معرفی و دانلود کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا

معرفی کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا

لولیتا یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌هایی بود که استنلی کوبریک با الهام از رمان شاهکار ولادیمیر ناباکوف در دهه‌ی 1960 ساخته بود. ریچارد کورلیس در کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا علاوه بر ارائه‌ی تاریخچه‌ای کوتاه از فیلم، به بررسی جنبه‌های گوناگون این اثر پرداخته است. گفتنی‌ست این کتاب هفتمین جلد از مجموعه‌ی یک فیلم، یک جهان است.

درباره کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا:

شکی نیست که نام ولادیمیر ناباکوف (Vladimir Nabokov) حداقل در میان پنج رمان‌نویس بزرگ این قرن قرار می‌گیرد و این چیزی نیست که بتوان آن را دخالت دادن سلیقه یا چیزی از این دست نامید. ناباکوف تنها کسی‌ست که قریحه‌ی هنری‌اش در سینما شکوفا شد. در میان کارگردانان نیز نام هیچکس همچون استنلی کوبریک تداعی‌کننده‌ی اقتباس‌های سینمایی از رمان نیست. ناباکوف رمان لولیتا (Lolita) را بهترین اثر انگلیسی‌زبانش می‌نامد و کوبریک صادقانه اعتراف می‌کند که اگر با شدت محدودیت‌های اداره‌ی سانسور آشنا بود، احتمالاً هیچ‌گاه تصمیم به ساخت این اثر نمی‌گرفت. او سال‌ها بعد اذعان کرد که عامل محدودیت‌ها چیزی بیش از سانسور بوده و آن عامل، شیوه‌ی روایی بی‌نظیر رمان بوده و کوبریک شهامت لازم را برای ساخت فیلمی از روی آن نداشته است. در واقع شاید اگر به‌جای ناباکوف نویسنده‌ای کم‌اهمیت‌تر دست به قلم شده بود و لولیتا را می‌نوشت، اقتباس سینمایی آن بهتر از آب در می‌آمد!

به هر‌ روی، نمی‌توان انکار کرد که لولیتا یکی از شاهکارهای قرن حاضر است. فیلم با رمان تفاوت‌هایی دارد و این موضوع از جمله چیزهایی‌ست که ریچارد کورلیس (Richard Corliss) تلاش کرده تا در کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا به آن بپردازد. داستان فیلم در دهه‌ی 20، در جنوب فرانسه اتفاق می‌افتد. هامبرت 13 ساله دل در گرو عشق آنابل دارد. دختر نوجوان داستان پس از مدتی می‌میرد؛ مدتی بعد، در سال 1947، هامبرت که برای تدریس در کالج وارد آمریکا شده، یکی از اتاق‌های خانه‌ی زنی به نام شارلوت را اجاره می‌کند و آنجاست که اولین بار لولیتا را می‌بیند: دختر 12 ساله‌ی شارلوت. هامبرت به قصد ماندن نزد دختر با مادر او ازدواج می‌کند اما اتفاقی همه‌ی ماجرا را دگرگون می‌سازد و و اینگونه است که ماجرای لولیتا شکل می‌گیرد...

جالب است بدانید علی‌رغم موضوع داستان، نویسنده از هیچ کلمه و یا صحنه‌ای که مستقیماً روابط اروتیک میان هامبرت و لولیتا را نشان دهد استفاده نکرده است. تردیدی نیست که در چنین معرفی کوتاهی که ما اینجا برایتان ارائه کرده‌ایم، نمی‌توان عمق و عظمت رمان ناباکوف و فیلم کوبریک را نشان داد. اما کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا به خوبی از عهده‌ی این کار برآمده و تلاش کرده تا زبان ویژه، شیوه‌ی منحصربه‌فرد و تکنیک‌های درخشان ناباکوف را به نمایش بگذارد. ریچارد کورلیس این اثر را اولین بار در سال 1994 منتشر کرد و با استقبال منتقدان و سینماگران مواجه شد.

درباره‌ی مجموعه‌ی یک فیلم، یک جهان:

این مجموعه شامل تک‌نگاره‌هایی پیرامون فیلم‌های مشهور و تأثیرگذار تاریخ سینما است. اولویت انتخاب کتاب‌های این مجموعه که از بین چندین کتاب انگلیسی و فرانسوی برگزیده شده‌اند، بر مبنای اهمیت فیلم و کتاب مربوط به آن بوده است و تا حد امکان سعی شده تا آثار انتخاب شده به تاریخ کتاب‌های سینمایی ایران نزدیک باشند.

کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا: مناسب چه کسانی است؟

این اثر به علاقه‌مندان فیلم و کتاب لولیتا پیشنهاد می‌شود.

