معرفی و دانلود کتاب صوتی چرا جنگ؟: نامه‌نگاری آلبرت آینشتاین و زیگموند فروید

معرفی کتاب صوتی چرا جنگ؟: نامه‌نگاری آلبرت آینشتاین و زیگموند فروید

کتاب صوتی چرا جنگ؟ نامه‌نگاری‌های آلبرت آینشتاین (یا آلبرت اینشتین) و زیگموند فروید، دو تن از برجسته‌ترین و پرآوازه‌ترین متفکران جهان در قرن بیستم را درباره‌ی موضوع تأمل‌برانگیز و منازعه‌خیز جنگ در بر دارد. هنگام نگارش نامه‌های این کتاب، جهان همچنان درگیر پیامدهای تلخ و ناگوار جنگ جهانی اول بود اما با سرعتی مهارنشدنی به سمت جنگ دیگری پیش می‌رفت. آینشتاین و فروید در نامه‌هایی که خطاب به یکدیگر نوشته‌اند، به کنکاش در این پدیده‌ی شوم و راه‌های اجتناب از آن پرداخته‌اند.

درباره‌ی کتاب صوتی چرا جنگ

در سال 1932 آلبرت آینشتاین (Albert Einstein) از سوی جامعه‌ی بین‌الملل دعوت شد تا نامه‌ای درباره‌ی هر موضوعی که به آن علاقه‌مند است، به هر فردی که می‌خواهد ارسال کند. آینشتاین تصمیم گرفت تا در مورد جنگ -که سایه‌ی شوم آن بر سراسرِ جهان تیرگی افکنده بود- و همین‌طور راه‌های اجتناب از آن با زیگموند فروید (Sigmund Freud) به گمانه‌زنی و صحبت بپردازد. یکی از بزرگ‌ترین نوابغِ فیزیکِ قرن بیستم در نامه‌ای که به تأثیرگذارترین روانشناس همان قرن نوشت، از او پرسید: «آیا راهی برای رهایی بشر از خطر جنگ وجود دارد؟» این نامه‌نگاری در همان سالی اتفاق افتاد که رأی‌دهندگانِ آلمانی با آراء خود، نازی‌ها را به قوی‌ترین حزب و آدولف هیتلر را به قدرتمندترین رهبر سیاسی آلمان تبدیل کرده بودند. موسولینی نیز با مطرح کردن پایه و اساس فاشیسم، طرفداران کثیری را گرد خود جمع کرده بود و از سوی دیگر، در شرق جهان، استالین به‌شدت مشغول به‌اصطلاح پاکسازی‌های بزرگی بود که هزاران نفر در نتیجه‌ی آن، سرمایه یا زندگی خود را از دست دادند. جهانِ ملتهبِ پر از تلاطم، که هنوز از قحطی و رکود اقتصادی ناشی از جنگ جهانی اول خلاص نشده بود، با شتاب به استقبال جنگ دیگری می‌رفت.

پاسخ طولانی و مفصل فروید از سوی آینشتاین با استقبال زیادی مواجه شد. آینشتاین با ایجاد یک نهاد میانجیِ مستقل جهت حل مناقشات و تعارض‌ها موافق بود. فروید نیز با این اندیشه تعارض و مخالفتی نداشت اما همچنان احساس می‌کرد که امکانی برای سرکوب گرایش‌های تهاجمی بشریت وجود ندارد و جنگ، پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر ناشی از غرایز انسانی و نیز سرکوب‌ها و محدودیت‌های تمدن است. آینشتاین نامه‌ی فروید را اثری به‌واقع باشکوه و کلاسیک نامید. کتاب کم‌حجم و شنیدنی چرا جنگ (?Why War) مشتمل بر این دو نامه و حواشی آن‌هاست.

در گفت‌وگوهای آلبرت اینشتین و زیگموند فروید در کتاب صوتی چرا جنگ مسائل مختلفی مطرح می‌شود که نه‌تنها در زمانه‌ی آنان از چالش‌های پیچیده و معضلات لاینحل جهان به شمار می‌آمده بلکه امروزه نیز از اهمیت و موضوعیت بسیاری برخوردار است. اینکه آیا صلح‌طلبی می‌تواند در هنگامه‌ی بحران‌ها و تنش‌های سیاسی، از جنگ جلوگیری کند یا خیر. اینشتین فردی صلح‌طلب و نظریه‌پردازی طرفدار استدلال‌های قیاسی و استوار بر حقایق علمی بود و از این رو، مشتاقانه امیدوار بود تا راهی بیابد که با ارائه‌ی دلیل‌ها و برهان‌های قانع‌کننده، تمایل سیری‌ناپذیر انسان‌ها به جنگ را تضعیف کند. او باور داشت که این تربیت و آموزش نادرست است که باعث شده بشر به جنگ علاقه‌مند شود. آینشتاین همواره لزوم ارج نهادن به جنگ در کتاب‌های درسی و همین‌طور در هنر و ادبیات را زیر سؤال می‌برد و در مقابل معتقد بود که باید دهشت جنگ به عریان‌ترین شکل به انسان نشان داده شود تا شاید او را به احساس نفرت درباره‌ی این پدیده‌ی شوم، سوق دهد.

