معرفی و دانلود کتاب خون روی تیرک دروازه: جام‌جهانی دیکتاتورها

معرفی کتاب خون روی تیرک دروازه: جام‌جهانی دیکتاتورها

گزارش‌‌گر فریاد می‌زند:«گلللل». فایده‌ای ندارد. نمی‌تواند بر خروش اعتراضات مردم غالب شود. او که هیچ، حتی دیکتاتور آرژانتین هم نتوانسته ملت خشمگین را آرام کند. کتاب خون روی تیرک دروازه درباره‌ی جام‌جهانی پر از خون 1978 به میزبانی آرژانتین است. ریس ریچاردز اوضاع این کشور در دهه‌ی 70 میلادی را بازگو می‌کند؛ زمانی که در ورزشگاه‌ها، توپ‌ها به سمت دروازه و گلوله‌ها به‌سوی مردم نشانه می‌رفت.

درباره‌ی کتاب خون روی تیرک دروازه

«پیروزی رؤیت خواهد شد، حتی اگر در کاسه‌ی چشم‌های من و تو گیاه روییده باشد.»؛ این وعده‌ی تاریخ است. حتی اگر همه کشته شوند، در نهایت کسی باقی خواهد ماند که بر گور دیکتاتورها برقصد و خاک زندان‌ها و قتلگاه را به توبره بکشد. ملت‌ها آزاد خواهند شد، حتی اگر مسیر منتهی به آزادی، سیلاب خون باشد. وحشی‌ترین دیکتاتورها هم یک روز از تخت حکومت که بر جان و استخوان مردم بی‌گناه استوار شده، به زیر کشیده می‌شوند و صبح امید از چشم‌های مردم طلوع می‌کند؛ اما پیروزی، خورشیدی است که پس از سیاه‌ترین شب‌ها سر برمی‌آورد؛ ملت‌هایی که در چنگال تمامیت‌خواهان و دیکتاتورها اسیر هستند با بی‌عدالتی، جنایت و بوی خون به‌خوبی آشنایند. یکی از این ملت‌ها، مردم آرژانتین‌اند که تا انتهای ظلمت را دیدند. همه چیز، حتی زنجیرهایشان را، از دست دادند تا به قله‌ی آزادی برسند. کتاب خون روی تیرک دروازه (Blood on the Crossbar) اثر ریس ریچاردز (Rhys Richards) اعتراضات مردم آرژانتین، در دهه‌ی 70 میلادی و کشتار مردم در جام‌جهانی 1978 را روایت می‌کند.

قتل و سرکوب مخالفان تجربه‌ی ناآشنایی نیست و دیکتاتورها به‌طور روزمره عادت دارند که مردم را بکشند، اما کمتر دیکتاتوری آن‌قدر نادان است که این کار را جلوی چشم جهان و دوربین خبرنگاران انجام دهد. حال تصور کنید پایتخت یکی از خون‌ریزترین حکومت‌های جهان، میزبان مسابقه‌ی جام‌جهانی شود! در چنین شرایطی، قاتل ملت، چگونه می‌تواند مثل باقی روزهای عادی سال، مخالفان و چپ‌گرایان را بدون محاکمه و وسط خیابان به رگبار ببندد؟ اگر بخواهد مثل همیشه آدم بکشد، پس چطور دنیا را فریب و خودش را دموکرات و مردم‌دوست نشان دهد؟ خورخه ویدلا، دیکتاتور آرژانتین که با کودتای نظامی به قدرت رسیده بود، در چنین شرایطی قرار داشت. او جهان را برای بازی و تماشای فوتبال، در میان قتل و خفقان، دعوت کرد و دنیا هم کوله‌پشتی‌اش را برداشت و به‌سوی بوئنوس آیرس آمد. ریس ریچاردز در کتاب خون روی تیرک دروازه؛ جام‌جهانی دیکتاتورها ما را به ورزشگاه‌های خوزه ماریا و مونومنتال می‌برد؛ جایی که مادران داغدار و مخالفان دیکتاتور، پشت دیوارهای بلندشان، فریاد آزادی‌خواهی سر می‌دادند.

