معرفی و دانلود کتاب پدیدارشناسی تجربه اخلاقی

معرفی کتاب پدیدارشناسی تجربه اخلاقی

تجربه‌ی اخلاقی و فلسفه‌ی اخلاق از جمله مباحثی بوده که نظر بسیاری از فیلسوفان و نظریه‌پردازان را در طول تاریخ به خود جلب کرده. کتاب پدیدارشناسی تجربه اخلاقی اثری از موریس ماندلبام است که سعی کرده نگاهی متفاوت و متمایز در این باب ارائه دهد. معمولا چند روش کلی برای مواجهه با تجربه‌ی اخلاقی وجود دارد که بررسی منطقی، رویکرد معرفت‌شناسی و تفاسیر روان‌شناختی و جامعه‌شناختی را شامل می‌شود. پروفسور موریس ماندلبام در این کتاب نگاهی پدیدارشناسانه دارد.

درباره‌ی کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی

بررسی تجربه‌ی اخلاقی و به‌طور کلی فلسفه‌ی اخلاق، یکی از دل‌مشغولی‌های مشترک میان فیلسوفان در ادوار مختلف تاریخ بوده است. در واقع، رویکردها و زاویه‌ دیدهای گوناگونی برای ورود به امر اخلاقی وجود دارد و نقطه تمایز فیلسوفان نیز در مسیری‌ست که برای واکاوی تجربه‌ی اخلاقی انتخاب کرده‌اند. در واقع چندین راه برای ورود به آن توسط مفسران، تحلیل‌گران، پژوهشگران و فیلسوفان به‌کار گرفته شده است. اخلاق می‌تواند از دریچه‌ی مذهب بررسی شود یا حتی می‌تواند با نگرش نهیلیسم مورد کنکاش قرار گیرد. مشخصاً نگاه اخلاقی امانوئل کانت با نگاه افلاطون یکی نیست. پس آنچه باعث جداسازی این تفکرات می‌شود، دریچه‌ی ورود به خود مبحث است. پروفسور موریس ماندلبام (Maurice Mandelbaum) در کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی (The Phenomenology of Moral Experience) رویکرد پدیدارشناسی را انتخاب کرده که مشخصاً برای درک آن مخاطب نیاز دارد شناختی ابتدایی از فلسفه‌ی پدیدارشناسی کسب کند.

در بررسی ساختار و انواع قضاوت‌هایی که از تجربه‌ی اخلاقی وجود دارد، موریس ماندلبام به تحلیل و واکاوی سه سنت فکری می‌پردازد: مورد اول به فلسفه‌ی اخلاق بریتانیا در قرن هجدهم و دهه‌های ابتدایی قرن بیستم مربوط می‌شود، سنت دوم جریان پدیدارشناسی آلمان را دربرمی‌گیرد و مورد سوم تئوری‌هایی است که به‌واسطه‌ی رویکردهای روان‌شناختی و ناتورالیستیِ فلسفه‌ی آمریکا در ابتدای قرن بیستم شکل گرفت و ادامه پیدا کرد.

کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی از شش مقاله‌ی تحلیلی و فلسفی تشکیل شده و در هرکدام از این مقالات شاهد رویکرد بخصوصی در مواجهه با تجربه‌ی اخلاقی هستیم. در واقع می‌توان گفت که در تمام این بررسی‌ها نویسنده در تضاد با باورهای فایده‌گرایی عمل کرده و دیدگاه‌های عمیق و فلسفی خود را در مسیر دیگری پی گرفته است. از این رو، باید به این مسئله اشاره کرد که کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی نوشته‌ی موریس ماندلبام صرفاً یک جستار تحقیقی- پژوهشی نیست و در بطن گزاره‌هایی که در آن گردآوری شده، شاهد نظریات فلسفی او در باب تجربه‌ی اخلاقی هستیم. به همین روی، می‌توان گفت که خود کتاب یک اثر قابل ارجاع برای بررسی نگرش پدیدارشناسانه در مواجهه با فلسفه‌ی اخلاق است.

کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی اثر ارزشمند و مهمی است. بی‌شک یک کتاب انقلابی یا جریان‌ساز نیست و در دسته‌ی کتاب‌های اساسی و مهمی که کانت، هگل و دیگر فیلسوفان به‌نام نوشته‌اند قرار نمی‌گیرد. اما قطعاً در مقیاسی که نوشته شده و همچنین محدوده‌هایی که مورد بررسی قرار داده، می‌توان گفت به‌عنوان یک اثر فلسفیِ متواضع، کتاب باارزش و اصیلی است.

پروفسور موریس ماندلبام در کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی توأمان هم به بررسی ابعاد شناخته‌‌شده و محبوب فلسفه‌ی اخلاق می‌پردازد و هم به آن محدوده‌هایی قدم می‌گذارد که تا پیش از این نادیده گرفته شده‌ بودند. در واقع می‌توان گفت که شاید این اثر فلسفی در دسته‌ی مشهورترین آثار تاریخ فلسفه نباشد، اما یکی از مهمترین آثار فلسفه در قرن بیستم است که از دید پژوهشگران و کتاب‌خانه‌های آمریکا به‌عنوان یکی از دستاوردهای بزرگ علم فلسفه در این کشور مورد خطاب قرار گرفته است.

این اثر با ترجمه‌ی مریم خدادادی از سوی گروه انتشاراتی ققنوس به چاپ رسیده است.

