معرفی و دانلود کتاب سیاست خارجی افغانستان

معرفی کتاب سیاست خارجی افغانستان

کتاب سیاست خارجی افغانستان اثری مفید برای آشنایی مقدماتی با تاریخ سیاسی این کشور است. محسن مدیر شانه چی با استفاده از دانش آکادمیک خود و همچنین تجربه زندگی در کابل، اطلاعات لازم درباره تحولات سیاسی داخلی و خارجی افغانستان را در اختیار مخاطب قرار داده و توانسته بخشی از خلا علمی درباره تاریخ سیاسی این کشور را پوشش دهد.

درباره کتاب سیاست خارجی افغانستان:

نام افغانستان در افکار عمومی با تغییرات سیاسی پی در پی و بنیادین گره خورده است. اگر تاکنون یک جستجوی کوتاه درباره این کشور انجام داده باشید مقالات و نوشته‌های مختلفی را در این حوزه مشاهده می‌کنید اما نبود منبعی مانند کتاب سیاست خارجی افغانستان که دربرگیرنده تغییرات داخلی و خارجی افغانستان باشد به شدت محسوس است. شاید از خود بپرسید چرا مردم ایران باید از سیاست خارجی افغانستان آشنایی داشته باشند؟ وجود مرز مشترک طولانی بین کشور ما و افغانستان، شباهت فرهنگی، اشتراک دینی و همچنین قرار داشتن در یک منطقه جغرافیایی چند مورد دلایلی هستند که آشنایی ایرانیان با اصول، روش‌ها و ابزارهای سیاسی این کشور را به ضرورت تبدیل می‌کنند.

در میان تمام تصمیمات سیاستمداران افغانستان، سیاست خارجه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جریان داشتن یک جنگ در نزدیکی مرزهای ایران، بالا رفتن تعداد پناهنده‌هایی که به صورت غیرقانونی قصد خروج از کشور دارند و همچنین بسته بودن مرزهای تجاری بر تمام کشورهای منطقه اثر می‌گذارد. علاوه بر این وجود تعداد بالای مهاجران افغانستانی که در ایران زندگی می‌کنند و تغییرات اخیری که در حکومت این کشور به وجود آمده اهمیت آگاهی از تاریخ و وضعیت سیاسی افغانستان را افزایش می‌دهد. به همین دلیل دکتر محسن مدیرشانه چی کتاب سیاست خارجی افغانستان را به تحریر درآورد تا به حل بخشی از معمای افغانستان در ذهن خوانندگان فارسی‌زبان کمک کند.

این اثر حاصل چندین سال تدریس ایشان در دانشگاه آزاد اسلامی افغانستان و همچنین زندگی در کابل است. مدیرشانه چی در این کتاب بعد از بررسی برخی مباحث نظری در رابطه با سیاست خارجی و انطباق نظریات با وضعیت افغانستان، تاریخ این کشور را در صد سال اخیر مرور می‌کند. در این بررسی ضمن اشارات اجمالی به مهم‌ترین حوادث و وقایع حیطه سیاست خارجی، به اصول کلی و رویکردهای شاخص سیاست خارجی کشور در آن دوره پرداخته می‌شود. علاوه بر این جهت‌گیری‌ها، اهداف، راهبردها و راهکارهای سیاست خارجی هر دوره و ابزارهای اعمال سیاست خارجی با ذکر منابع بیان می‌شود و در نتیجه به خواننده کمک می‌کند تا به یک آشنایی اولیه از سیاست خارجی افغانستان دست پیدا کند.

کتاب سیاست خارجی افغانستان مناسب چه کسانی است؟

مطالعه این اثر به دانشجویان علوم سیاسی و افرادی که قصد دارند با تاریخ سیاسی افغانستان آشنا شوند پیشنهاد می‌شود.

با محسن مدیر شانه چی بیشتر آشنا شویم:

دکتر محسن مدیر شانه چی استاد علوم سیاسی در دانشگاه آزاد مشهد است. او تحصیلات خود را در دانشگاه تهران به پایان رسانده و در دانشگاه‌های متعددی از جمله دانشگاه آزاد واحد کابل تدریس کرده است.

