معرفی و دانلود کتاب آگاهی

معرفی کتاب آگاهی

آگاهی از آن دسته مفاهیمی است که مردم به‌ظاهر با آن آشنایی دارند؛ اما در واقع فیلسوفان نیز هنوز به درک درستی از این مفهوم نرسیده‌اند. کتاب آگاهی ممکن است در ابتدا شما را با مفاهیم دشوار سردرگم کند؛ اما با طبقه‌بندی مدوّنی که رابرت ون گولیک در این اثر ارائه کرده، سردرگمی شما را برطرف می‌گرداند و به بسیاری از پرسش‌هایتان پاسخ می‌دهد.

درباره‌ی کتاب آگاهی

آگاهی یکی از مناقشه‌برانگیزترین پدیده‌های جهان فلسفه و حتی جهان طبیعت است و فیلسوفان بسیاری درباره‌ی آن اظهار نظر کرده‌اند. کلمه‌ی «آگاهی» گاهی اوقات به معنای هرگونه فعالیت ذهنی انسان به کار می‌رود یا صرفاً به معنای زنده بودن و نفس کشیدن (هوشیاری) است. از نظر برتراند راسل دردسرسازترین اصطلاحات فلسفی آن‌هایی هستند که مردم مستقیماً با آن‌ها آشنایی دارند. رنه دکارت یکی از فیلسوفانی بود که درباره‌ی «آگاهی» سخن گفت و مطالعات پس از خود را تغییر داد. در کتاب آگاهی (Consciousness) به نظریات این فیلسوف فرانسوی بیش از دیگران پرداخته می‌شود.

در قرن نوزدهم دانشمندان و محققان دقیق‌تر به حالات ذهنی خود پرداختند و در این مسیر از علوم تجربی و روان‌شناسی بهره گرفتند. بسیاری از این تحقیقات به جای تبیین ماهیت آگاهی، به ابهام بیشتر منجر شدند و به پیچیدگی این مفهوم افزودند. به نظر می‌رسد هر فردی در زمان امید، آرزو، ترس و شادی به احساسات خود آگاه است و این نوع آگاهی، آشکار و غیرقابل‌انکار است. ما فکر می‌کنیم که همه‌ی پدیده‌های ذهنی مرتبط با آگاهی را درک می‌کنیم؛ اما لودویگ ویتگنشتاین عقیده‌ای دیگر دارد. او در بخشی از نوشته‌های خود می‌گوید: «اگر بگویم شادی، لذت و خوشی احساسات نیستند، آیا مته به خشخاش گذاشته‌ام؟ بین لذت و آن‌چه ما آن را احساس می‌نامیم، چه مقدار مشابهت وجود دارد؟ وقتی می‌گوییم «من احساس شادی می‌کنم» دقیقاً در کجای بدنمان این حس را داریم؟ یکی می‌گوید: «من شادی و هیجان را در سینه‌ام و در قلبم حس می‌کنم» اما آیا شادی در تمام بدن پخش نمی‌شود؟ عشق هم احساس نیست. پس احساس چیست؟» رابرت ون گولیک (Robert Van Gulick) در ابتدای کتاب آگاهی از تاریخچه‌ی این مفهوم در فلسفه می‌گوید و شما را بیش از پیش سردرگم می‌کند.

اندیشمندانْ آگاهی را از جنبه‌های مختلف بررسی کرده‌اند و به انواع و اقسام پرسش‌های پرشمار پاسخ داده‌اند. رابرت ون گولیک برای ساده کردن این مفهوم برای مخاطب عام، در کتاب آگاهی به سه پرسش از چیستی، چگونگی و چرایی پاسخ داده است. پرسش‌هایی از قبیل: آگاهی چیست؟ چه خصوصیاتی دارد؟ با چه چیزی می‌توان را توصیف کرد؟ آگاهی چگونه ایجاد می‌شود؟ آیا آگاهی بخشی از واقعیت است یا از فرایندهای ناآگاهانه به وجود می‌آید؟ آگاهی چه کارکردی دارد؟ و... . ون گولیک آرای فیلسوفانی چون دکارت، کانت، هوسرل، لاک، هیوم، دِنِت و چند تن اندیشمند دیگر را برمی‌شمارد و گاهی هم به مفاهیم علمی گریز می‌زند. این مدخل از دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استفنورد به علت طبقه‌بندی مدون و جامع بودن، اطلاعات مفیدی را در زمینه‌ی آگاهی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

رابرت ون گولیک استاد فلسفه‌ی دانشگاه سیراکیوس است و تحقیقاتش بر فلسفه‌ی ذهن و فلسفه‌ی روان‌شناسی تمرکز دارد. کارهای اخیر او بر آگاهی تمرکز دارد و در پژوهش‌هایش به موضوعات مرتبط مختلفی از دیدگاه عمل‌گرایی و غایت‌گرایی ذهن می‌پردازد. وی مدیر برنامه‌ی علوم شناختی دانشگاه سیراکیوس و رئیس انجمن فلسفه و روان‌شناسی است و یکی از استادان برگزیده‌ی علوم انسانی آمریکا به حساب می‌آید.

