معرفی و دانلود کتاب ساعتی مانده به پایان زمان

معرفی کتاب ساعتی مانده به پایان زمان

به هر کوچه‌ای که وارد شوی، چند حزب منتظرت هستند تا انتخابشان کنی. اینجا بازار سیاه سیاست است و هر کس بسته به پول و سلیقه‌اش، جهت‌گیری سیاسی خود را بر می‌دارد و یا حتی آن را می‌خرد؛ کتاب ساعتی مانده به پایان زمان ما را به این بازار می‌برد تا همراه با خانواده‌ی حامد و سنیه، با وضعیت تاریخی و سیاسی کشور مصر در قرن بیستم آشنا شویم. نجیب محفوظ با تمام جزئیات دوران حکومت‌ جبهه‌ی وفد، جمال عبدالناصر و انور سادات و تأثیر سیاست‌های متضاد این دولت‌ها بر زندگی عادی یک خانواده را بازگو می‌کند. نویسنده‌ی این کتاب در سال 1988 جایزه‌ی ادبی نوبل را از آن خود کرد.

درباره‌ی کتاب ساعتی مانده به پایان زمان

سیاسی بودنِ همه‌چیز برایمان چندان موضوع عجیبی نیست. ما به این وضعیت عادت داریم که توافق دو کشور در دو قاره‌ی اروپا و آمریکا، بر روی برند موبایلی که می‌خواهیم بخریم اثرگذار باشد. برای ما عجیب نیست که دشمنی دو کشور که هیچ کدام حتی کشور همسایه‌ی ما هم نیستند، بر این موضوع که شب‌ها چه غذایی می‌خوریم و چه لباسی می‌پوشیم تأثیر می‌گذارد؛ خوشبختانه ما تنها نیستیم. بسیاری از کشورهای واقع در خاورمیانه مثل مصر هم دچار همین معضلات هستند و کتاب ساعتی مانده به پایان زمان (الباقی من الزمن ساعة - The remaining time is an hour) گواهی بر این ادعاست. نجیب محفوظ (Naguib Mahfouz) ما را با خانواده‌ای آشنا می‌کند که اگر یک شهروند اهل هلند و دانمارک زندگیشان را بخواند، چیزهایی که می‌بیند را باور نمی‌کند و این داستان را تخیلی می‌پندارد،‌ اما ما مشکلی برای باور این داستان نداریم.

ماجرا از اوایل قرن بیستم آغاز می‌شود. زمانی که مصر قرار است از زیر سلطه و استعمار بریتانیا آزاد شود و به استقلال برسد. پدر خانواده، حامد برهان، نیز که مثل سایر شهروندان قاهره و هم‌وطنانش نمی‌تواند نسبت به سیاست بی‌تفاوت باشد، عضو و طرفدار حزب وفد است. حامد برهان انسان پر افتخاری نیست و در زندگی خود کارهای مهمی نکرده؛ تنها افتخارش در زندگی، کارنامه‌ی سیاسی‌اش در سال 1911 و تشویق کارگران دولت به اعتصاب است. او این این دستاورد را در هر محل و زمانی بازگو می‌کند تا ریشه‌ها و باورهای خود را از یاد نبرد.

برخلاف او، همسرش، سنیه، با سواد و با اصل و نسب است. او زندگی خانوادگیشان را مدیریت می‌کند. هسته‌ی مرکزی خانه را در دست دارد. نسبت به سیاست کشورش نیز بی‌اعتنا نیست. این خانواده سه فرزند دارد؛ فهیمه، محمد و کوثر. هر کدام از این فرزندان نیز ماجرای مخصوص به خود را دارند. داستان ساعتی مانده به پایان زمان در دوره‌ی حال و قرن 21 نمی‌گذرد. نجیب محفوظ خوانندگان خود را به سال‌های ابتدایی قرن بیستم تا اواخر این قرن می‌برد و وضعیت سیاسی و اجتماعی مصر در دوره‌ی پس از انقلاب، زمان حکومت جمال عبدالناصر و انور السادات را بازگو می‌کند.