نخستین گروه فوتبال که در ورزشگاه خوزه ماریا حاضر شدند ایتالیا، مجارستان، فرانسه و آرژانتین بودند. درست است که آرژانتین آزادی و آرامش نداشت، اما به‌‌جای این‌ها دیه‌گو مارادونا را داشت. این مرد کوتاه‌قامت که حالا دیگر صرفاً انسانی مرحوم شده نیست، بلکه اسطوره و افسانه است، دست خدا را قرض گرفت تا با حرکتی نامرئی تمام گروه‌ها را شکست و کاپ قهرمانی را لابه‌لای باقی افتخاراتش جا دهد. گروه دوم، مکزیک، لهستان، تونس و آلمان غربی بود. اگر تنها ذره‌ای با فوتبال آشنا باشید به‌جز آلمان، باقی تیم‌های حاضر در گروه دوم را جدی نمی‌گیرید. کتاب خون روی تیرک دروازه جزئیات این بازی‌ها، تعداد گل‌های هرکدام از تیم‌ها، فردی که گل را به درون دروازه پرتاب کرده و شاخص‌ترین بازیکنان را به‌طور کامل شرح داده است.

کشورهای بعدی که به گروه‌های سوم و چهارم تقسیم شدند: اتریش، برزیل، اسپانیا، سوئد، ایران، هلند، اسکاتلند و پرو بودند. گویا از همان زمان، تیم ملی ایران علاقه‌ی چندانی به صعود و ورود به مرحله‌ی دوم بازی‌ها نداشت و بدون حتی یک بازی برنده، جام‌جهانی را ترک کرد. البته تیم‌های مجارستان و مکزیک موفق شدند در لیست تیم‌ها، آخرین مقام‌ها را از آن خود کنند و به‌سرعت حذف شوند. شایان ذکر است که بسیاری از بازیکنان تیم‌های اروپایی، جام‌جهانی 1978 را به‌خاطر مردم تحت ستم آرژانتین تحریم کردند. آن‌ها حاضر نشدند در زمان حکومت مردم‌کش و جنایتکار ویدلا، به آرژانتین سفر کنند.

ریس ریچاردز در کتاب خود، با دو دوربین وقایع رخ داده در جام‌جهانی 1978 را روایت می‌کند. او از یک سو تب و تاب بازی‌ها و پیروزی‌های پی‌در‌پی تیم ملی آرژانتین را شرح می‌دهد؛ و از طرف دیگر آرژانتینی را نمایان می‌کند که در چاه خفقان اسیر شده؛ تلوزیون، رادیو و نشریاتش همگی در انحصار و کنترل حکومت دیکتاتوری هستند و سزای اعتراض مردمی، مرگ است. در آرژانتینی که خورخه ویدلا آن را به شکنجه‌گاه تبدیل کرده، سوسیالیست‌ها و طرفداران احزاب چپ هرروز ناپدید می‌شوند! پنج هزار نفر کشته و بیست هزار انسان سربه‌نیست شده‌اند. رهبران اعتراضات مردمی در زندان‌ها پیر می‌شوند و صدای ملت درحال قتل‌عام به جایی نمی‌رسد. جام‌جهانی برای چنین مردمی بلندگویی روبه دنیاست. مردم آرژانتین یک ماه فرصت دارند تا جهان را با چهره‌ی واقعی حاکم دیکتاتور کشورشان آشنا کنند. تیم ملی آرژانتین همچون فرزند طلاقی که هم مادر حضانتش را طلب می‌کند هم پدر، در میان مخالفان حکومت و دیکتاتور مانده است. معترضان تیم‌ملی را ازآن خود می‌دانند و ویدلا نیز پیروزی‌های تیم را به نفع خود مصادره می‌کند. کتاب خون روی تیرک دروازه راوی فوتبال بر روی چمن‌های خونین است؛ کتابی که به ما ثابت می‌کند فوتبال، همچون باقی موضوعات، پدیده‌‌ای سیاسی است.

کتاب خون روی تیرک دروازه با ترجمه‌ی بهنام جعفرزاده در انتشارات مهرگان خرد به چاپ رسیده است.

