معرفی و دانلود کتاب نقاشی سغدی: حماسه تصویری در هنر خاور زمین

معرفی کتاب نقاشی سغدی: حماسه تصویری در هنر خاور زمین

کتاب نقاشی سغدی: حماسه تصویری در هنر خاور زمین به بررسی نقاشی‌های دیواری دورۀ سغدی و آثار تاریخی آسیای مرکزی می‌پردازد و ویژگی‌های مهم نقاشی‌های این دوران را برمی‌شمارد.

درباره‌ی کتاب نقاشی سغدی:

دیوارنگاره‌های سغدی جدا از درون‌مایه و اثرپذیری‌های جزئی، قسمتی از گسترۀ نقاشی ایرانی محسوب می‌شود. این مجموعه دیوارنگاره از نظر تعداد و فراوانی دیوارنگاری، درون‌مایه و اندازۀ آن‌ها در قلمرو فرهنگی - هنری ایران قبل از اسلام اهمیت بسیار زیادی دارد، به طوری که برای هنر و تمدن ایرانی از این منظر فقط با اهمیت پمپئی برای هنر و تمدن روم باستان قابل سنجش است.

این بی‌تکرار بودن به علت محتوای حماسی، عامیانه، افسانه‌ای و نمایش زندگی روزانۀ مردم ضعیف یا نمایش زنان می‌تواند باشد و از طرف دیگر به این دلیل است که این دیوارنگاره‌ها متعلق به طبقه یا قشری خاص از جامعه نبوده است. زیرا هم در خانه‌های ثروتمندان و هم فقیران پیدا می‌شده و مخاطبان آن عامۀ مردم بودند.

این دیوارنگاره‌ها بهترین گواه تاریخی بر آن هستند که مجموعه داستان‌های شاهنامه سال‌ها قبل‌تر از آنکه در کتابی به نام شاهنامه جمع شوند در جامعۀ ایرانی رایج بوده و در گونه‌های گوناگون هنری - ادبی نمودار می‌شدند.

مارک ج. درسدن (Mark J. Dresden) خلاصه‌ای کلی از تاریخ و فرهنگ ماقبل اسلام دورۀ سغد را همچون آغازی بر تحقیق در مورد نقاشی سغدی (Sogdian painting) در پیشگفتار آورده است. پژوهش‌های روسی و بررسی نقاشی سغدی در بخش اول کتاب توسط الکساندر بلنیتسکی (Aleksandr Markovich Belenitskii) و بوریس مارشاک (Boris Ilich Marshak) نوشته شده است.

قسمت دوم دربردارندۀ جستارهای اول تا هفتم و یک پیوست، به قلم گیتی آذرپی (Guitty Azarpay) است و تلاش دارد تا سنت‌های دیوارنگاری در آسیای مرکزی و غربی در ابتدای قرن‌های میانه، خصوصیات مهم و برجستۀ نقاشی سغدی، ادامه یافتن آداب هنری سغدی در هنر اسلامی و طبقه‌بندی نقاشی سغدی را مورد بررسی قرار دهد.

کتاب نقاشی سغدی برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به هنر نقاشی و تاریخ ایران از این کتاب لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب نقاشی سغدی می‌خوانیم:

باستانشناسان در چند دهۀ گذشته، کم‌وبیش در سرتاسر مناطق مهم آسیای میانه بقایای هنری باستانی و باشکوه را یافته‌اند. اکنون دیگر برای اثبات اینکه آسیای میانه در کلیت خود، جایگاهی خاص و به کل مستقل در تاریخ عمومی هنر خاورزمین دارد به هیچ مدرک اضافه‌ای نیاز نیست. روشن است که هنر آسیای میانۀ اوایل سده‌های میانه تاریخچۀ درازآهنگی از آن خود دارد و ما با هنری سروکار داریم که مکتب‌های هنری خود را شکوفا کرده و این مکتب‌ها هر یک سنت‌ها و ویژگی‌های خاص خود را داشته است.

با آنکه این مکتب‌ها در مراکز گوناگونی رشد و بالندگی یافتند، پدیده‌هایی جدا از هم نبودند. آن‌ها در تعامل‌هایی پیوسته و دوسویه در خود آسیای میانه و با بیزانس، ایران، هند، چین و ترکان بیابان‌نشین پدید آمده‌اند. اکنون از سه مرکز که این هنر باشکوه در آن جا در سرزمین سغد شکوفا شده است، آگاهی داریم. سغد در منطقۀ مرکزی آسیای میانه جای دارد. این مراکز عبارت‌اند از ورخشه در نزدیکی بخارا، افراسیاب (ویرانه‌های سمرقند باستان، پایتخت سغد) و پنجیکنت، شهری کوچک حدود 60 کیلومتری شرق سمرقند. تاریخ یادمان‌های هنری این مراکز به اوایل سده‌های میانه بازمی‌گردد. کهن‌ترینشان (به‌طور مشخص نقاشی‌های پنجیکنت) کهن‌تر از سدۀ پنجم م و تازه‌ترینشان جدیدتر از سدۀ هشتم م/ دوم ه نیست.

فهرست مطالب کتاب

سخت مترجم
سرسخن
سپاسگزاری
پیش‌گفتار
بخش نخست: نقاشی‌های سغدی
بخش دوم: حماسۀ تصویری در هنر خاورزمین
پیوست: دسته‌یندی نقاشی‌های سغدی