فروید در مقابل، جنگ و تخریب را غریزه‌ی انسان می‌دانست و نه‌تنها برخلاف آینشتاین، به امکانِ حذف یا تعدیل تمایلات ستیزه‌جویانه‌ی بشر باور نداشت بلکه معتقد بود که این تمایلات برای ادامه‌ی نسل بشر ضروری هستند. در کتاب صوتی چرا جنگ از فروید می‌شنویم که مخاطب اصلی چنین نامه‌ای باید سردمداران و حکمرانان باشند چرا که آنان هستند که توده‌ها را به سمت جنگ هدایت می‌کنند و او تنها می‌تواند از نظرگاه روانشناسانه، به موشکافی در پدیده‌ی جنگ بپردازد. در نهایت شاید بتوان این شخصیت‌های برجسته را در این موضوع هم‌عقیده دانست که وقوع جنگ‌ها در طول تاریخ بشریت، تنها محدود و منحصر به یک یا دو دلیل نبوده و نیستند و عوامل بسیاری همچون سلطه‌جویی، دیکتاتوری، عطشِ قدرت و توسعه‌طلبی و علی‌الخصوص گردش‌های مالی صنایع نظامی جهان در شعله‌ور شدن آتشِ جنگ دخیل و مؤثرند.

کتاب چرا جنگ نخستین‌بار در سال 1933 توسط انستیتوی بین‌المللی همکاری‌های معنوی به زبان آلمانی به انتشار رسید و پس از مدتی حدود هفتاد سال، توسط خسرو ناقد به زبان فارسی ترجمه شد. نسخه‌ی صوتی این کتاب را به همت آوانامه و با همکاری نشر نی و خوانش ایمان رییسی، آرمان سلطان‌زاده، مهدی صفری و پژمان رمضانی می‌شنوید.

کتاب صوتی چرا جنگ برای چه کسانی مناسب است؟

شنیدنِ کتاب صوتی چرا جنگ برای کارشناسان، پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به علوم انسانی (از جمله تاریخ، روانشناسی و جامعه‌شناسی) تجربه‌ای متفاوت و آموزنده خواهد بود.

در بخشی از کتاب صوتی چرا جنگ؟: نامه‌نگاری آلبرت آینشتاین و زیگموند فروید می‌شنویم

ندای صلح‌طلبی: گفتاری از آلبرت اینشتین

اگر منابع و ذخایر جهان به‌درستی تقسیم می‌شدند و ما نیز چون بردگان، اسیر دست نظریه‌ها و سنت‌های سرسخت اقتصادی نمی‌بودیم، بی‌گمان هم پول و کار و هم مواد غذایی به‌اندازه‌ی کافی برای همگان وجود می‌داشت. اما پیش از هر چیز نباید اجازه بدهیم که از اندیشه‌ها و تلاش‌های سازنده‌ی ما، جلوگیری به عمل آید و با سوءاستفاده از فعالیت‌های ما، جنگی جدید تدارک دیده شود. من نیز همانند متفکر بزرگ آمریکایی، بنجامین فرانکلین، بر این باورم که هرگز جنگی خوب و صلحی بد وجود نداشته است. من نه‌تنها صلح‌طلبم بلکه صلح‌طلبی مبارزه‌جویم که با تمام وجود برای برقراری صلح مبارزه می‌کنم. هیچ‌چیز قادر به از میان برداشتن جنگ نیست مگر آنکه انسان‌ها خود از رفتن به جبهه سر باز زنند. پیداست که به‌منظور تحقق آرمان‌های بزرگ، نخست اقلیتی مبارزه و تلاش و کوشش می‌کند. آیا بهتر نیست در راه صلح که به آن ایمان داریم، تلاش کنیم تا در جنگ، که به آن باور نداریم نابود شویم؟ هر جنگ حلقه‌ای است که به زنجیر بدبختی بشر افزوده و مانع رشد جوامع بشری می‌شود. از این رو، سرپیچی عده‌ای هرچند اندک از شرکت در جنگ، می‌تواند نمایشگر اعتراض عمومی علیه آن باشد.

فهرست مطالب کتاب صوتی