معرفی و دانلود کتاب یقه سفیدها: جامعه شناسی نهادهای مدنی در ایران امروز

معرفی کتاب یقه سفیدها: جامعه شناسی نهادهای مدنی در ایران امروز

کتاب یقه سفیدها نوشته‌ی محمد قوچانی دلیل این را که چرا احزاب موجود در ایران با همه‌ی گرایش‌های سیاسی چپ، راست و میانه، همگی ریشه در طبقه متوسط جدید دارند، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد. عبارت یقه سفیدها را اولین بار یک جامعه‌شناس اهل آمریکا به نام سی. رایت. میلز استفاده کرد که منظور آن دیوان سالاران و قدرتمندان عرصه سیاست بود.

درباره کتاب یقه سفیدها:

احزاب (اگر آن را در معنایی وسیع بفهمیم؛ به نحوی که این واژه بر تمام گرایش‌های اجتماعی و جناح‌هایی با هویت متمایز اطلاق شود) بازوهای محرکِ مهم‌ترین اشکال فعالیت سیاسی در سرزمین‌های گوناگون هستند؛ تا جایی که اغراق نیست اگر ادعا کنیم که بخش اعظمی از تاریخ سیاسی کشور‌ها در روزگار معاصر، چیزی جز تاریخ احزابِ موجود در آن‌ها نیست.

این امر خصوصاً درباره‌ی عرصه‌ی سیاست داخلی ایران صادق است. بنابراین برای شناخت تحولات اساسی‌ای که در دل یک جامعه رخ می‌دهد، ساده‌ترین راه، شناخت فراز و فرودهای احزاب گوناگون در عرصه‌های نظری و عملی‌ست. محمد قوچانی در کتاب یقه سفیدها، با ارائه‌ی یک بررسی تاریخی – تحلیلی از جریان‌های سیاسی ایران امروز، در مسیر همین شناخت گام برداشته است و از طریق جریان‌شناسی تطبیقی، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی ایران را بعد از انقلاب اسلامی بررسی می‌کند. در این کتاب انواع حزب‌های سازمان یافته در جمهوری اسلامی تحلیل می‌شود. از جمله این حزب‌ها می‌توان جبهه مشارکت، هیئت‌های موتلفه اسلامی و کارکنان و کارگران سازندگی را نام برد.

کتاب یقه سفیدها سه بخش کلی دارد که در هر فصل به توضیح برخی مسائل درباره آن پرداخته می‌شود. در بخش اول مثال‌هایی عینی و واقعی برای شکل‌گیری حزب‌های گوناگون در ایران زده شده است که در پنج دسته کلی قرار می‌گیرند: تفکر – قانون – قدرت – مذهب – اقتصاد. در بخش دوم حزب‌های مختلف و گروه‌های سیاسی رایج در جمهوری اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. در سومین بخش هم مقاله‌های متعدد و پراکنده که در نشریات مختلف اننتشار یافته، گردآوری شده است.

کتاب یقه سفیدها مناسب چه کسانی است؟

مطالعه این کتاب به کسانی که به مطالعه پیرامون احزاب و گروه‌های سیاسی تشکیل شده در جمهوری اسلامی علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود.

محمد قوچانی را بیشتر بشناسیم:

این روزنامه‌نگار و مقاله‌نویس اهل رشت متولد سال 1355است و فعالیت گسترده‌ای در زمینه مطبوعات و سیاست دارد. از جمله نشریاتی که قوچانی سمت سردبیری آن‌ها را بر عهده داشته می‌توان به همشهری ماه، اعتماد ملی، شهروند امروز، مردم امروز، شرق، سازندگی، مهرنامه و... اشاره کرد. علاوه بر این قوچانی به عنوان عضو شورای مرکزی و معاون کمیته سیاسی حزب کارگران سازندگی ایران نیز فعالیت داشته است.

