنیایی تازه بود؛ دنیایی نو با یک رکن اساسی: تفکر نقاد. مخاطب کتاب احمد به‌خوبی در خواهد یافت که مولف تا چه اندازه از زمانه‌ی خود جلو بوده است.

در میان روشنفکران عصر مشروطه، عبدالرحیم طالبوف تبریزی به چند ویژگی شناخته شده است. اولین ویژگی او آشنایی‌اش با زبان‌های ممالک همسایه مانند روسیه است. این ویژگی باعث شده که طالبوف مستقیما به اندیشه‌های متجددانه دسترسی داشته باشد و این رویارویی مستقیم شاکله‌ی فکری منحصربه‌فردی برای او ساخته است. او در تمام نوشته‌هایش کلیدواژه‌های یکسانی را تکرار می‌کند: قانون، آزادی و ناسیونالیسم. به‌واسطه‌ی همین کلیدواژه‌ها دست به مقایسه‌ی بی‌قانونی و هرج‌ومرج ایران با سرزمین‌های به‌سامان و قانون‌مند اروپا می‌زند و از مخاطب خود نیز می‌خواهد تا نسبت به تغییرات جهانی آگاه و هشیار باشد. او همچنین در حوزه‌ی دین بسیار متجدد است و ایدئالش چیزی جز زدودن کامل خرافات و حواشی از ساحت دین نیست. پرواضح است که این روشنفکری دینی چندان مورد پسند و تایید شخصیت‌های بانفوذ مذهبی زمانه‌ی او نیست. این مسئله باعث شده بود که نظرات ضد و نقیضی در بدو انتشار کتاب در ایران برانگیخته شود. عده‌ای او را متصل به بابیه می‌دانستند و کافر می‌شمردندش و در طرف مقابل عده‌ای او را بابت اندیشه و قلمش می‌ستودند. افزون بر وجه اندیشگانی، او در ساده‌نویسی هم در زمانه‌ی خود پیشگام بوده است.

در عصر هجوم کلمات و نزاع بر سر نثر فارسی، کتاب احمد از انتشارات علمی و فرهنگی، بسیار خوش‌خوان و مخاطب‌شناس است.

کتاب احمد برای چه کسانی مناسب است؟

اگر مشغول تحقیق در حیطه‌ی تاریخ مشروطه هستید یا به سیر تحول روشنفکری در ایران علاقه‌مندید، این کتاب یکی از آثار کلیدی است که باید در صدر فهرست شما جای بگیرد. گفتنی‌ست این کتاب در زمان انتشارش از آثار تربیتی نوجوان شمرده می‌شده، اما امروزه ممکن است به دلیل پیچیدگی‌های زبانیِ کتاب، مخاطبان نوجوان مجذوبش نشوند.

در بخشی از کتاب احمد: به همراه پندنامه مارکوس و رساله هیئت جدیده می‌خوانیم

معنی عبادت چیست؟ مکه و کعبه در کجاست؟ مذاهب عمده کدام است؟ زبان دارای علم و ادب چند است؟ آقا احمد با گربه صیادی می‌کند.

احمد امروز به ‌قرار هر روز از خواب برخاسته دست و روی خود را شست و دعایی را که در ازدیاد عمر والدین و شکر خداوندی به او یاد داده‌اند خواند،‌ آمد به اتاق من تا سلام بدهد و دست مرا بوسیده، برود. چون وارد شد، مرا رو به قبله مشغول نماز دید، ایستاد؛ زیرا که هر وقت نزد من بیاید، اگر مشغول نماز یا خواندن و نوشتن باشم یا با کسی متکلم هستم، سرپا می‌ایستد و منتظر می‌شود تا من از شغل خود فارغ شده او را نزد خود بخوانم، رویش را ببوسم و جوابش را بدهم. چون از نماز فارغ شدم پیش خواندم. او دست من را بوسید و من روی او را بوسیدم. گفت: آقا گاهی که حضور شما می‌آیم شما را مشغول می‌بینم. می‌خواهم بدانم که این خم شدن و نشستن و برخاستن با نظم و ترتیب که شما می‌کنید برای چیست؟

گفتم: برای عبادت، یعنی اظهار بندگی و ستایش نمودن به خداوندی که ما را خلق نموده و این همه عالم را آفریده است‌. گفت: پس چرا همیشه رو به این طرف می‌کنی (قبله را نشان داد). مگر خدا در این طرف است؟

گفتم: خدا در هیچ طرف نیست. او را مکانی نباشد؛ همین‌که بانیان هر مذهب برای مشخص نمودن آداب عبادت، یک‌ طرف را برای پیروان خودشان قرار داده[اند] که رو به آن طرف ایستاده و با حرکات مختلفه رسم عبادت را معمول می‌دارند. این طرف که من متوجه شده‌ام طرف شهر مکه و خانه‌ی کعبه است که قبله‌ی مسلمانان است. به خیالم که احمد بدین قدر اکتفا نموده، تشریف خواهد برد. اما نشد. گفت: مکه و کعبه را نفهمیدم.

گفتم: تو هنوز به فهمیدن آن‌ها مکلف نیستی. گفت: اگر بگویید هم می‌فهمم و هم یاد می‌دارم.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
بخش اول: سفینه‌ی طالبی یا جلد اول کتاب احمد
بخش دوم: سفینه‌ی طالبی یا جلد دوم کتاب احمد
بخش سوم: مسائل‌الحیات یا جلد سوم کتاب احمد
بخش چهارم: نخبه‌ی سپهری
بخش پنجم: کتاب فیزیک یا حکمت طبیعیه
بخش ششم: پندنامه‌ی مارکوس، قیصر روم تفکرات مارکواوریل انتانیس
بخش هفتم: رساله‌ی هیئت جدیده