معرفی و دانلود کتاب جنگ‌های پونیک

معرفی کتاب جنگ‌های پونیک

روم و کارتاژ‌ دو سرزمینی هستند که شرح درگیری‌هایشان را در کتاب جنگ‌های پونیک می‌خوانید. دان ناردو، مورخ برنده‌ی جایزه‌ و متخصص تاریخ باستان، عقیده دارد که این سلسله نبردهای خونینْ طولانی‌ترین جنگ در تاریخ به شمار می‌روند. جنگی که به لطف نبوغ سردار بزرگ کارتاژی‌ها، هانیبال، جمهوری روم را در آستانه‌ی شکست قرار داد. اما سرانجام، این کارتاژ بود که به آتش کشیده شد و از روی زمین محو گشت.

درباره‌ی کتاب جنگ‌های پونیک

رومیان به سرزمین خود بسیار افتخار می‌کردند و اعتقاد داشتند که نور تمدن از طریق سرزمین آن‌ها به دیگر نقاط آسیا و اروپا تابیده است. اغلب مردم جمهوری روم بر این باور بودند که حکومتشان تزلزل‌ناپذیر است. احتمالاً‌ افرادی با چنین طرز تفکری،‌ دشمنان زیادی برای خودشان دست و پا خواهند کرد. اغلب مردم در این دوره خیال می‌کنند که بزرگ‌ترین دشمن روم، ایران یا یونان یا مصر بوده‌اند. شاید روم برای حفظ مرزهایش با این کشورها جنگیده باشد، اما این جنگ‌ها هیچ‌وقت حدود صد سال به طول نینجامیده‌اند! سرزمینی که رومیان را عاجز کرده بود و یکی از مهم‌ترین دشمنان روم به شمار می‌آمد، دیگر امروزه روی نقشه‌ی جهان وجود ندارد. سرزمینی که سرانجام به آتش کشیده شد و جز نامی از آن، در تاریخ باقی نمان: سرزمین کارتاژ. دان ناردو (Don Nardo)، مورخ آمریکایی، در کتاب جنگ‌های پونیک (The Punic Wars) از تاریخچه‌ی جنگ روم و کارتاژ می‌گوید.

از سال 650 تا 146 قبل از میلاد، کارتاژ یکی از قدرتمندترین شهرهای تجاری در دریای مدیترانه و شمال آفریقا (تونس امروزی) بود. کارتاژ به دلیل نزدیکی‌اش به بنادر یونانی و فنیقی و شبه‌جزیره‌های بسیار چون ایبریا، ابرقدرت مدیترانه به حساب می‌آمد. از زمانی که رومیان شهر را غارت کردند و کتابخانه‌ها را به آتش کشیدند،‌ تقریباً هیچ اثری از کارتاژ در تاریخ باقی نماند. بعدها پژوهش‌های تاریخی و باستان‌شناختی پرده از بزرگ‌ترین دشمن رومیان برداشتند و میراث ازیادرفته‌ی این تمدن کهن را زنده کردند. روم در آن‌سوی دریای مدیترانه، با اعتمادی که به قدرت خود داشت، می‌خواست به فرمانروای بلامنازع غرب دریای مدیترانه بدل شود. کارتاژی‌ها در دریا بی‌رقیب بودند و رومی‌ها در خشکی؛ با این اوصاف می‌توان گفت هر دو حریف از لحاظ قدرت نظامی با یکدیگر برابری می‌کردند. دان ناردو اولین فصل کتاب جنگ‌های پونیک را به معرفی این دو حریف اختصاص داده است و در فصل دوم، به سراغ نخستین جنگ پونیک می‌رود.

در اولین رویارویی، کارتاژ و روم صدها هزار سرباز را از دست دادند و هزینه‌های گزافی پرداخت کردند؛ اما هیچ‌کدام نمی‌خواستند شکست را بپذیرند و با تمام توان جنگ را ادامه می‌دادند. همین پافشاری باعث طولانی شدن جنگ شد. 20 سال بعد از این سلسله نبردهای نابودکننده،‌ خزانه‌ی رومی‌ها خالی شده بود و مردم از جنگ خسته بودند. از آن‌سو کارتاژ ثروتی بی‌حدوحصر داشت و ناوگان دریایی‌اش قدرتمندتر از روم بود. بااین‌حال سربازان دلیر روم باز هم به جنگ با کارتاژی‌ها ادامه دادند و سرانجام به پیروزی رسیدند. کارتاژ مجبور به پرداخت غرامت و تخلیه‌ی چند سرزمین شد. با وجود تمام شدن نخستین جنگ، کینه‌ی روم در دل مردم کارتاژ جا خوش کرده بود. در فصل سوم کتاب جنگ‌های پونیک می‌خوانید که چطور هر دو حریف، پس از جنگ به بازسازی سرزمینشان می‌پردازند و سربازانی جدید متولد می‌شوند.