در بخشی از کتاب یقه سفیدها می‌خوانیم:

دوم خرداد را از روى نشانه‌هاى متفاوتى مى‌توان شناخت و آن را از دیگر روزها جدا ساخت. یکى از این نشانه‌ها که پس از دوم خرداد هر روز خود را به نحوى به رخ مى‌کشد همگانى شدن امر سیاست است. با وجود آنکه سیاست و مفاهیم مندرج در آن (قدرت، حاکمیت، اقتدار و...) مانند همه مفاهیم علوم اجتماعى مفهومى عمومى و همگانى است، اما در بسیارى از موقعیت‌هاى تاریخى و جغرافیایى در انحصار نخبگان قدرت گرفتار مى‌آید و به‌عنوان یک کالاى لوکس از دسترس هر مصرف‌کننده‌اى خارج مى‌شود و مشارکت در آن تنها از عهده بازیگرانى از پیش تعریف شده بر مى‌آید.

تعریف بازیگران قدرت در جوامع سنتى (اعم از جوامع داراى فرهنگ سنتى یا تحت حاکمیت سنتى) بسته به درجه رشد فکرى یا اجتماعى این جوامع و نیز عرف یا ایدئولوژى حاکم بر آن‌ها متفاوت و مغایر است. اما آنچه عنصر اصلى تعریف بازیگران قدرت را در این جوامع تشکیل مى‌دهد نوع و گونه نخبگان قدرت حاکم بر آن‌هاست. مقصود از گونه‌شناسى (تیپولوژى) نخبگان قدرت توصیف اجمالى جمیع صفات سازنده آن‌هاست: صفاتى چون خاستگاه طبقاتى، ارتزاق معیشتى، همبستگى‌هاى فکرى و حضور در حلقه‌هاى قدرت. افزون بر این صفات و ممیزات بنیادى، برخى ویژگى‌هاى عرضى نیز در این تعاریف از نخبگان قدرت دیده مى‌شود که در گذر زمان به مثابه یک قاعده لایتغیر در مى‌آید.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: جریان‌شناسى تطبیقى
فصل 1- درآمدى بر جریان‌شناسى تطبیقى
1. مفاهیم جریان‌شناختى
الف. جریان فرهنگى
ب. جریان اجتماعى
ج. جریان سیاسى
2. مدل‌هاى جریان‌شناختى
الف. روش «تفکیک ارزشى»
ب. روش «تفکیک جامعه شناختى»
فصل 2- جریان‌شناسى سیاسى از منظر جامعه‌شناسى تفکر
طرح موضوع
1. جریان سنتى (سنت‌گرایان)
2. جریان مدرن (نوگرایان)
3. جریان پست‌مدرن (فرانوگرایان)
4. جریان سنتى _ انتقادى (سنت‌گرایان انتقادى)
5. جریان مدرن _ انتقادى (نوگرایان انتقادى)
فصل 3- جریان‌شناسى سیاسى از منظر جامعه‌شناسى قانون (و ایدئولوژى)
طرح موضوع
1. خودى‌ها و غیرخودى‌ها
2. حاکمیت و اپوزیسیون
3. نگاهى از منظر تاریخ انقلاب اسلامى
4. نگاهى از منظر قانون اساسى جمهورى اسلامى
5. نگاهى از منظر ایدئولوژى رسمى جمهورى اسلامى
6. جریان‌شناسى از منظر جامعه‌شناسى قانون
فصل 4- جریان‌شناسى سیاسى از منظر جامعه‌شناسى قدرت
طرح موضوع
1. اتوکرات‌ها (فردسالاران)
2. آریستوکرات‌ها (گروه‌سالاران)
3. دموکرات‌ها (مردم‌سالاران)
فصل 5- جریان‌شناسى سیاسى از منظر جامعه‌شناسى مذهب
طرح موضوع
1. رده‌بندى بر مبناى نقش اجتماعى مذهب
الف. پاسخ ضد مذهبیان (جریان ضدمذهبى)
ب. پاسخ غیرمذهبیون (جریان غیرمذهبى)
ج. پاسخ مذهبیون (جریان مذهبى)
اول_مذهبیون اکثرى