با ریچارد کورلیس بیشتر آشنا شویم:

او منتقد فیلم و روزنامه‌نگار اهل آمریکاست. ریچارد کورلیس به مدت 35 سال در هفته‌نامه‌ی تایم مشغول به کار بود و او را قدیمی‌ترین منتقد این مجله می‌نامیدند. از آثار او می‌توان به کتاب «تصاویر گویا» «پژوهشی در مورد فیلم لولیتای استنلی کوبریک» و «مادران سینما» اشاره کرد.

نویسنده‌ی کتاب لولیتا را بیشتر بشناسیم:

ولادیمیر ناباکوف منتقد، مترجم و نویسنده‌ی روسی بود که در خانواده‌ای ثروتمند در روسیه متولد شد. ناباکوف به زبان‌های گوناگونی همچون روسی، انگلیسی و فرانسوی مسلط بود و گاه ترجمه‌ی برخی کتاب‌هایش را خود انجام می‌داد. از دیگر آثار او می‌توان به کتاب‌های شاه بی‌بی سرباز، دفاع لوژین، چشم، ناامیدی، دعوت به مراسم گردن‌زنی، افسونگر، پنین، آتش رنگ‌باخته و افتخار اشاره کرد.

در بخشی از کتاب یک فیلم، یک جهان: لولیتا: می‌خوانیم:

هامبرت می‌نویسد: «حالا مایلم به موضوع بعدی بپردازم. دوشیزگان نوجوانی هستند که نزد رهنوردان میانسال افسون‌شده، که چندین‌وچند سال از آن‌ها بزرگ‌ترند، ذات واقعی خود را آشکار می‌کنند: ذاتی که انسانی نیست، بلکه پری‌گون (یعنی اهریمنی) است؛ و من می‌خواهم نام چنین مخلوقاتی را ‘پری‌رویان’ بگذارم.»

این توصیف شاعرانۀ ایده‌ای غریب است و چقدر با خصوصیات هامبرت تناسب دارد! پری‌رویان (دخترانی که به مذاق مردی با تمایلات نامتعارف خوش می‌آیند) ذات خود را نزد رهنوردان افسون‌شده آشکار می‌کنند؛ پس این کودکان الهگان جادو با آوازی فریبنده‌اند، و این مردان نیز صرفاً شیفتگان موسیقی‌اند که تحت‌تأثیر ترانۀ آن‌ها قرار گرفته‌اند. با این منطق، هر مردی که با دیدن زنی جذابْ صدای نبض طبل‌گونۀ خود را حس کند، از عواقب آن تبرئه می‌شود. در پروندۀ مربوط به تجاوز نیز متهم چنین ادعا می‌کند: عالیجناب، آن جادوگر کوچک مرا به این کار واداشت. اُ. جِی. سیمپسن در نامۀ خداحافظیْ خود را «همسری قربانی سوء‌رفتار» توصیف کرده بود، و این موضوع پلیس لس‌آنجلس را بر آن داشت که او را صبورانه تحت تعقیب قرار دهد.

و با این حال هامبرت واقعاً بردۀ عشقیِ این پری‌رویان است، ولی آن‌ها را لمس نمی‌کند. او با سوء‌استفاده از این همجواری، آن‌ها را فقط در ذهنش نوازش می‌کند؛ آتش خارزارش هرگز به وجود آن‌ها سرایت نمی‌کند. او آن‌ها را به شکل غیرمستقیم، از پشت آینۀ مات نیرنگ شکوهمندانۀ خود، به فساد می‌کشاند. به یاد داشته باشید که لولیتا هامبرت این دلدادۀ بیچاره و لرزانی را که در غم فراق گرفتار است اغوا می‌کند. هامبرت دیوانۀ همۀ خصوصیات او، داشته‌های او و اعمال او است؛ فقط کافی است او پا روی پا بیندازد، آدامس بجود، شانه بالا بیندازد یا اتاقش را به هم بریزد تا صاعقه‌ای به ناگاه وجود هامبرت را به لرزه درآورد. او شیفتۀ تکبر لولیتا در قبال شارلوت است. دچار کوته‌بینی عشاق است: فکر می‌کند لولیتا بی‌همتاست، پری‌روی همۀ پری‌رویان است. او بعدها پی می‌برد که لولیتا بچه‌ای بیش نیست، با هوس‌های مهارگسیخته و علایقی گذرا که چندان به طول نمی‌انجامند. وقتی عشقی گذرا نسبت به کوئیلتی در دل لولیتا شکل می‌گیرد، می‌تواند از عشق هامبرت دزدانه بگریزد.

فهرست مطالب کتاب

سپاسگزاری
فیلمی کم‌فروغ
تفسیر
کتاب‌شناسی