معرفی و دانلود کتاب در سرزمین خورشید: اسطوره آفرینی در شعر و هنر

معرفی کتاب در سرزمین خورشید: اسطوره آفرینی در شعر و هنر

ابوالقاسم اسماعیل پور در کتاب در سرزمین خورشید سعی کرده با نگاهی موشکافانه به بررسی و تحلیل اسطوره و اسطوره‌آفرینی در شعر و هنر بپردازد و آثار هنرمندانی چون نیما یوشیج، اکتاویو پاز، بهرام دبیری، محمدحسین ماهر و چندی دیگر از هنرمندان ایرانی را از نظر بگذراند.

درباره‌ی کتاب در سرزمین خورشید

ابوالقاسم اسماعیل پور (Abolghasem Esmailpour) نویسنده، اسطوره‌شناس و استاد دانشگاه در رشته‌ی فرهنگ و زبان‌های باستانی است. او در کتاب در سرزمین خورشید سعی کرده تا ضمن تشریح و توضیح مفهوم اسطوره و چرایی شکل‌گیری‌اش، به بررسی و تحلیل آن در آثار هنری با تمرکز بر شعر و نقاشی بپردازد.

اسماعیل‌پور به‌طور خاص بر نقش اسطوره‌ها در شکل‌گیری و توسعه‌ی فرهنگی جوامع تمرکز کرده و سعی می‌کند که شکل بازنمایی این نمادها و قصه‌ها را در آثار هنری نشان دهد. او به تحلیل اسطوره‌شناسانه‌ی اشعار نیما یوشیج در آثاری مثل ققنوس و سوی شهر خاموش پرداخته است. در کنار نیما، اشعار شاعر مکزیکی و برنده‌ی نوبل، اکتاویو پاز نیز مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده که از خلال این نمونه‌های متعدد، تعریف دقیقی از اسطوره و اسطوره‌آفرینی ارائه گردد.

ابوالقاسم اسماعیل‌پور به تفصیلْ آثار چندی از نقاشان معاصر ایرانی را هم مورد بررسی قرار داده. از این نقاشان می‌توان به بهرام دبیری، رحیم مولاییان، احمد نصرالهی و محمدحسین ماهر اشاره کرد. بررسی اسطوره در دو مدیوم هنری مختلف با ویژگی‌های بیانی یک‌سر متفاوتی که دارند، به نویسنده این امکان را داده که مضامین اسطوره‌ای و شیوه‌های اجرایی آن را با جزئیاتی قابل توجه نشان دهد و و درکی عمیق از بازآفرینی اسطوره و استفاده از نمادپردازی در این آثار به مخاطب خود ارائه دهد. علاوه بر این نویسنده‌ی این کتاب تلاش کرده نشان دهد که چگونه اسطوره‌ها و داستان‌های اساطیری می‌توانند در شکل‌های هنری متفاوت، به بازسازی و تفسیر دوباره‌ی مفاهیم مختلف فرهنگی بپردازند.

اسطوره؛ راهی برای شناخت خود

ابوالقاسم اسماعیل‌پور کتاب در سرزمین خورشید را به سه بخش اصلی تقسیم کرده است؛ در بخش اول درمورد اسطوره و اسطوره‌آفرینی و پیوند آن با هنر معاصر صحبت می‌کند. او سعی می‌کند که تاریخچه‌ای مختصر ولی گویا از اسطوره ارائه دهد و ریشه‌های شکل‌گیری آن را در تاریخ رشد و تحول بشر بازگو کند. بخش دوم شامل تحلیل‌های اسطوره‌سنجانه‌ی اشعار انتخابی و بررسی دقیق بر سویه‌های اسطوره‌آفرینی آنان است. اسماعیل‌پور که خود کتاب شعر چاپ کرده و مجموعه‌ی کامل اشعار اکتاویو پاز را به فارسی برگردانده، از تجربیات و دانش شخصی خود بهره برده تا تحلیلی دقیق از این اشعار در اختیار خوانندگان قرار دهد.بخش سوم کتاب هم به اسطوره‌پردازی در هنر پرداخته است. دقت بالای نویسنده باعث شده که به خوبی بتواند میان اسطوره‌شناسی، شعر و نقاشی ارتباط ایجاد کند و نشان دهد که این دو مدیوم هنری مختلف به چه شکل می‌توانند مفاهیم و پیام‌های اسطوره‌ای را بازتاب دهند.