نکوداشت‌های کتاب خون روی تیرک دروازه

• ریس ریچاردز یک واژه‌ساز عالی با مهارت و استعداد شگرفی در داستان‌سرایی است. (Rhondda Gazette)
• این کتاب پر از لحظات محشر فوتبالی است که با داستان‌های تکان‌دهنده‌ی حکومت آرژانتین ترکیب شده است. باید این کتاب را بخوانید تا وقایع آن را باور کنید. (کتاب‌های فوتبال من)
• نویسنده توانسته میان ماجراهای فوتبالی و اجتماعی تعادل دقیقی برقرار کند. (The Welsh Agenda)

کتاب خون روی تیرک دروازه برای چه کسانی مناسب است؟

خون مردم مایه‌ی حیات دیکتاتورهاست. نگریستن به اجساد آدم‌ها، برای این دیوانگانِ بر تخت قدرت نشسته مثل تماشای فوتبال سرگرم‌کننده و جذاب است. کتاب خون روی تیرک دروازه؛ جام‌جهانی دیکتاتورها درباره‌ی جنایت‌های یکی از همین خودکامگان به نام خورخه ویدلا است. این کتاب برای افرادی که می‌خواهند با یکی از خون‌بارترین پروژه‌های سرکوب مردم در جهان آشنا شوند، خواندنی و تأمل‌برانگیز خواهد بود.

در بخشی از کتاب خون روی تیرک دروازه: جام‌جهانی دیکتاتورها می‌خوانیم

گروه مادران از فجایع اصلی بی‌خبر بودند و می‌خواستند بدانند که فرزندانشان کجا نگه داشته شده‌اند. در آن زمان عقیده بر این بود که آن‌ها جایی در داخل کشور زندانی شده‌اند و بسیاری باور داشتند که آن‌ها در مناطق گرمسیری نزدیکِ مرز پاراگوئه نگه‌داری می‌شوند. البته حقیقت بسیار مخوف‌تر بود. درون دیوارهای ESMA، 3 هزار بازداشتی کشته شده بودند. در روزهای ابتدایی، این کار به بدوی‌ترین شیوه انجام می‌شد: شلیک و سوزاندن در باربیکیو. این اقدام هولناک بازتاب سنت آرژانتینی «آسادو» ‌ی یکشنبه بود؛ بسیار شبیه به راه‌حل نهایی نازی‌ها برای نابود کردن یهودیان. حکومت دیکتاتوری با یک مشکل لجستیکی برای دفع اجساد از محل مرکز شهرهایشان مواجه بودند. خیلی زود آن‌ها را به آسمان بردند و قربانیان را از هواپیماها به درون رودخانۀ لا پلاتا انداختند. آن‌ها مجبور بودند به مناطق دورتری پرواز کنند زیرا امواج دائماً اجساد را به ساحل ماردل پلاتا می‌برد.

گروه درحالی‌که با سکوت کامل مقامات روبه‌رو شده بودند، برای دریافت اطلاعات التماس می‌کردند؛ هیچ اطلاعاتی، هیچ اطمینان خاطری و هیچ تأییدی. کاکس می‌گوید «جام‌جهانی آن‌قدر پر سروصدا و جشن‌ها آن‌قدر پرهیاهو بود که صدای ناپدیدشده‌ها را خاموش می‌کرد.» به‌جز فهرست اسامی بوئنوس آیرس هرالد، هیچ یک از روزنامه‌های مهم داستان ناپدیدشدگان را منتشر نمی‌کرد. کاکس با افسوس می‌گوید:

«تنها کاری که آن‌ها باید انجام می‌دادند چاپ نامۀ یکی از مادران بود اما ترجیح دادند این کار را نکنند. یک دلیل وجود داشت. آرژانتین بارها تحت حکومت نظامی زندگی کرده بود. اولین کودتا در دهۀ سی رخ داد. در دوران حاکمیت دیکتاتورهای نظامی، یاد می‌گیرید به‌عنوان یک روزنامه‌نگار باید چیزی که دولت به شما گفته است را بنویسید.»

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
میزبان: مرگ ژنرال آکتیس
اِل‌فلاکو
گروه 1: آرژانتین، فرانسه، ایتالیا و مجارستان
گروه 2: مکزیک، لهستان، تونس و آلمان غربی
گروه 3: اتریش، برزیل، اسپانیا و سوئد
خون روی تیرک دروازه
گروه 4: ایران، هلند، اسکاتلند و پرو
دور دوم- گروه A: اتریش، ایتالیا، هلند و آلمان غربی
دور دوم؛ گروه B: آرژانتین، برزیل، پرو و لهستان
کارزار علیه این رقابت‌ها
دیدار رده‌بندی: برزیل مقابل ایتالیا
فینال: آرژانتین مقابل هلند
مؤخره: میراث جام‌جهانی 1978