کودتا و کشمکش‌های سیاسی جزو جدایی‌ناپذیر زندگی مردم خاورمیانه است و ملت‌ها در این خطه از جغرافیا، در خلال همین معضل‌ها، ازدواج می‌کنند، فرزند به‌دنیا می‌آورند و در کل زندگی روزمره‌شان، ولو سخت و غریبانه، در جریان است. تنها کسی که در این خانواده چندان علاقه‌ای به سیاست ندارد کوثر است. او به تحصیل نیز بی‌علاقه است و هدف روشنی دارد؛ ازدواج. خوشبختانه هدفی که دارد چندان دور و محال نیست و به‌سرعت به آرزویش می‌رسد. از سوی دیگر محمد تنها پسر این خانواده است؛ کسی که در یک روز عادی ناگهان تصمیم می‌گیرد بر روی جهت سیاسی پدرش که ملی‌گرایی است پا بگذارد و با گروه اسلام‌گرای «اخوان‌ المسلمین» هم‌پیمان شود. تصمیم او برای پدرش همچون توهین ناراحت‌کننده و رنج‌آور است، اما هنوز مانده تا این خانواده و به‌طور کل مردم مصر با رنج‌های بزرگ‌تری مواجه شوند.

نجیب محفوظ در میان روایت داستان تاریخی و سیاسی خود، به مشکلات اجتماعی نیز می‌پردازد؛ همچون زمانی که فهیمه تصمیم گرفت با پسری هفت سال از خود جوان‌تر و بسیار زیبا ازدواج کند. مخالفت‌هایی که فهیمه بابت انتخاب خود از دیگران و به‌خصوص از مادرش می‌شنود، به ما نشان می‌دهد که مصر در گذشته‌ی نه چندان دور،‌ غرق در فضای مرد سالاری و تحقیر زنان بوده است؛ زیرا از نظر این اجتماع اگر مرد سال‌ها از همسر خود بزرگ‌تر باشد، هیچ ایرادی ندارد اما برعکس این وضعیت، شرم‌آور است؛ با همه‌ی این‌ها فهیمه با مرد مورد علاقه‌ی خود ازدواج می‌کند. هم او و هم کوثر فرزندانی به‌دنیا می‌آورند. نوجوانی و جوانی نوه‌های این خانواده با دوران حکومت جمال عبدالناصر و انورت سادات مصادف است؛ یعنی اوج دوران کشمکش‌های سیاسی و حتی نظامی بین مصر و اسرائیل.

رمان ساعتی مانده به پایان زمان می‌کوشد تا ما را با موضع‌گیری و نظرات مردم مصر نسبت به حاکمان معاصرشان آشنا کند. خوانندگان به‌وضوح می‌توانند محبوبیت جمال عبدالناصر را به‌دلیل قدرت نظامی بالا در ارتش، رعایت مساوات اجتماعی، و نبردهای مؤثر با اسرائیل ببینند؛ یکی از بخش‌های تأثیرگذار این کتاب استقبال با شکوه مردم در قاهره از جمال عبدالناصر پس از استرداد استعفای او و بازگشتش به قدرت است. پس از مرگ عبدالناصر، انور سادات بر روی کار آمده که طبیعتاً افرادی چون محمد و سایر اسلام‌گرایان او را نمی‌پذیرند. هر کدام از گروه‌های سیاسی برای دشمنی با انور سادات دلیلی دارند و دلیل مشترک تمام آن‌ها امضای صلح سادات با اسرائیل و سرکوب گسترده‌ای است که سادات پس از امضای معاهده‌ی کمپ دیوید، بر مخالفان و معترضان دولت روا داشته است.

زندگی شخصی و کوچک‌ترین تصمیمات خانواده‌ی برهان، به وقایع سیاسی گوناگون مربوط است و این وضعیت مربوط به دهه و یک نسل نیست. نجیب محفوظ زندگی سه نسل گوناگون را در کتاب ساعتی مانده به پایان زمان به ما نشان می‌دهد تا مطمئن شویم که نابه‌سامانی‌ها و آشفتگی‌های یک سرزمین الزاماً با انقلاب و تغییر دولت بهبود نمی‌یابد. طوفان سیاست نمی‌گذارد که اجتماع به ساحل آرامش برسد. این کتاب علاوه‌بر روایت زندگی یک خانواده، جز به جزء تاریخ مصر از زمان استقلال تا دوره‌ی انور سادات را نقل می‌کند.