یاسر پوراسماعیل از مترجمان کاربلد در حوزه‌ی فلسفه به شمار می‌آید و برگردان کتاب آگاهی را با همکاری انتشارات ققنوس انجام داده است. این اثر رابرت ون گولیک جلد هفتم از مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد است.

درباره‌ی مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد

اگر به جست‌وجوی نام یک فیلسوف یا نظریه‌ی فلسفی در فضای اینترنت بپردازید،‌ دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد (Stanford Encyclopedia of Philosophy) جزء اولین نتایجی است که مشاهده می‌کنید. دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال 1995 آغاز کرد و پس از مدتی، متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامه‌ی بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزه‌ی فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر ادوارد ن. زالتا، چندصد مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. مسعود علیا، در سال 1392 با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمه‌ی بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد را با حفظ سبک و زبان، به ترجمه درآورد. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. تاکنون صد جلد از این مجموعه روانه‌ی بازار شده است که عناوین بعضی از آن‌ها عبارتند از: مفهوم شر، فلسفه‌ی دین، عقل به روایت کانت، زیبایی‌شناسی فمینیستی، ژاک لکان، اخلاق ارسطو، باروخ اسپینوزا و پدیدارشناسی.

کتاب آگاهی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر آثاری در زمینه‌ی فلسفه‌ی ذهن نظر شما را به خود جلب می‌کنند، کتاب آگاهی را حتماً در لیست مطالعاتی خود قرار دهید.

در بخشی از کتاب آگاهی می‌خوانیم

حیوان، شخص یا هر دستگاه شناختى دیگرى را مى‌توان به معانى مختلفى آگاه دانست.

حساسیت: ممکن است چنین موجودى به این معناى کلى آگاه باشد که صرفاً موجودى حساس است، موجودى که مى‌تواند حس کند و به جهان [پیرامون] خود واکنش نشان دهد. آگاه بودن به این معنا، تشکیکى است، و این‌که دقیقاً چه نوع توانایى‌هاى حسى‌اى کافى‌اند شاید به طور دقیق قابل تعریف نباشد. آیا ماهى‌ها به معناى مورد نظر ما آگاهند؟ میگوها و زنبورها چطور؟

هشیارى: شاید کسى افزون بر این، لازم بداند که اندام‌واره به طور بالفعل چنین قابلیتى را به‌کار گیرد نه این‌که صرفاً توانایى یا استعداد این کار را داشته باشد. طبق این دیدگاه، موجود تنها در صورتى آگاه است که بیدار و به نحو متعارفى هشیار باشد. اندام‌واره‌ها طبق این معنا، هنگامى که خوابند یا در سطوح عمیق‌ترى از اغما قرار دارند، آگاه تلقى نمى‌شوند. در این‌جا نیز ممکن است مرزها نامشخص باشند و موارد میانه‌اى وجود داشته باشند. براى مثال، آیا شخص هنگامى که رؤیا مى‌بیند، هیپنوتیزم شده است یا در وضعیت گریز قرار دارد، طبق این معنا آگاه است؟

خودآگاهى. طبق تعریف سوم و در عین حال مضیق‌تر، موجودات آگاه موجوداتى تعریف مى‌شوند که گذشته از این‌که مطلع‌اند، از این‌که مطلع‌اند نیز مطلع‌اند؛ به این ترتیب آگاهى موجودات، شکلى از خودآگاهى تلقى مى‌شود. قید اطلاع از خود را مى‌توان به طرق گوناگونى تفسیر کرد و این‌که کدام موجودات مى‌توانند طبق این معنا آگاه باشند، بر همین اساس تفاوت خواهد کرد. اگر آن را دربردارنده‌ی اطلاع صریح و مفهومى از خود بدانیم، بسیارى از حیوانات غیرانسانى و حتى خردسالان ممکن است واجد شرایط نباشند، اما اگر صرفاً شکل‌هاى ابتدایى‌تر و ضمنى اطلاع از خود لازم باشد، طیف وسیعى از موجودات غیرزبان‌وَر را مى‌توان خودآگاه تلقى کرد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: تاریخچه‌ی موضوع
2: مفاهیم آگاهى
3: مسائل آگاهى
4: پرسش توصیفى: خصوصیات آگاهى چیستند؟
5: پرسش تبیینى: آگاهى چگونه ممکن است وجود داشته باشد؟
6: پرسش کارکردى: چرا آگاهى وجود دارد؟
7: نظریه‌هاى آگاهى
8: نظریه‌هاى متافیزیکى درباره‌ی آگاهى
9: نظریه‌هاى خاص درباره‌ی آگاهى
10: نتیجه‌گیرى
کتابنامه
واژه‌نامه‌ی انگلیسى به فارسى
نمایه