معرفی و دانلود کتاب صوتی تاریخ ایران باستان - باب هشتم: زبان و خط

معرفی کتاب صوتی تاریخ ایران باستان - باب هشتم: زبان و خط

کتاب صوتی تاریخ ایران باستان - باب هشتم، اثری از حسن پیرنیا، ملقب به مشیرالدوله، مورخ به‌نام و پرآوازه‌ی ایرانی است. کتاب حاضر، هشتمین جلد از مجموعه کتاب‌های تاریخ ایران باستان است که بر موضوع زبان و خط متمرکز بوده و با به‌کارگیری منابع و خوانشِ سنگ‌نوشته‌ها، چشم‌انداز جامعی را از این موضوع در ایرانِ باستان برای ما ترسیم کرده است.

درباره‌ی کتاب صوتی تاریخ ایران باستان - باب هشتم

کمتر سرزمینی در سراسر جهان وجود دارد که مانند ایران، تاریخی چنین پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته باشد. از روزی که نشانه‌های تمدن انسانی بر زمین مشاهده شد، ایرانیان همواره سرآمد فرهنگ و دانش بوده‌اند. امروزه نیز در میان ایرانیان، جمع کثیر و بی‌شماری وجود دارند که علاقه‌مند به مطالعه و کاوش درباره‌ی مسائل مختلف هستند و تاریخ، به‌دلیل شگفتیِ کم‌نظیر خود و تأثیری که در رقم زدنِ سرنوشت و پیش‌بینی احوال یک کشور و مردمانِ آن در آینده دارد، از جمله حوزه‌هایی است که بسیاری مشتاقانه در پی فراگیریِ آن هستند. کتاب‌های تاریخ ایران باستان که به قلم حسن پیرنیا (Hassan Pirnia) نگاشته شده‌اند، از جمله منابع بسیار ارزشمند در مطالعات تاریخ و تاریخ‌پژوهی و ایران‌پژوهی به شمار می‌روند که در چه در میان ایرانیان و چه در بینِ مورخان غیرایرانی از اعتبار و اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

حسن پیرنیا در هشتمین جلد از مجموعه کتاب‌های تاریخ ایران باستان به موضوع زبان و خط پرداخته است. او در این کتاب به زبان‌های فارسی باستان و زبان اوستایی اشاره کرده و به شرحی جامع از آن‌ها دست زده است. فارسی باستان که با عنوان هخامنشی نیز نامیده می‌شده، زبان رسمی آریاییان در دوران هخامنشیان بوده است و نزدیکی بسیاری با زبان‌های سانسکریت و اوستایی دارد. زبان اوستایی، زبان نواحی شرقی ایران، نیز همراه با خطی که از آن به یادگار مانده، به زبانِ به کار گرفته شده در کتاب مقدس زرتشتیان یعنی اوستا اشاره دارد و با اینکه زمانِ ظهور و افول آن روشن نیست، اما نشانه‌هایی وجود دارد که پیدایش آن را می‌توان به قرن ششم پیش از میلاد نسبت داد. پیرنیا همچنین از خط‌های باستانی سخن گفته و پشتوانه‌ی مدعاهای خود را منابعی مانند آثار توسیدید، دیودور سیسیلی، استرابون، طبری، ابن اثیر و بی‌شمار اندیشمند دیگر معرفی می‌کند. آنچه از پسِ مطالعه‌ی کتاب‌ها و منابع برمی‌آید، نشان می‌دهد که ایران از حدود هزاره‌ی چهارمِ پیش از میلاد، صاحب خط بوده است و همچنان کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌های متعددی وجود دارند که یا کشف نشده‌اند یا نظیر آنچه در شهر سوخته یافت شده، باستان‌شناسان و پژوهشگران قادر به خواندنِ آن نیستند. از جمله خطوطی که در ایران باستان مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند می‌توان به میخی ایلامی، میخی پارسی، آرامی، یونانی، پهلوی اشکانی، اوستایی و ساسانی اشاره کرد.

حسن پیرنیا چنان‌که پیشتر ذکر شد، در تألیف کتاب‌های خود از منابع بسیاری بهره برده است که اشارات متعدد او به این مآخذ را می‌توانید در کتاب بیابید. تاریخ ایران باستان را می‌توان از جمله‌ی نخستین آثار مستند، علمی و بر پایه‌ی منابع اصیل و کشفیات باستان‌شناسی دانست که همگام با تاریخ و فرهنگ و همین‌طور روش‌شناسی علمی که در دیگر نقاط جهان رایج است، به بررسی تاریخ و گذشته‌ی ایرانِ کهن پرداخته است. تاریخ ایران باستان در حقیقت دایره‌المعارفی نه‌فقط درباره‌ی تمدن ایران بلکه از گذشته‌ی جهان و تمدن‌های فراوانِ آن است.

کتاب تاریخ ایران باستان - باب هشتم را نشر سپاس به چاپ رسانده است. نسخه‌ی صوتی این اثر را به همت انتشارات جیحون و با خوانش فرهاد اتقیایی می‌شنوید.