رمان ساعتی مانده به پایان زمان با ترجمه‌ی غزاله نبهانی در نشر عبارت منتشر شده است.

اقتباس سینمایی از کتاب ساعتی مانده به پایان زمان

• در سال 1987 مردم مصر بیننده‌ی مجموعه‌ای تلویزیونی به نام الباقی من الزمن ساعة بودند. کارگردان این مجموعه هانی لاشین و اثر خود را از روی رمان ساعتی مانده به پایان زمان نجیب محفوظ تولید کرده است.

کتاب ساعتی مانده به پایان زمان برای چه کسانی مناسب است؟

بسیاری از مشکلات سیاسی و اجتماعی، دوستی‌ها و دشمنی‌ها و... که امروزه در زندگیمان نقش دارند، به اتفاقی در چند دهه پیش برمی‌گردند. برای اینکه بدانیم در اطرافمان چه می‌گذرد و چرا وقایع بدین شکل رخ می‌دهند،‌ لازم است با تاریخ کشور خود و همسایگان خود و خاورمیانه آشنا شویم. کتاب ساعتی مانده به پایان زمان و در کل آثار نجیب محفوظ به ما کمک می‌کند تا به بسیاری از پرسش‌های سیاسی و تاریخی خود پاسخ دهیم و حال و آینده‌ی خود را روشن‌تر ببینیم. این کتاب برای علاقه‌مندان به کتاب های سیاسی و تاریخی مناسب است.

در بخشی از کتاب ساعتی مانده به پایان زمان می‌خوانیم

درخانۀ قدیمی حلوان بحث به آیه‌های قرآن و اصول اسلام کشیده شد که‌ام سید و‌ام جابر چیزی از آن نفهمیدند. کوثر دقایقی از رسیدگی به رشاد دست برداشت و به صحبت‌ها گوش سپرد. اما بلافاصله با اشتیاق به کار خود ادامه داد. سنیه که حتی نگرانی‌ها و رؤیاهایش، او را از خواندن روزنامه و گوش ‌دادن به رادیو منع نکرده بود دلش به‌وجد آمد و یقین پیدا کرد علیرغم مصیبت وارد شده بر محمد، رهبر جدید در زمرۀ رهبرانی خواهد بود که او و همسر فقیدش آن‌ها را دوست داشتند. کشور سرمست از پیروزی و عظمت بود و شبکۀ رادیویی صوت العرب، آمدن رهبر عرب جدید را اعلام کرد. تداخل اخبار و شایعات منتشر شده سرانجام در قالب حقیقت و به شکل تهاجمی سه‌جانبه تجسم یافت. هواپیماهای دشمن روز و شب آسمان قاهره را اشغال کرده، فرودگاه‌ها و اماکن نظامی را بمباران می‌کردند. اگرچه تانک‌ها در حیاطِ خانه‌ها سنگر گرفته بودند اما پیروزی‌های ملی مانند طوفان، فضا را پر کرده و مردم بین اشتیاق و انتظار سردرگم شده بودند. محمد و الفت اخبار رادیوهای خارجی را دنبال می‌کردند که گوینده اعلام کرد:

«‌نهضت جنایتکاران به پایان رسیده است اما با چه بهای سنگینی»

سَنّیه به کوثر گفت:

«‌گوشم شاده ولی دلم غمگینه»

کوثر که خیلی ترسیده بود گفت:

«‌مملکت خراب شد مامان»

سَنّیه به بالا اشاره کرد و آهسته گفت:

«‌ولی هنوز سرپاست»

منیره از سلیمان بهجت که چون موشی ترسان وگریزان بود به ستوه آمده بود. سلیمان با تمام وجود دعا می‌کرد و می‌ گفت:

«‌خدایا دشمن‌شادمون نکن»