معرفی و دانلود کتاب این کوچه بن بست نیست: درمان سلامت با رویکرد روانشناسی اعتیاد

معرفی کتاب این کوچه بن بست نیست: درمان سلامت با رویکرد روانشناسی اعتیاد

کتاب این کوچه بن بست نیست: درمان سلامت با رویکرد روانشناسی اعتیاد به قلم ابراهیم نوریان، با زبانی ساده و روان، موضوعات مهم و کمتر مطرح شده‌ در حوزه‌ی اعتیاد را مورد بررسی قرار داده است. این اثر به گونه‌ای به رشته تحریر درآمده که علاوه بر آموزش درمانگران، به بیماران نیز کمک می‌کند تا خود بر بیماری غلبه کرده و آن را درمان کنند.

اعتیاد و درمان آن نیازمند علمی متمرکز و هدفمند است. به طوری که با ایجاد و مصرف مواد جدید اعتیادزا، درمان و راه رهایی از چنین موادی نیز باید تغییر و مسیری نو گشوده شود. اگر با برخی بیماران در حال ترک به گفتگو بنشینید و از آن‌ها بخواهید درمان خود را خود انتخاب کنند، تنها به یک روش یا دو روش اشاره کرده و به آن بسنده می‌کنند. حتی گاهی روش ترک و محلِ ترک را به اشتباه به جای یکدیگر به کار می‌برند و این نگاه تاریک، آنان را به انزوای درمان می‌رساند و به طور طبیعی راه به جایی نمی‌برند.

شاید تنها علمی که به صورت پراکنده در حال اجراست، علم اعتیادشناسی باشد. علمی که جدی گرفته نمی‌شود و البته اراده‌ای برای هدفمند کردن و رسانیدن آن به نقطه‌ای قابل اتکا و با امنیت نیست. نه این که برای آن زحمتی کشیده نشده، بلکه به جدّ و متمرکز نبوده است. گاهی به مناسبت‌های مختلف از اعتیاد گفته می‌شود و پس از گذر مجدداً اعتیاد و آثار و عوارض آن در میان افراد مستعد، بروز و به علت نداشتن چارچوب قابل ملاحظه این مقوله کنار گذاشته می‌شود.

حتی گاهی برخی از مسئولان و افرادی که قدمتی در اعتیادشناسی دارند به دیگر روش‌های درمان اعتیاد بی‌اعتنا و تنها روش مؤثر درمان اعتیاد را «N.A» می‌دانند و سایر روش‌ها را زیر مجموعه و یا نامؤثر می‌پندارند. چگونه و چه کسی مسئول تعریف و تبیین این کلاف سردرگم است؟ ناگفته نماند ایران و نخبگان علم اعتیاد توانایی آن را دارند در ایجاد و در اجرایی کردن نظریه‌های اعتیاد شناسی پیش‌قدم شوند. کما این که در مقابله انتظامی و تأدیبی با سوداگران مرگ، موفق و در این راه شهیدان بی‌شماری جان به جان آفرین تسلیم کرده‌اند.

از نکات مهم این کتاب اشاره به پایه و اساس درمان در ابتدای ورود فرد بیمار به چرخه درمان است. یادتان باشد که اگر تیزبین نباشید جامعه در حال درمان می‌توانند در صورت عدم مدیریت صحیح به جمعیت وارد شده به اعتیاد بازگردند و مشکلی بر مشکل دیگر اضافه شود.

بپذیرید امروزه اعتیاد و درمان آن متفاوت از گذشته و باید نوعی دیگر آن را ارائه و در درمان بیمار انجام داد. اگر نَه تمام راه، اما ابتدای ورود فرد بیمار به درمان اعتیاد در این کتاب نگارش و اگرچه به چشمان خواننده آشنا اما نکاتی بَس فراموش شده بوده که باری دیگر در این کتاب به آن اشاره شده است تا درمانگر – بیمار، بدانند در کجای درمان اعتیاد قرار دارند و در صورت آگاهی از این رویداد، توانِ صحیح پیمودن ادامه مسیر را خواهند داشت.

بیشتر مطالب نگارش شده در کتاب این کوچه بن بست نیست به صورت آموزشی در کارگاه‌ها و کلاس‌ها آموزش و در برخی موارد در مورد یکایک بیماران اجرا شده است. مطالب مربوط به «هنر پاک ماندن» در شش جلسه، تشریح علم میان رشته‌ای و چند نهادگرایی در دو جلسه و سایر مطالب در جلسات مختلف در بیش از صد جلسه مطرح و مهم‌ترین مطالب آن به صورت مجزا در این کتاب جمع‌آوری و به سمع و نظر شما می‌رسد. مطالب مربوط به کتاب به هیچ عنوان در قالب گردآوری نبوده و در طیّ تماس و مصاحبه با بیمار مبتلا به اعتیاد کشف و پس از بررسی به رشته‌ی تحریر درآمده است.