درباره‌ی مجموعه‌ کتاب‌های تاریخ ایران باستان

«تاریخ ایران باستان» عنوان مجموعه‌ای از کتاب‌هاست که به همت حسن پیرنیا (مشیرالدوله) در چندین مجلد تهیه و منتشر شده است. پیرنیا در این کتاب‌ها به کاوش در تاریخ باستان دست زده و در هر جلد، موضوعی را به‌تفصیل و با جزئیات و همین‌طور مستند بر روایات اصلی شرح داده است. از جمله مضامینی که در این کتاب‌ها مورد توجه و تمرکز حسن پیرنیا بوده است می‌توان به تشریح مقدماتی از موضوعات اساسی در علم تاریخ، بررسی سلسله‌های تأسیس‌شده توسط پارسی‌ها و پارت‌ها و اسکندر کبیر، جنگ‌های ایران و یونان، سلطنت خشایارشا و بسیاری مفاهیم دیگر اشاره کرد. منابعِ مورد استفاده‌ی پیرنیا در تألیف این کتاب‌ها، آثار درجه‌اول فارسی و اروپایی و همین‌طور کتب عربی و سنگ‌نوشته‌هایی است که تا هنگام نگارش این کتاب‌ها کشف شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند.

مجموعه کتاب‌های تاریخ ایران باستان، با وجود منابع متعددی که مدام به انتشار می‌رسند و پیشرفت‌هایی که همه روزه در روش‌های پژوهشی و مطالعات تاریخ و باستان‌شناسی روی می‌دهد، همچنان از منابع معتبر و محل مراجعه‌ی بسیاری از پژوهشگران و زبدگانِ این رشته است چرا که دقت، باریک‌بینی و توجه به جزئیاتی که پیرنیا در این کتاب‌ها به کار برده است، کم‌نظیر و ستودنی‌ست. این مجموعه با درگذشتِ نویسنده‌ی آن، به‌تأسف ناتمام باقی مانده و به شرح سلسله‌ی ساسانی نرسیده است اما تا همین جا نیز، مستندات این کتاب‌ها سال‌ها روشنگرِ راهِ مورخان، اندیشمندان و ایران‌پژوهان خواهد ماند.

کتاب صوتی تاریخ ایران باستان - باب هشتم برای چه کسانی مناسب است؟

شنیدنِ کتاب صوتی تاریخ ایران باستان – باب هشتم را به تمامی علاقه‌مندان آثار تاریخی و جویندگانِ دانش و اطلاعات درباره‌ی ایران باستان پیشنهاد می‌کنیم. دانشجویان رشته‌ی تاریخ، پژوهشگران، اساتید و مورخان از شنیدن اطلاعات جالب‌توجه این کتاب بهره خواهند جست.

در بخشی از کتاب صوتی تاریخ ایران باستان - باب هشتم: زبان و خط می‌شنویم

زبانِ پارسی‌ها در این دوره، چنان‌که ظاهراً از آثار برمی‌آید، زبانی بوده که امروز معروف به زبانِ پارسی قدیم است. این زبان با زبانِ سانسکریت، یعنی زبانی که کتابِ مقدسِ هندی‌ها در آن نوشته شده، و زبان اوستایی، از یک زبان منشعب گشته. از این زبان مشترک که در نزد اهل فن، معروف به زبان آریانی پیشینه است، هیچ‌گونه آثاری نیست زیرا آریان‌ها آن زبان را تقریباً در حدود سه یا چهار هزار سال قبل از میلاد حرف می‌زدند - به گفته‌های پیشین رجوع شود – و از این زبان کتابتی به‌دست نیامده. کتاب مقدس هندی‌ها، ریگ ودا (ودا)، تقریباً از قرن چهارده تا هشتِ قبل از میلاد است. راجع‌به اوستا، چنان‌که بالاتر گفته شد، مسئله مجهول است و نمی‌توان زمانِ انشای آن را محققاً معلوم کرد. اما قدیم‌ترین کتاب زمان پارسی قدیم را باید کتیبه‌های کوروش بزرگ دانست ولی کتیبه‌های بزرگ، مربوط به داریوش اول می‌باشد، زیرا کتیبه‌های این شاه است که چهارصد و اندی لغت پارسیِ قدیم را شناسانده و نیز به‌واسطه‌ی کتیبه‌های مفصلِ داریوش، علمای فن توانسته‌اند فرهنگ و نحو و صرفِ زبانِ پارسی قدیم را بنویسند.

راست است که بعد از داریوش، خشایارشاه و شاهانِ دیگر هخامنشی هم کتیبه‌هایی نویسانده‌اند ولی اولاً کتیبه‌های آنان، به قدر کتیبه‌های داریوش اول، مفصل نیست و دیگر، لغاتی را که آنان استعمال کرده بودند، همان است که در کتیبه‌های شاه مزبور دیده می‌شود. پس از کتیبه‌های شاهان هخامنشی، منبع دیگری هم برای آشنا شدن با لغات پارسی قدیم هست ولی در اهمیت به درجه‌ی منبع اولی نمی‌رسد. توضیح آنکه مورخین یونانی بعضی اسامیِ خاص را طوری ضبط کرده‌اند که خیلی کم تصحیف شده و با در نظر گرفتنِ این نکته که یونانی‌ها اواخر کلماتِ پارسی قدیم را چگونه تغییر می‌دادند و کدام حرف پارسی، به کدام حرف یونانی تبدیل می‌یافت، به‌آسانی می‌توان پی برد که این اسامی به پارسی قدیم، چه بوده و چون اسامی خاص در بعضی موارد ترکیبی است، یعنی اسم عام با اسمی دیگر یا با فعل یا صفتی ترکیب شده، از این نوع اسامی هم لغاتی به دست می‌آید.

فهرست مطالب کتاب صوتی