دوم_مذهبیون اقلى
2. رده‌بندى بر مبناى نظریه‌هاى حکومت دینى
الف. هواداران نظریه ولایت فقیه
ب. هواداران نظریه دموکراسى متعهد
ج. هواداران نظریه حکومت دموکراتیک دینى
3. تحول جایگاه مذهب در میان گروه‌هاى سیاسى
فصل 6- جریان‌شناسى سیاسى از منظر جامعه‌شناسى اقتصاد
1. چپ و راست
2. عدالت توزیعى / عدالت مواضعى
3. اقتصاد دولتى / اقتصاد بازار
پایگاه اجتماعى؛ مولفه‌اى مغفول
بخش دوم: جریان‌شناسى موردى
فصل 1- حزبى براى همه فصول
فصل 2- تا نیمه راه...
فصل 3- کلوپ استراتژیست‌ها
1. تولدى دوباره
2. گروه‌ها
3. دوره‌ها
4. آموزه‌ها
5. آموزگاران
6. دیدگاه‌ها
7. پایگاه‌ها
8. چهره‌ها
9. ساخت‌ها
10. روش‌ها و چالش‌ها
11. سخن آخر
فصل 4- رانده از راست، بازمانده از چپ
فصل 5- حزبى براى دوران گذار
فصل 6- یقه سفیدها
همه چیز از یک خطبه نمازجمعه شروع شد
گفتمان چپ اسلامى
فروپاشى و جایگزینى
طبقه جدید قدرت مى گیرد
طبقه جدید، گفتمان جدید
پروژه طبقه جدید
ادبیات طبقه جدید
فصل 7- حامیان خشمگین سنت
چه کسانى از سنت پاسدارى مى‌کنند؟
فروپاشى یک اقتدار
نخستین بازتاب‌ها
بازماندگان
چه کسانى حامیان سنت را خشمگین مى‌کنند؟
حامیان خشمگین سنت در جست و جوى نهاد
هسته، حزب یا... ؟
مطالبات و روش‌ها
یک آتشفشانْ خشم
بخش سوم: مقالات دیگر
فصل 1- چند گام به سوى دموکراسى
طرح مساله
فرضیه
1. پیدایش توامان تکثر سیاسى و تثبیت سیاسى
2. تمییز داده‌ها و تعیّن خواسته‌ها توسط مردم
3. پرشدن شکاف نخبه / توده
4. انتخابات رقابتى
5. گرایش به ملاک‌ها و نه شخصیت‌ها
نتیجه
فصل 2- جمهورى اسلامى؛ نه یک کلمه کم، نه یک کلمه زیاد
فراز اول: از آغاز مبارزه تا تاسیس نظام جمهورى اسلامى
فرازدوم:ازتاسیس‌نظام‌جمهورى‌اسلامى‌تاطرح‌مقوله‌ولایت‌مطلقه‌فقیه
فراز سوم: طرح ولایت مطلقه فقیه
فصل 3- تکوین جامعه مدنى در ایران، بیم‌ها و امیدها
الف. امیدها
ب. بیم‌ها
فصل 4- راست سنتى، جوانان و همگانى شدن سیاست
فصل 5- قدرت، خشونت و سیاست
فصل 6- دین به مثابه هویت اجتماعى
1. هویت دینى اعتقادى
2. هویت دینى آیینى
3. هویت دینى ایمانى
موخّره
فصل 7- سیاست به‌عنوان روش نه هدف
فصل 8- سه نسل فقیهان سیاسى
نسل اول: فقیهان ناظر
نسل دوم: فقیهان حاکم
نسل سوم: فقیهان شهروند
فصل 9- آسیب‌شناسى جنبش روشنفکرى دینى ایران
مقدمه اول: مقام بحث
مقدمه دوم: تعریف موضوع
مقدمه سوم: هدف بحث
مرور
معضل
1. معضلات معرفت‌شناختى
3. معضلات روش‌شناختى
4. معضلات روان‌شناختى
برخى راه‌حل‌ها
پیوست‌ها
پیوست 1: پاسخ جمعیت موتلفه اسلامى
پیوست 2: پاسخ دکتر رضا داورى اردکانى
پیوست 3: پاسخ نشریه جمعیت دفاع‌از ارزش‌هاى انقلاب اسلامى
1. تشکیل «جمعیت»، پاسخ به کدام نیاز؟
2. مواضع جناح‌ها در قبال شکل‌گیرى جمعیت
3. علل تعطیلى فعالیت‌هاى جمعیت
منابع