مقدر بود پسری که در زمان شکست کارتاژ فقط 6 سال داشت، در 26 سالگی به یکی از بزرگ‌ترین فرماندهان تاریخ تبدیل شود. هانیبال، یکی از بزرگ‌ترین سرداران نظامی تاریخ، موفق شد شهر اسپانیایی ساگونتو را که متحد رومیان محسوب می‌شد، تصرف کند. با این اقدام هانیبال، کارتاژ دوباره در مقابل روم سر برافراشت و جنگ دوم پونیک آغاز شد. در این جنگ که 17 سال طول کشید، به لطف دلاوری‌ها و استراتژی‌های جنگی هانیبال، کارتاژ به برتری رسید. پیشروی افسانه‌ای او از میان کوه‌های آلپ با 40 هزار سرباز و ده‌ها فیل، هنوز هم سؤالات بسیاری را به ذهن مورخان متبادر می‌کند. این گروه عظیم چگونه توانستند از کوه‌های یخ‌زده‌ی آلپ عبور کنند؟ چرا هانیبال چنین مسیری را برای حمله به روم برگزیده بود؟ و... دان ناردو در فصل چهارم به این سؤالات پاسخ می‌دهد.

سپاهیان هانیبال در کانای به بزرگ‌ترین و شگفت‌انگیزترین پیروزی‌های تاریخ جنگ رسیدند. هنوز هم پس از گذشت قرن‌ها، استراتژی‌های نظامی هانیبال جهانیان را به حیرت وامی‌دارند. رومیان شکست سختی خورده بودند و به نظر می‌رسید نتوانند پس از این شکست کمر راست کنند؛ اما مردمان روم استقامتی تزلزل‌ناپذیر داشتند و به این سادگی ها تسلیم نمی‌شدند. از آن‌سو چند قدرت بزرگ از جمله مقدونیه به این نتیجه رسیده بودند که با هانیبال علیه روم هم‌پیمان شوند. رومی‌ها پیش از دست به کار شدن مقدونیه به آن‌جا حمله کردند و اگر اختراعات نبوغ‌آمیز ارشمیدس مانعشان نمی‌شد، خیلی زودتر به پیروزی می‌رسیدند. فصل پنجم کتاب جنگ‌های پونیک به درگیری‌های روم علیه متحدان هانیبال اختصاص دارد.

فصل ششم صحنه‌ی رویاروی اسکیپیو آفریکانوس و هانیبال بارکا را به تصویر می‌کشد. کارتاژی‌ها وقتی هانیبال در ایتالیا در حال جنگیدن بود، از روم شکست خوردند و از او خواستند که برای بار دوم نبوغ نظامی‌اش را به کار بگیرد. اما همه چیز دست به دست هم داده بود تا هانیبال شکست بخورد و کارتاژ برای همیشه نابود شود. دان ناردو در آخرین فصل کتاب، داستان غم‌بار به آتش کشیده شدن کارتاژ را بازمی‌گوید.

کتاب جنگ‌های پونیک جلد هفتاد و سوم از مجموعه‌ی تاریخ جهان انتشارات ققنوس است که با ترجمه‌ی فرید جواهرکلام به چاپ رسیده.

درباره‌ی مجموعه تاریخ جهان

مجموعه‌ی تاریخ جهان نام مجموعه‌ای 87 جلدی از انتشارات ققنوس است که هر جلد آن ترجمه‌ای از مجموعه‌‌ی World History به حساب می‌آید. دان ناردو، مایکل وی. آزکان، جیمز آ. کوریک و بسیاری دیگر از صاحب‌نظران حوزه‌ی تاریخ، نویسندگان هر جلد از این مجموعه هستند. هر کتاب از مجموعه‌ی تاریخ جهان یک دوره‌ی مهم تاریخی را از نظر سیاسی، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی با زبانی ساده به خوانندگان می‌شناساند. بعضی از کتاب‌های این مجموعه عبارتند از: «جنگ کره»، «آمریکا و روسیه»، «اسطوره‌های یونان و روم»، «پیدایش مسیحیت»، «جنگ کریمه» و «امپراتوری مغول». مخاطبان اصلی این کتاب‌ها نوجوانانی هستند که می‌خواهند دانش عمومی خود را پایه‌ریزی کنند؛ اما بزرگسالان و علاقه‌مندان و پژوهشگران نیز می‌توانند از مطالب کتاب‌های این مجموعه بهره‌ی بسیار ببرند.

