معرفی و دانلود کتاب نوروز در ورارودان

معرفی کتاب نوروز در ورارودان

نوروز آیینی چندصدساله است که شناختِ آن به شناختِ ابعاد فرهنگی و تاریخی هویت ایرانیان کمک می‌کند. روزی احمد در کتاب نوروز در ورارودان به بررسی جلوه‌های جشن باستانی نوروز در فرهنگ عامه‌ی مردمان ایران و سرودها و ترانه‌های فارسی پرداخته است. نادر کریمیان سردشتی ویرایش و گردآوری این کتاب را بر عهده داشته است.

درباره‌ی کتاب نوروز در ورارودان

ادبیات شفاهی بیانگر فرهنگ و نوع نگاه مردم هر منطقه نسبت به زندگی و طبیعت است و می‌تواند در روزهای دشوار و آسان به بیان عواطف افراد یک جامعه کمک کند. سرودهای مراسم موسمی بخش عمده‌ی ادبیات شفاهی مردم تاجیک را در بر می‌گیرد و گاه عجز و ناتوانی آن‌ها را نسبت به رخدادهای طبیعی نشان می‌دهد. در مجموع سرودهای موسمی از قدیمی‌ترین شاخه‌های ادبیات شفاهی این مردمان‌اند که در کتاب نوروز در ورارودان، نوشته‌ی روزی احمد پیرامون آن‌ها و دیگر آیین‌های باستانی نوروز خواهید خواند.

در حقیقت سرودهای موسمی به هنگام انجام کارهای روزمره‌ی مردم که طبق زمان‌بندی خاصی در روز و هفته و ماه و فصل بوده‌، خوانده می‌شده‌اند و در حین فعالیت‌های مختلفی چون کشاورزی، دام‌پروری، جشن‌های مختلف و... رواج داشته‌اند. جالب این‌که همه‌ی انواع مراسم‌های موسمی معمولاً به انگیزه‌ی کاشت و برداشت موفق انجام می‌پذیرفته است.

روزی احمد، پژوهشگر تاجیک، تدوین کتاب نوروز در ورارودان را از اواخر سال 1950 میلادی آغاز نمود و به پژوهش انفرادی در زمینه‌ی آیین‌ها و گاه‌شماری مردمی فارسی‌زبانان و جشن نوروز پرداخت. او با جمع‌آوری سرودها، ترانه‌ها و آداب‌ورسوم فولکلور سعی در معرفی و ترویج این آیین‌ها داشته که سبب پیوند هرچه بیشتر فارسی‌زبانان با یکدیگر خواهد شد.

گفتنی‌ست نویسنده‌ی کتاب حاضر یافته‌های خود را در شعبه‌ی فولکلور انستیتوی زبان و ادبیات رودکی آکادمی علوم تاجیکستان بایگانی کرده و این کار را از دهه‌های شصت و هفتاد میلادی پی گرفته است. او در نهایت نتیجه‌ی پژوهش گسترده‌ی خود را که به بیش از ده هزار مدخل می‌رسید، در این کتاب جمع‌آوری کرد که به خوبی گستره‌ی اطلاعات پژوهش او را به نمایش می‌گذارد.

در کتاب نوروز در ورارودان با جشن باستانی نوروز و آداب و رسومی که در میان فارسی‌زبانان و مردم ماورا‌ءالنهر وجود دارد، آشنا می‌شوید و جلوه‌های نوروز را در ادبیات فارسی، ترانه‌های بهاری تاجیکی و جشن‌های مردم در مناطق مختلف ایران مشاهده خواهید کرد.

کتاب نوروز در ورارودان مناسب چه کسانی است؟

اگر دوست دارید با نحوه‌ی برگزاری مراسم نوروز و جلوه‌های آن در ادبیات کشورهای فارسی‌زبان، خصوصاً در میان مردمان تاجیک آشنا شوید، این کتاب را بخوانید.

با روزی احمد بیشتر آشنا شویم

دکتر روزی احمد در روستای ورگانزه از ناحیه‌ی کتاب (کش آب) در وادی سرسبز کش رود به دنیا آمد. او در رشته‌ی زبان و ادبیات تاجیک در دانشگاه دولتی تاجیکستان تحصیل نمود و همواره به جمع‌آوری افسانه‌ها، روایت‌ها، بیت‌ها و غزل‌ها و ترانه‌های مردم مناطق کوهستانی استانِ کش رود علاقه‌مند بود.