ابوالقاسم اسماعیل‌پور معتقد است که اسطوره‌ها از تاریخ فراتر می‌روند و فراتاریخی می‌شوند. فراتاریخی شدن اسطوره‌ها، باعث ماندگاری آن‌ها می‌شود. بدین‌گونه که نمی‌توان مشخص کرد که اسطوره‌ی ققنوس یا اسطوره‌ی سیمرغ دقیقا از چه تاریخی برآمده است. این‌گونه نیست که اسطوره فقط برای جریان‌های فرهنگی - مدنی چندهزارساله در روزگاران باستان تاثیرگذار بوده باشد، بلکه در جهان معاصر همچنان می‌تواند نافذ و اثرگذار باقی بماند. کتاب در سرزمین خورشید توسط انتشارات چرخ چاپ شده است.

کتاب در سرزمین خورشید برای شما مناسب است اگر

• به اسطوره و اسطوره‌شناسی علاقه‌مندید.
• دوست‌دار شعر هستید و به دنبال افزایش دانش خود در این حیطه‌اید.
• آثار نیما یوشیج و دیگر شاعران نوگرا را می‌پسندید.
• به دنبال تحلیل مضامین اسطوره‌ای در نقاشی معاصر ایرانی هستید.

در بخشی از کتاب در سرزمین خورشید: اسطوره آفرینی در شعر و هنر می‌خوانیم

اسطوره‌آفرینی در اشعار نیما پیش از هر چیز، از آن روست که بسیاری از اشعارش متأثر از مکتب سمبولیسم است، چه او با اشعار نمادپردازان سده‌ی نوزدهم فرانسه مانند مالارمه، ورلن و رمبو آشنا بود؛ دیگر از آن‌رو که اسطوره و مضامین اساطیری و مخصوصا نمادپردازی را که ویژگی مهم اسطوره‌آفرینی است، می‌شناخت، آن هم در آن زمان که اسطوره و اسطوره‌شناسی در ایران هنوز پیشینه‌ای نداشت و این نشان می‌دهد که نیما از این نظر هم یک شاعر پیشتاز (آوانگارد) بود. از جمله، او در کتاب معروفش، ارزش احساسات، که به‌راستی مانیفست یا بیانیه‌ی هنری- ادبی اوست، به موضوع اسطوره اشاره کرده است. این اثر یکی از آثار نقد ادبی جدید و به شکل اولیه در ایران است و در سال 1319 شمسی نوشته شد. در این کتاب، نیما چند جا درباره‌ی اسطوره مطالبی آورده که نمونه‌هایی از آن را در این‌جا می‌آوریم:

«ادبیات یک اساطیرشناسی (میتولوژی) با عقل موزانه‌شده است. زیرا که از خصایص این دوره این است که احساسات مذهبی، رنگ فلسفی بیش‌تر پیدا کرد» (یوشیج، 1355: 29).

یا در جای دیگر می‌گوید:

«به عمیق‌ترین احساسات او (انسان) در آن زمان‌های متوالی، در سرودهای مذهبی ودا برمی‌خوریم که احساسات خود را با چه سادگی و صداقت درباره‌ی روشنی‌ها و سرچشمه‌های ظاهری و دیده‌شدنیِ طبیعت بیان می‌کند. بعدها که زندگانی‌های اجتماعی آدم‌ها سر و صورت بیش‌تر پیدا کرده، چیزهای پسندیده و ناپسندیده هم عوض می‌شوند و ارتباط شهرها با هم که کمک برای وحدت عقیده و احساسات می‌شود، در عدد خدایان هم تخفیف می‌دهد و اعتقادات اساطیری... به اعتقادات اجتماعی‌تر تبدیل یافته است. همین‌طور احساسات مردم هم، از عقیده‌ی آن‌ها متابعت کرده است» (همان‌جا).

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
بخش نخست: اسطوره و اسطوره‌آفرینی
چیستیِ اسطوره
میتوپوئیا یا اسطوره‌آفرینی چیست؟
اسطوره و هنر معاصر
بخش دوم: اسطوره و شعر
اسطوره‌آفرینی در اشعار نیما یوشیج
ققنوس
خانه‌ی سِریویلی
سوی شهر خاموش
اسطوره‌آفرینی در اشعار اکتاویو پاز
پیش‌درآمد
بررسی و تحلیل
تحلیل اشعار
منظومه‌ی سنگ خورشید
سپید
پیش‌نویس سایه‌ها
اسطوره و طبیعت‌ در اشعار لوئیز گِلیک
بخش سوم: اسطوره‌آفرینی در هنر
اسطوره‌آفرینی در نگاره‌های بهرام دبیری
برگزیده‌ی آثار بهرام دبیری
صوَر نوعی و خاطره‌های ازلی در آثار محمدحسین ماهر
برگزیده‌ی آثار بهرام محمدحسین ماهر
اسطوره، رؤیا و نماد در نگاره‌های احمد نصرالهی
گزیده‌ی نگاره‌های احمد نصرالهی
دگردیسیِ نقش‌مایه‌های اساطیری در آثار رحیم مولاییان
برگزیده‌ی آثار رحیم مولاییان