معرفی و دانلود کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم

معرفی کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم

در میانه‌ی دهه‌ی هفتاد میلادی، زمانی که جهان هنوز زیر سایه‌ی خاطره‌ی 1968 و بحران‌های دولت‌های رفاهی کینزی نفس می‌کشید، نیکوس پولانزاس با نگارش کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم، دست به کاری تازه زد. او در این کتاب کوشید تا دولت را نه همچون یک ابزار ساده‌ی سرکوب، بلکه به‌مثابه‌ی عرصه‌ای پیچیده از روابط اجتماعی و هژمونیک بازاندیشی کند. نویسنده با فاصله گرفتن از برداشت‌های مکانیکی مارکسیسم کلاسیک، نشان داد که دولت درهم‌تنیده با جامعه‌ی مدنی و مناسبات طبقاتی است و نمی‌توان آن را صرفاً در هم شکست یا کنار گذاشت.

درباره‌ی کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم

رویکرد انتزاعی سوسیالیست‌ها همان چیزی است که بسیاری از منتقدان آن را نقطه‌ی قوت و ضعف هم‌زمان می‌دانند. کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم (State, Power, Socialism)، نمونه‌ی روشنی از همین رویکرد انتزاعی است. نیکوس پولانزاس (Nicos Ar Poulantzas) در این اثر می‌کوشد با نگاهی نظری و تحلیلی، جایگاه دولت را در ساختارهای طبقاتی توضیح دهد و نشان دهد که دولت نه صرفاً یک ابزار سرکوب، بلکه عرصه‌ای پیچیده از روابط اجتماعی و هژمونیک است. این نگاه انتزاعی از یک سو به او امکان می‌دهد مفاهیم کلیدی چون «اقتدارگرایی دولتی»، «هژمونی» و «راه دموکراتیک به سوی سوسیالیسم» را در چارچوبی جامع و فلسفی بررسی کند؛ اما از سوی دیگر، همین انتزاعی بودن باعث می‌شود که کتاب کمتر به راهکارهای عملی و ملموس برای کنش سیاسی بپردازد.

بازگشت به پرسش‌های قدیمی؛ دولت در نگاه چپ اروپایی

از سوی دیگر باید گفت که کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم محصول یک دوره‌ی سیاسی خاص در میانه‌ی دهه‌ی 1970 است و برخی استدلال‌های آن امروز معنای خود را از دست داده‌اند. تمرکز بیش از حد بر اروپا و فرانسه و ناتوانی در شناسایی گذار از اقتصاد سیاسی کینزی به نئولیبرالیسم، از محدودیت‌های جدی آن به شمار می‌رود. فصل پایانی کتاب تحت عنوان «پیش به سوی سوسیالیسم دموکراتیک»، نیز پراکنده و متناقض است؛ نیکوس پولانزاس در این بخش از کتاب خود، به ظاهر قدرت دوگانه را رد می‌کند، اما در عمل به شکلی مصالحه‌جویانه، همان را با نامی دیگر بازتولید می‌کند.

با همه‌ی این نقدها، کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم، همچنان اثری خواندنی و ارزشمند برای تأملات نظری انتزاعی درباره‌ی دولت و قدرت است. این کتاب بیش از آنکه دستورالعملی عملی برای کنش سیاسی باشد، چارچوبی تحلیلی ارائه می‌دهد که نیازمند تکمیل و بازخوانی است؛ به‌ویژه اینکه جای خالی رویکردهای فمینیستی، ضدنژادپرستی و رویکرد جهان‌شمول‌تر در آن احساس می‌شود. جایگاه این اثرِ نیکوس پولانزاس در سنت نظری چپ، همچون بسیاری از آثار اروپایی این دوره، بیشتر در سطح نظریه‌پردازی انتزاعی باقی می‌ماند، اما همین ویژگی آن را به منبعی مهم برای پژوهشگران و علاقه‌مندان فلسفه‌ی سیاسی و نظریه‌ی مارکسیستی بدل کرده است.

کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم را می‌توانید با ترجمه‌ی روان حمیدرضا یوسفی مطالعه کنید که توسط نشر چرخ چاپ و منتشر شده است.

نکوداشت‌های کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم

• فضیلت بزرگ نیکوس پولانزاس در این است که به روشنی دریافته بود یک نظریه‌ی مارکسیستی قابل اجرا درباره‌ی سیاست، باید بتواند دقیقاً با همان پدیده‌هایی سروکار داشته باشد که غیرمارکسیست‌ها با آن‌ها مارکسیسم را نفی می‌کنند. (Times Literary Supplement)
• آخرین فصل کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم، بدون شک بهترین بخش آن است. نیکوس پولانزاس نقدهای تیزبینانه‌ای بر قدرت دوگانه و سوسیال دموکراسی ارائه می‌دهد. تعاریف دولت و پیامدهای آن برای راهبرد سیاسی بسیار ارزشمند بودند؛ برای مثال در جایی از کتاب می‌گوید «دولت یک «چیز» نیست که بتوان آن را در هم شکست، باید بر شکاف‌های درونی سرمایه تمرکز کرد، ترکیب دموکراسی مستقیم و نمایندگی، ما را به سوی سوسیالیسم می‌برد و مشارکت گسترده‌ی مردم، همه چیز است. (کاربر گودریدز)

کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم برای شما مناسب است اگر

• دانشجوی رشته‌ی فلسفه سیاسی هستید و مطالعه‌ی آثار مطرح در حوزه‌ی تاریخ سیاست و اندیشه‌های قرن بیستمی را در برنامه‌ی مطالعاتی خود قرار داده‌اید.
• مارکسیسم، سوسیالیسم و نظریه‌های انتقادی دولت، از حوزه‌های اصلی علاقه‌مندی شما هستند و می‌خواهید با یکی از مهم‌ترین متفکران این سنت آشنا شوید.

در بخشی از کتاب دولت، قدرت، سوسیالیسم می‌خوانیم

چه آشکار باشد و چه نه، کل نظریه‌پردازی سیاسی قرن بیستم اساساً این سؤال را مطرح می‌کند که: رابطه‌ی میان دولت، قدرت و طبقات اجتماعی چیست؟ من نظریه‌ی قرن بیستم را تکرار می‌کنم، زیرا همیشه وضع این‌چنین نبود، یا حداقل نه به این شکل. باید مارکسیسم راه خود را می‌رفت و جای خود را باز می‌کرد. از زمان ماکس وبر، هر نظریه‌ی سیاسی یا در گفت‌وگو با مارکسیسم بوده یا به آن حمله کرده است. به‌هرحال، چه کسی هنوز به فکر انکار رابطه‌ی قدرت و طبقات مسلط می‌افتد؟ حال اگر کل نظریه‌پردازی سیاسی همان یک سؤال را مطرح می‌کند، بخش بس بزرگ‌تری از آن، در بی‌شمار گونه‌ها، همچنان همان یک جواب را به آن می‌دهد: ابتدا یک دولت، یک قدرت، وجود دارد که به شیوه‌های متفاوت سعی در تبیین آن می‌شود؛ سپس طبقات مسلط روابط خاصی از جنس نزدیکی یا ائتلاف با آن برقرار می‌کنند. توصیف کم‌وبیش پیچیده‌ای که از این روابط ارائه می‌شود یا اشاره دارد به گروه‌های فشاری که بر دولت نفوذ دارند یا به استراتژی‌های انعطاف‌پذیری که در شبکه‌های قدرت پخش می‌شوند و درون سامانه‌های آن شکل می‌گیرند. این برداشت همیشه به این مورد ختم می‌شود که: دولت و قدرت از یک کانون اصلی و نفوذ‌ناپذیر تشکیل می‌شود و یک «بقیه» که طبقات مسلط که اتفاقاً گویی در وهله‌ی بعد به صحنه می‌آیند می‌توانند بر آن تأثیر بگذارند و در کارش مداخله کنند. چنین صورت‌بندی‌ای برای فهم دولت اساساً بر تصویری ژانوسی متکی‌ است، یا بهتر است بگوییم بر نسخه‌ی به‌روزشده‌ای از همان تصویری که ماکیاول را عذاب می‌داد: قدرت سانتور به شکل نیمه‌انسان نیمه‌جانور. نزد برخی از نویسندگان سویه‌ی انسانی با طبقات اجتماعی گره می‌خورد و نزد برخی دیگر سویه‌ی حیوانی.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم
پیش‌گفتار باب جسوپ
هشدار
مقدمه
1: درباره‌ی نظریه‌ی دولت
2: سازوبرگ‌های ایدئولوژیک: دولت = سرکوب + ایدئولوژی؟
3: دولت، قدرت‌ها و مبارزه‌ها
پاره‌ی اول
مادیت نهادی دولت
1: کار فکری و کار یدی: دانش و قدرت
2: فردی‌سازی
3: قانون
4: ملت
پاره‌ی دوم
مبارزات سیاسی: دولت تراکم‌یافتگی رابطه‌ی نیروها
1: دولت و طبقات مسلط
2: دولت و مبارزات مردمی
3: به سوی نظریه‌ی رابطه‌ای قدرت؟
4: کارکنان دولت
پاره‌ی سوم
دولت و اقتصاد امروز
1: پیرامون کارکردهای اقتصادی دولت
2: اقتصاد و سیاست
3: محدودیت‌های دولت مولوخ
4: نتیجه‌گیری‌ موقت
پاره‌ی چهارم
1: افول دموکراسی: دولت‌گرایی اقتدارگرا
2: صعود مقاومت‌ناپذیر ادارات دولتی
3: حزب توده‌ای مسلط
4: تضعیف دولت
پاره‌ی پنجم
پیش به سوی سوسیال دموکراتیک
نمایه