مهم‌ترین مزیّت کتاب این کوچه بن بست نیست:

مهم‌ترین مزیّت این کتاب، طعم روانشناسی آن است. همان‌طور که می‌دانید اعتیاد یک بیماری روانپزشکی و روانشناختی است و جز رویکرد روانشناسی اعتیاد علم دیگری قادر به ارزیابی و بررسی آن نیست. این در حالی است که نقطه مقابل این مزیّت، انتقاد وارد شده بر این کتاب عدم استمرار آن است. به طوری که از لحظه نگارش آن تا چاپ و ورود به جلد دوم این کتاب زمانی بَس طولانی سپری خواهد شد و این زنجیره در ابتدا می‌گُسَلَد.

در بخشی از کتاب این کوچه بن بست نیست می‌خوانیم:

از بیمار می‌پرسیم آیا در گذشته تجربه‌ی ترک داشته یا خیر؟ در چنین مواردی بیمار احتمالاً پاسخ مثبت می‌دهد و زمانی که شما از بیمار بخواهید سوابق خود را در حوزه ترک نام ببرد در بیشتر مواقع به «کمپ» یا مراکز اقامتی کوتاه‌ مدت اشاره می‌کند.

حتی در برخی موارد بیمار به ده‌ها و پانزده بار رجوع به کمپ را اشاره کرده و همواره این سؤال در ذهن بیمار بوده که چرا نمی‌تواند ترک کند. این توضیح آن‌جا مورد توجه قرار می‌گیرد که از خود یک سؤال بپرسیم. به خصوص در رابطه با بیمارانی که در کمپ مشغول ترک هستند. آن سؤال این است:

آیا ما ترک می‌کنیم؟

با کمی تأمل به این نتیجه می‌رسیم که بیماری که در کمپ بستری می‌شود مقداری از وقت خود را غذا می‌خورد، مقداری می‌خوابد، مقداری به گشت‌زنی در محوطه می‌پردازد، مقداری از زمان خود را به سیگار کشیدن اختصاص می‌دهد، مقداری از زمان خود را به امور خدماتی و یا کمی سطح بالاتر مانند امور دفتری می‌گذراند و احتمالاً در طول یک شبانه روز یک ساعت و یا کمتر از آن را به آموزش اختصاص می‌دهد.

با کمی دقت می‌فهمیم که اموراتی که بیمار انجام می‌دهد هیچ‌گونه ارتباطی با ترک ندارد، حال آن که یک فرد معتاد هم، غذا می‌خورد، سیگار می‌کِشد، می‌خوابد، گشت می‌زند و... علاوه بر آن محتوای زمانی که بیمار در درمان اختصاص می‌دهد چیست؟ در بسیاری از مواقع شاهد اقرار و اعتراف بیمار به «من یک معتاد هستم» خلاصه می‌شود.

ذکر این نکته الزامیست که سؤال ما مبنی بر غذا نخوردن و یا نخوابیدن و... نیست. اما در ترک زمان بیشتری را به آموزش و پرورش و یا تربیت بیمار اختصاص داد. حال آن که بیمار از ابتدا روش نامناسبی هم انتخاب کرده باشد. همین قاعده ساده برای جامعه در حال ترک، آن چنان پیچیده و دست نیافتنی می‌باشد که بیمار در ترک دچار شکست می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
مقدمه
بخش اول
چند نهادگرایی/ چند سازمان‌اندیشی
بخش دوم
محل ترک
روش – محل
درمانگر اعتیاد
جسم
روح و روان
شخصیت
زمان ترک
بخش سوم
ابعاد ترک
ترک دیمی
ترک تهاجمی یا تعصّبی
ترک تبلیغی
ترک بمبی یا ساعتی
ترک طولی
ترک طبقه‌ای یا ثانوی
ترک تصویری یا تزیینی
ترک تشکّلی
ترک خودخوان
ترک مقطعی یا دوره‌ای
ترک اجباری
ترک اختیاری
ترک تحمیلی
ترک تشویقی یا پاداشی
ترک تفننی
ترک طولی – عرضی
ترک تخصصی
پیش سازها
پیش ساز اکتسابی یا کوششی
بخش چهارم
مقدمه‌ای بر پاکی در اعتیاد
چرا باید پاک بمانیم؟
چرا پاک نمی‌مانیم
هنر پاک ماندن
تقیّد
استمرار پاکی چگونه اتفاق می‌اُفتد؟
بخش پنجم
سطوح ترک
سطح صفر یا تعلیق
سطح یک و یا تثبیت
سطح دو و یا تغییر
سطح سه و یا تحوّل
تجاوز، توقع و انتظار در ترک
بخش ششم
طرحهای تک منظوره در درمانِ سلامت اعتیاد (تسبیح تندرستی)
تکنیک‌های مواجهه با مشکلات ناشی از ترک
قَدِّ اعتیاد
بخش هفتم
روش ترک ترکیبی یا نقطه‌زن
منابع