در نکوداشت کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی

• بی‌شک عیار و ارزش این کتاب در طول زمان بهتر مشخص می‌شود. اما آشکار است که این کتاب در یکی از کمک‌های اساسی‌اش به تفکر تومیسم، ترسیم‌گر نشانه‌ها و بیماری ذهن مدرن است. (Joseph B. McAllister)

کتاب پدیدارشناسی تجربه‌ی اخلاقی برای چه کسانی مناسب است؟

خواندن این کتاب به دوست‌داران فلسفه و منطق پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب پدیدارشناسی تجربه اخلاقی می‌خوانیم

نخست آن‌که، یکى از مسائل مهم اخلاق این پرسش است که آیا ارزش یا وظیفه را انسان به وجود مى‌آورد یا این‌که به یک معنا از او مستقلند و او صرفاً به آن‌ها واکنش نشان مى‌دهد. اما این پرسش به نحو انفکاک‌ناپذیرى در پیوند با پرسشى دیگر قرار دارد: این‌که کدام «قوه» در انسان منشأ احکام اخلاقى اوست. براى مثال، غالباً تصور مى‌شود که اگر «احساس» منشأ احکام اخلاقى باشد، باید شق اول صادق باشد و اگر «عقل» منشأ احکام اخلاقى باشد، شق دوم صادق خواهد بود؛ قطعاً چنین چیزى درست نیست. اما همان‌طور که بحث‌هاى سنتى نشان مى‌دهند، پرسش از این‌که چه چیزى مقوم قوه حکم اخلاقى است، صرفاً فرع بر این پرسش نیست که آیا ارزش‌ها و وظیفه‌ها به انسان وابسته‌اند یا از او مستقلند؛ نمى‌توان از هیچ یک از دو طرف این پرسش، بدون پایبندى به نظریه‌اى درباره «شناختِ» اخلاقى دفاع کرد. چنین نظریه‌اى ناگزیر، به مسائل ناظر به روان‌شناسى انسان مربوط است.

دوم آن‌که، همه نظریه‌هاى اخلاقى باید با این واقعیت دست و پنجه نرم می‌کنند که خطاهایى میان احکام اخلاقى وجود دارند یا به نظر مى‌رسد که وجود داشته باشند. همان‌طور که بحث‌هاى سنتى در باره آثار زیانبارِ سودجویى و احساسات نشان مى‌دهند، تلاش براى تبیین این خطاها غالباً در چارچوبى روان‌شناختى بیان مى‌شوند؛ اما براى تبیین روان‌شناختىِ خطاهاى احکام اخلاقى، فقط مى‌توان گفت که نیروهاى روان‌شناختى‌اى که منجر به خطا مى‌شوند، با عوامل روان‌شناختىِ «عادى» یا «مناسبى» که وظیفه از طریق آن‌ها ادراک مى‌شود، تداخل مى‌یابند. به این ترتیب، کسانى که قائل به وجود خطاهاى واقعى در قلمرو احکام اخلاقى‌اند، ناگزیر باید به نظریه‌اى در باره عوامل روان‌شناختىِ موجود در شناخت اخلاقى پایبند باشند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
1. معرفى اجمالى موریس ماندلباوم
2. پدیدارشناسى چیست؟
3. پدیدارشناسى اخلاق: هوسرل، شلر، لویناس و ماندلباوم
4. پدیدارشناسى اخلاق در فلسفه تحلیلى معاصر
منابع مقدمه
مرورى به کتاب پدیدارشناسى تجربه‌ی اخلاقى؛ لوسیس گاروین
پیشگفتار 1955
پیشگفتار 1969
1. مسئله‌ی روش
درآمد: امر هنجارى و امر توصیفى
چهار رویکرد به اخلاق
رویکرد پنجم
یادداشت‌ها
2. احکام اخلاقى مستقیم
گزینش‌هاى اخلاقى
عنصر فرمان
رابطه‌ی تناسب
نظریه‌هاى غایت‌گرایانه و وظیفه‌گرایانه
یادداشت‌ها
3. احکام اخلاقى دور
درستى اخلاقى و ارزش اخلاقى
تناسب در احکام اخلاقى دور
عواطف و گرایش‌ها در حکم اخلاقى
احکام مربوط به اعمال گذشته‌ی خودِ ما
یادداشت‌ها
4. احکام مربوط به ارزش اخلاقى
فضایل و رذایل به‌طورکلى
تحلیل فضایل و رذایل عملى
فضایل و رذایل استعدادى
احکام شخصیت به‌طورکلى
وحدت تجربه‌ی اخلاقى
یادداشت‌ها
5. سرچشمه‌هاى نزاع‌هاى اخلاقى
درآمد: نسبى‌گرایى و مطلق‌گرایى
تباین، تغایر، اختلاف
امور واقع در نزاع‌هاى اخلاقى
عواطف در نزاع‌هاى اخلاقى
احساسات در نزاع‌هاى اخلاقى
عوامل فردیت و نزاع‌هاى اخلاقى
یادداشت‌ها
6. حل نزاع‌هاى اخلاقى
درآمد: مسئله اعتبار و صدق
اصل اولویت واقعیت‌ها
اصل جهان‌شمولى
اصل غائیت
اصول در مقام عمل
یادداشت‌ها
واژه‌نامه
منابع
نمایه