معرفی و دانلود کتاب صورتکی به رنگ آسمان

معرفی کتاب صورتکی به رنگ آسمان

کتاب صورتکی به رنگ آسمان ما را همراه با گروه باستان‌شناسی اسرائیلی به کوچه‌های فلسطین و حیفا می‌برد؛ جایی که قرن‌هاست به دست غارتگران افتاده و نور مهدی الشهدی با یک کارت جعلی، وارد آن‌جا می‌شود تا درباره‌ی مریم مجدلیه تحقیق کند. باسم خندقچی داستان حاضر را در زندان نوشته و با کمک وکلای خود آن را به دست ما رسانده است. این کتاب در سال 2024 توانست جایزه‌ی بوکر عربی را از آن خود کند.

درباره‌ی کتاب صورتکی به رنگ آسمان

در این سرزمین همه‌چیز معکوس است. داشتن یک کارت آبی آسمانی می‌تواند زندگی یک انسان را نجات دهد و از او در برابر تبدیل شدن به یکی از هزاران آدمی که به اتهام «عرب تروریست» کشته می‌شوند، محافظت کند؛ اما نداشتن آن کارت مساوی است با محدودیت در رفت‌وآمد، نداشتن حق سفر، محکوم شدن به سه بار حبس ابد به جرم نویسندگی. این کارت چنان قدرتمند است که شما را از «عرب فلسطینی» به «شهروند محترم اسرائیل» تغییر می‌دهد و این امکان را برایتان فراهم می‌کند که به سرزمین آبا و اجدادی و وطن خود وارد شوید؛ این الهه‌ی آسمان‌رنگ، مرغ سعادتی است که شانه به شانه چرخیده و حالا در جیب پالتوی تازه خریداری شده‌ی «نور مهدی الشهدی» جا خوش کرده است. این موجود به ما و شخصیت اصلی کتاب صورتکی به رنگ آسمان (‫قناع بلون السماء - A Mask, the Colour of the Sky) اجازه می‌دهد تا خود را با شهروندان برگزیده‌ی اسرائیلی برابر ببینیم و به حیفا و قدس که سرتاسر مملو از آثار باستانی فلسطین است، قدم بگذاریم.

متاسفانه باسم خندقچی (Basem Khandakji) که خود ما را با نور مهدی الشهدی آشنا کرده، از بیست و یک سال پیش تاکنون در زندان‌های اسرائیل گرفتار شده و امکان همراهی با ما را ندارد. حتی اگر صبر کنیم هم بی‌فایده است زیرا او نویسنده‌ای فلسطینی و به‌خاطر دفاع از آزادی، هویت و هم‌وطنان خود به «حبس ابد» محکوم شده است؛ بنابراین ناچاریم که این مسیر را به‌تنهایی بپیماییم و بدانیم که «تسقُطُ الأجسادُ لا الفِکرة».

کتاب صورتکی به رنگ آسمان؛ پلی میان گذشته و حال

نور مهدی الشهدی عاشق تاریخ و باستان‌شناس است. از سال‌ها قبل تصمیم گرفته تا ماجرای زندگی یکی از هم‌شهریانش را که از روز به صلیب کشیده شدن عیسی دیگر از او خبری در دست نیست، بنویسد؛ کسی نمی‌داند این هم‌شهری چه سالی و چگونه از دنیا رفته، صرفاً می‌دانیم که او در بخشی از کنعان، روستایی واقع در کرانه‌ی باختری، زندگی می‌کرده و نامش «مریم مجدلیه» است. رویای تشخص‌بخشی به مریم مجدلیه و خلق داستانی درباره‌ی این زن تاریخی، مثل سفر به حیفا و بازپس‌گیری حقوق انسانی خود،‌ یکی از آرزوهای نافرجام نور است. البته تا قبل از پیدا شدن آن کارت آبی نافرجام بود؛ نور تا پیش از ورود آن کارت به زندگی‌اش، فقط می‌توانست با دوست خود، مراد، که در زندان‌های اسرائیل اسیر شده، به‌صورت کتبی درباره‌ رویای داستان‌نویس شدن و راه رفتن کنار مسجد الاقصی سخن بگوید، اما کتاب صورتکی به رنگ آسمان به او این مجوز را اعطا کرده تا به موطن مریم مجدلیه برود و با یک تیر چند نشان بزند: وطن خود را ببیند؛ مثل یک انسان آزاده از حقوق انسانی برخوردار باشد؛ با گروهی باستان‌شناسی همراه شود و درباره‌ی عیسی و یارانش تحقیق کند. با این همه انگیزه،‌ دیگر دلیلی برای تعلل باقی نمانده و نباید بیشتر از این خاک حیفا را از دیدار یکی از صاحبان اصلی‌اش محروم کرد.