کتاب جنگ‌های پونیک برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به تاریخ روم باستان و تاریخ نظامی، کتاب جنگ‌های پونیک را خواندنی خواهند یافت.

در بخشی از کتاب جنگ‌های پونیک می‌خوانیم

اما تلاش مارسلوس برای رسیدن به یک پیروزی سریع به شکست انجامید و علتش نبوغ یکی از شهروندان سیراکوز به نام ارشمیدس بود، دانشمند برجسته‌ای که در دانشگاه مشهور یونان در شهر اسکندریه‌ی مصر تحصیل کرده بود و این دانشگاه را موزه می‌نامیدند. ارشمیدس مجموعه‌ای از سلاح‌های ابتکاری و دستگاه‌های مکانیکی طراحی کرد که با آن‌ها بتوان از شهر دفاع کرد. در میان آن‌ها منجنیق‌هایی بود که می‌توانست گلوله‌ها را بسیار دورتر و دقیق‌تر از هر منجنیقی که تا آن زمان اختراع شده بود پرتاب کند. و همچنین عدسی‌های بسیار بزرگی اختراع کرده بود که به وسیلۀ آن‌ها پرتوهای خورشید را بر کشتی‌های رومی متمرکز می‌کرد و آن‌ها را مشتعل می‌ساخت. وی در عین حال طرح ایجاد سوراخ‌های کوچکی در دیوارهای شهر را ارائه داد، از این سوراخ‌ها مدافعان سیراکوزی تیر و سایر سلاح‌های پرتابی را به سوی سپاهیان در حال نزدیک شدن به دیوار پرتاب می‌کردند. شاید شگفت‌انگیزترین اختراع وی طراحی جرثقیل‌های بزرگ مکانیکی بود که دامنه‌ی کارشان بسیار فراتر از میدان جنگ بود و قادر بودند یک کشتی جنگی را تمام و کمال از آب بیرون بکشد. چنان‌که پولوبیوس شرح می‌دهد:

این ماشین‌ها یک بازوی آهنی [چنگک] را که به یک زنجیر وصل بود پایین می‌آوردند و مسئول کنترل این میله با کمک آن چنگک را به سمت کشتی پرت می‌کرد و وقتی چنگک به طور کامل به دماغه‌ی کشتی گیر می‌کرد ... دماغه‌ی کشتی را بالا می‌آورد، کشتی از آب بیرون کشیده می‌شد و بر قسمت انتهایی خود می‌نشست ... سپس با کمک یک طناب و چند قرقره چنگک و زنجیرها یکباره کشتی را رها می‌کردند. نتیجه این می‌شد که بعضی از این کشتی‌ها به پهلو می‌افتادند، بعضی کاملاً واژگون می‌شدند، در حالی که تعداد بیشتری از آن‌ها، که دماغه‌هایشان از همان بالا رها می‌شد، به زیر آب می‌رفتند و غرق می‌شدند.

فهرست مطالب کتاب

رویدادهای مهم در تاریخ جنگ‌های پونیک
پیشگفتار: سایه‌ی ترسناک جنگ جهانی
1: رقابت دیرینه: مدیترانه‌ی غربی بر لبه‌ی پرتگاه جنگ
2: بازگشت به میدان جنگ: کشمکش مرگبار آغاز می شود
3: توسعه طلبی از راه تجاوز آشکار: سال های میانی جنگ
4: جسارت، شکیبایی و نبوغ: هانیبال به ایتالیا حمله می کند
5: روحیه‌ی شکست ناپذیر روم: ورق جنگ به آهستگی برمی گردد
6: در آستانه‌ی نابودی: اوج خونین دومین جنگ
7: کارتاژ در شعله های آتش: آخرین روزهای حیات شهری بزرگ
سخن پایانی: میراث روم و کارتاژ
یادداشت‌ها
برای مطالعه‌ی بیشتر
منابع