روزی احمد پس از پایان دانشگاه در بخش فولکلورشناسی فرهنگستان علوم تاجیکستان به کار دعوت شد و به بررسی فرهنگ مردم و همکاری نزدیک با دانشمندان شایسته‌ی این رشته هم‌چون آکادمیسین شادروان رجب امانوف، استادان اسدالله صوفی‌زاده، بازار تلوزاد، بهرام شیرمحمدزاده و ... پرداخت.

در بخشی از کتاب نوروز در ورارودان می‌خوانیم

با فرا رسیدن بهار، برگزاری جشن و تفریح‌های همگانی به خصوص به هنگام موسم گل‌های سنتی است بس باستانی و یا حداقل برگرفته و متأثر از عناصر فرهنگ باستانی مردمان ایرانی البته با صدها افسوس و ندامت اشاره باید نمود که مراسم موسمی و خصوصاً بهاری که جزو فرهنگ مردم بودند و از رسم و رواج قدیم مردم تاجیک آسیای مرکزی می‌باشند با انقلاب اکتبر و وضع شدن فرهنگ اروپایی و رشد وسایل تفریح و خوشگذرانی‌ها رو به انحطاط نهاد. مثلاً حالا از «سیر شیر بدن»، «سیر خوج بهی‌الدین». «سیر چشمه‌‌ی ایوب» در بخارای معظم «سیر گل سرخ» در منطقه‌ی میانکالات (نور عطا کنونی) پنچکند و تاشکند «سیر آب رحمت» و «سیر گل بهی» در سمرقند و «سیر لب دریا» و «سیر قوشچنار کار» در وادی قشقا دریا فقط یادمان‌هایی باقی مانده‌اند اما در وادی فرغانه به خصوص ناحیه‌های اسفره و سنوخ «سیر لاله» شهرت منطقه‌ای داشت. بنا به معلومات تاریخی معلوم می‌شود که مراسم سیر لاله‌ی اسفره از نیمه‌ی دوم ماه فروردین (حمل) شروع می‌شده است و در گذشته‌های نه چندان دور، سیر لاله یک مراسم معمولی و همگانی ساکنان شهر اسفره محسوب می‌شده است.

مردم اسفره سه روز پشت سر هم جشن می‌گرفته‌اند. اجرای مراسم و ترانه و سرود مربوط به آن روزها خیلی جالب است. نخستین مرتبه در مورد مراسم سیر لاله مردم‌شناس و مردم‌نگار روس خانم یه.م خانم پشیریوا محقق روس معلوماتی ارائه می‌دارد. ولی از محققین وطنی تا حال هیچ فردی در مورد سیر لاله‌ی ناحیه‌ی اسفره و سنوخ ابراز عقیده ننموده است. بنا به گفته‌ی کهنسالان جشن سیر لاله در طی ۱۰ روز، یعنی از ۱۰ تا ۲۰ ماه آوریل به مدت سه روز به طور رسمی و تحت نظر مقام مسئول حکومت محل تجلیل می‌شد. مردان هر ده با اجازه‌ی نماینده‌ی حاکم محلی جمع آمده و روز جشن را تعیین می‌نمودند. چند نفر جهت آوردن لاله راه کوه و پشته را پیش می‌گرفتند...

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار: هزاردستان نوروز عالم‌افروز
کلام نخست
فصل اول: کلیات نوروزشناسی
فصل دوم: گاه‌شماری محلی و تقویم‌های مردمی
فصل سوم: ادبیات شفاهی مربوط به مراسم و آیین‌های بهاری
فصل چهارم: نوروز جشن باستانی
فصل پنجم: نوروز در ادبیات فارسی
فصل ششم: آداب و سنن نوروزی
فصل هفتم: سرود و ترانه‌های بهاری
فصل هشتم: صنایع و سبک ادبی در ترانه‌ها و سرودهای مردمی
فصل نهم: بهاریات و نوروزیات تاجیکی
کتاب‌نامه