باسم خندقچی؛ نویسنده‌ای در اسارت، اما آزاد در اندیشه

کتاب حاضر به‌شیوه‌ی «داستان در داستان» روایت می‌شود و نقطه‌ای مبهم باقی نمی‌گذارد. با وجود اینکه باسم خندقچی ماجرا را از زاویه نگاه اول شخص روایت کرده، با این حال ما می‌توانیم عقاید اسرائیلی‌ها درباره‌ی موضوعات گوناگون سیاسی را بدانیم و نفرت توأمان با وحشت آن‌ها از گروه‌های شبه‌نظامی حامی فلسطین را ببینیم. داستان صورتکی به رنگ آسمان بی‌طرف نیست، نباید هم باشد. باسم خندقچی یک فلسطینی اسیر در اسرائیل است که در تمام آثار خود به اهمیت بازپس‌گیری سرزمین موروثی‌اش پافشاری می‌کند و حاضر نیست وضع موجود را که توهین به کرامت انسانی است، بپذیرد. البته این موضع‌گیری موجب نشده تا داستان او تک‌بُعدی باشد. باسم خندقچی توانسته ماجرایی عاشقانه که در تیم حفاری بین نور و دختری عرب به نام «سما اسماعیل» شکل می‌گیرد را نیز روایت کند و در کنار این بُعد، درباره‌ی عیسی مسیح و مریم مجدلیه نیز اطلاعات تاریخی گوناگونی را ارائه دهد. این داستان تاریخی، اجتماعی، عاشقانه و سیاسی است و می‌تواند ما را با وضعیتی که مردم فلسطین 77 سال است نتوانسته آن را بپذیرند، بیشتر آشنا کند.

کتاب صورتکی به رنگ آسمان با ترجمه‌ی سید مهدی حسینی‌نژاد در انتشارات عبارت منتشر شده است.

کتاب صورتکی به رنگ آسمان برای چه کسانی مناسب است؟

حقیقت فلسطین آفتابی است که هیچ‌گاه نمی‌توانیم آن را تمام و کمال نظاره کنیم. هرقدر هم درباره‌ی نسل‌کشی‌هایی که علیه فلسطینیان روا داشته می‌شود، بخوانیم و بشنویم، کماکان بخش‌هایی از خورشید حقیقت، در پس ابر و همچون تاریخ فلسطین و اجساد مبارزان این کشور، در زیر خاک مدفون می‌مانند. رمان صورتکی به رنگ آسمان ماجرایی‌ست که ظلم‌های رفته بر فلسطینیان، از عیسی مسیح گرفته تا نور مهدی الشهدی، را روایت و به ما ثابت می‌کند که ریشه‌ی درخت زیتون سِتبرتر از آن است که به زور تیر و تبر از اصل خود جدا شود.

در بخشی از کتاب صورتکی به رنگ آسمان می‌خوانیم

امروز پیروزی مهمی کسب کردم. بالاخره آروزیم را محقق کردم و با صورتک اور به لجون رفتم. بله به خانه‌ای در عمق شهرک مجدو رفتم و غذاهای لذیذ خوردم و به عنوان یک اشکنازی بحث را با یک زن زیبای یهودی باز کردم وقتی با احتیاط و احترام خاصی احوال شوهرش را پرسیدم در نهایت افتخار گفت همسرم خلبان نظامی است. از چند روز پیش به پایگاه هوایی ملحق شده و به زودی هم بر نمی‌گردد. او از بد شدن شرایط امنیتی و خطر پیش‌روی اسرائیل که از جانب حزب الله، حماس، ایران و سوریه تهدید می‌شدند ناراحت بود و گفت: «در این مدت اخیر خیلی شوهرش را ندیده است. چون در پادگان‌های نظامی برای جنگی که قرار است به زودی رخ دهد آماده باش هستند.»

مراد جان خواهش می‌کنم سرزنشم نکن. اجازه بده حرفم را کامل کنم. من کنار آیالا سر سفره اوشرات نشسته بودم. اور بود که به او دلخوشی داد و گفت همۀ صهیونیست‌ها به ارتش و اسلحه‌های هوایی اسرائیل که با شعار سلاح هوایی صهیونی (الجیدون برای پرواز) معروف است افتخار می‌کنند. اور بدون اینکه تحت تأثیر وزش شاخ و برگ‌ درختانی که سرنوشت اهالی روستای کوچانده شدۀ فلسطینی را در دل خود داشتند قرار بگیرد این حرف‌ها را زد.

اما آیالا به اصل اعراب‌، تروریست بودن و وجودشان لعنت می‌فرستاد. او هیچ ترس و نگرانی از لرزش سنگ‌های زیر پایش که روزگاری خانه‌های اهالی لجون بودند نداشت. مراد جان الان فهمیدی منظورم چه بود؟

به هر حال چند روز قبل وقتی با زبان عربی با سما اسماعیل سلام و احوالپرسی کردم، (سلامی به گرمای حیفا) نزدیک بود صورتک را از روی چهره‌ام کنار بزنم. بله با هفت موج طلایی از دریای حیفا داشتم با او سلام و احوالپرسی می‌کردم.