در بخشی از کتاب سیاست خارجی افغانستان می‌خوانیم:

بی‌شک مهم‌ترین اقدام در عرصۀ سیاست خارجی دورۀ امان‌الله خان اعلام استقلال افغانستان در بدو پادشاهی وی بود. امان‌الله خان سپس محمدولی خان دروازی را به حیث نمایندۀ خود برای کسب شناسایی افغانستان به کشورهای مختلف اعزام کرد. دروازی پس از سفر به بخارا به مسکو رفت و با لنین، بنیان‌گذار دولت نوبنیاد شوروی، دیدار کرد. شوروی نخستین کشوری بود که افغانستان را به رسمیت شناخت. دروازی سپس به فرانسه، آلمان (جرمنی)، ترکیه، ایتالیا، مصر، امریکا و انگلستان رفت و نقش مهمی در کسب شناسایی افغانستان از سوی جامعۀ جهانی ایفا کرد. سفر وی دو سال به طول انجامید.

امان‌الله خان خود نیز در نوامبر 1927 همراه با همسرش ملکه ثریا و هیئتی بلندمرتبه به دیدار از چندین کشور خارجی پرداخت. وی طی این سفر که هفت ماه به طول انجامید، از مسیر کراچی به مصر، ایتالیا، فرانسه، بلژیک (بلجیم)، سویس، اتریش، آلمان، انگلستان، لهستان (پولند)، شوروی، ترکیه و ایران رفت و طی دیدار با پادشاهان و رؤسای جمهور و دیگر مقامات این کشورها پیمان‌ها و قراردادهای متعددی درخصوص همکاری‌های دیپلماتیک، تجاری، نظامی و علمی منعقد کرد. در دورۀ سلطنت امان‌الله خان کشورهای ایران، ترکیه، شوروی، فرانسه، آلمان، ایتالیا، سویس، لهستان، فنلاند و ژاپن (جاپان) سفارتخانه‌های خود را در کابل تأسیس کردند. معاهدۀ 1921 افغانستان و شوروی از نظر اقتصادی و ارتباطی کمک قابل توجهی برای افغانستان فراهم آورد. تأسیس پنج کنسولگری شوروی در هرات، مزار شریف، قندهار، غزنین و میمنه، و هفت کنسولگری افغانستان در تاشکند، سمرقند، خوقند، مرو، کراسنووسک، غازان و پتروگراد مورد موافقت قرار گرفت. افغانستان در طول یک دهه با کشورهای دیگری ازجمله ایران، ترکیه، مصر، ایتالیا، فرانسه، بلژیک و انگلستان معاهده‌ها و قراردادهایی منعقد کرد. اولین وزیر خارجۀ افغانستان محمود طرزی بود که وی را می‌توان اساس‌گذار سیاست خارجی و دیپلماسی افغانستان خواند. پس از وی محمدولی خان دروازی و سپس غلام صدیق خان چرخی وزارت خارجه را به‌عهده گرفتند. برادر غلام صدیق خان، غلام نبی خان چرخی سفیر افغانستان در مسکو از دیگر دیپلمات‌های شناخته شدۀ عصر امانی بود.

سیاست خارجی افغانستان در دورۀ شاه امان‌الله خان سیاستی مستقل و درون‌زا بود. راهبرد سیاست خارجی کشور در این دوره بر ناوابستگی (عدم انسلاک) استوار شد. افغانستان در این زمان از یک سو استقلال خود را از انگلستان به‌دست آورد و از دیگر سو در مدار وابستگی به شوروی قرار نگرفت. این راهبرد درواقع بازگشت به بی‌طرفی افغانستان به‌عنوانی دولت حائل میان دو امپراتوری روسیۀ تزاری در شمال و بریتانیا در جنوب در قرن نوزدهم بود که با سلطۀ بریتانیا بر افغانستان در دوران پیش از امان‌الله خان از میان رفته بود. سیاست خارجی افغانستان درآغاز تکوین، در عین حمایت از مبارزات استقلال‌طلبانۀ مسلمانان سرزمین‌های شمال و جنوب افغانستان، بر تنش‌زدایی خصوصاً در روابط با کشورهای قدرتمند مبتنی شد. افغانستان در معاهدۀ صلح منجر به کسب استقلال خود خط دیورند را تأیید و با تعیین خط مرزی تورخم با موافقت انگلیسی‌ها توافق کرد. در معاهدۀ دوستی 1921 با شوروی به استقلال دولت‌های خیوه و بخارا و استرداد پنجده به افغانستان اشاره شده بود اما این وعده‌ها عملی نشد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
تعاریف و مفاهیم پایه
عوامل شکل‌دهنده سیاست خارجی
منابع تصمیم‌گیری در سیاست خارجی
سیاست خارجی افغانستان در دوره امان‌الله خان
دوره حبیب‌الله کلکانی
دوره محمد نادر شاه
دوره محمدظاهرشاه
دوره محمدداودخان
دوره کمونیست‌ها
دوره مجاهدین
دوره طالبان
دوره حامد کرزی
دوره اشرف غنی
سخن پایانی
کتابنامه