معرفی و دانلود کتاب کینو - آگورا: میزانسن

معرفی کتاب کینو - آگورا: میزانسن

کتاب کینو - آگورا: میزانسن ششمین جلد از این مجموعه است. فرانک کسلر در این کتاب مفهوم میزانسن را در تاریخ سینما مورد بررسی قرار می‌دهد، آن را در تئاتر و سینما موشکافی و به آینده‌ی میزانسن در سینما نیز اشاره می‌کند.

درباره‌ی کتاب کینو - آگورا: میزانسن

میزانسن واژه‌ای مناقشه‌برانگیز در تاریخ سینما بوده است. برخی نظریه‌پردازان، میزانسن را عنصری زیباشناختی در فیلم می‌دانستند و عده‌ای دیگر، تئاتری بودنِ این مفهوم را دلیلی برای تقبیح میزانسن می‌پنداشتند. مثلاً یک مقاله‌ی سینمایی با ذره‌بین گذاشتن بر این پارادوکس، میزانسن را درعین‌حال که مفهومی کاملاً سینمایی می‌داند، آن را نقطه‌ی مقابل سینما معرفی می‌کند. کتاب کینو - آگورا: میزانسن (Mise en scène) به قلم فرانک کسلر (Frank Kessler)، درباب این مفهومِ تفسیرپذیر بحث و نقش آن را در سینما ردیابی می‌کند.

همواره تعاریف مختلفی برای میزانسن توسط منتقدان سینما وجود داشته است، اما برای درک این مفهوم نظری و نقش عملی آن، ناچاریم آن را از تعاریف متمایز تاریخی جدا کنیم؛ هرچند که نمی‌توان آن را به مفهومی واحد تقلیل دارد. این اصطلاح اوایل سده‌ی نوزدهم در فرانسه زاده شد. در تئاتر به تمام آن‌ چیزی که بر صحنه ظاهر می‌شود، میزانسن گفته می‌شود. دیالوگ‌های نمایشنامه تنها چیزی است که جزئی از میزانسن به شمار نمی‌روند و به‌عنوان بخش ادبی اثر در نظر گرفته می‌شوند، اما هماهنگی باقی اعمال روی صحنه، از جابه‌جا شدن یک لیوان آب تا هدایت سیاهی‌لشکران در وظایف میزانسن گنجانده می‌شود. میزانسن به این مفهوم را می‌توان معادلی برای صحنه‌آرایی در نظر گرفت. میزانسن همان چیزی است که متنی نوشتاری را در گویاترین شکل کلمه، به اثری نمایشی و دیداری تبدیل می‌کند.

این تعریف را می‌توان به میزانسن در سینما نیز اطلاق کرد. گرچه برخی نظریه‌پردازان سینمایی، همچون دیوید بوردول و کریستین تامپسون، میزانسن در سینما را فقط به جنبه‌هایی از فیلم نسبت می‌دهند که با تئاتر هم‌پوشانی دارند، مثل دکور، گریم و نورپردازی. آن‌ها این بخش از فیلم را در مقابل مفاهیمِ سینمایی مثل کادربندی، حرکت دوربین و... قرار می‌دهند. این تفکر صرفاً ریشه‌ای نظری و انتزاعی دارد که به منظور درکِ بهترِ مفاهیم، اقدام به تفکیک‌سازی می‌کند، وگرنه جنبه‌های تئاتری و سینمایی در یک فیلم رابطه‌ا‌ی تنگاتنگ و جدانشدنی دارند.

رفته‌رفته با شکل‌گیری نظریه‌ی مؤلف در فرانسه، میزانسن مفهومی گویاتر و عمیق‌تر می‌یابد. تاآنجاکه میزانسن در سینما، بیان‌کننده‌ی سبک شخصی سازنده‌ است. یعنی منتقد با تشخیص سبک شخصیِ کارگردان، می‌تواند او را کارگردانی مؤلف بداند. در چنین تعریفی، میزانسن در حکم امضای شخصی مؤلف به حساب می‌آید.

فرانک کسلر سپس با بررسی اولین فیلم‌های تاریخ سینما، مفهوم میزانسن را در آن‌ها موشکافی می‌کند. او اولین و بدیهی‌ترین شکل میزانسن یعنی آماده‌سازی رویداد جلوی دوربین را در فیلم «آبیار، آبیاری» ساخته‌ی برادران لومی‌یر مورد تحلیل قرار می‌دهد. زمانی که کارگردان باید رویدادهای فیلمنامه را در فضایی مشخص جلوی لنز دوربین به نمایش بگذارد، به‌طوری‌که تمامی مفاهیمِ داستان منتقل شود، او در واقع عمل میزانسن را انجام داده است. کتاب کینو - آگورا: میزانسن در ادامه‌ی مطالب خود به ضرورت میزانسن، کارکردها و پیش‌بینی آینده‌ی آن می‌پردازد.

انتشارات لگا کتاب کینو - آگورا: میزانسن را با ترجمه‌ی حسام‌الدین موسوی ریزی منتشر کرده است.

درباره‌ی مجموعه‌ی کینو - آگورا

مجموعه‌ی کینو - آگورا به سرپرستیِ کریستین کیتلی (Christian Keathley)، به هدفِ آشنایی مخاطبان با مفاهیم و اصطلاحات فنی و تخصصیِ سینمایی جمع‌آوری شده است. این مجموعه با نویسندگان متعدد، مفاهیم تئوری سینما را در قالب کتاب‌های کوتاه، اما پرعمق به بحث می‌گذارد. مجموعه کتاب کینو - آگورا در ایران به سرپرستیِ مازیار اسلامی چاپ و عرضه می‌شود. انتشارات لگا تاکنون نُه عنوان از این مجموعه را منتشر کرده که برخی از آن‌ها «زندگی مؤلف»، «بدن به مثابه‌ی شیء سینمایی»، «سینمای نقد اجتماعی» و «مونتاژ» نام دارند.

اسم این مجموعه از ترکیب دو واژه‌ و دو مفهوم متفاوت شکل گرفته است. واژه‌ی کینو به اصطلاح «کینو پراودا»ی ژیگا ورتوف یا همان سینما حقیقت اشاره دارد و واژه‌ی آگورا برگرفته از اسمی یونانی به معنای «مکان گردهم‌آیی» است. آگورا مکانی برای اجتماعات عمومی بود که در آن ایده‌ها مبادله و کالاها خرید و فروش می‌شدند. سینما از بدو تولدش این کارکرد را در دنیای مدرن انجام داده است.

مجموعه‌ی کینو - آگورا مانند آگورای قدیم، انجمنی برای گفت‌وگو و تبادل نظر است که فیلم را در مرکز بحث‌های اجتماعی و زیبا‌شناختی معاصر قرار می‌دهد و زبان انتقادی جدیدی را درمورد خوانش فیلم به مخاطبان پیشنهاد می‌کند.

کتاب کینو - آگورا: میزانسن برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به سینما نوشته شده است.

در بخشی از کتاب کینو - آگورا: میزانسن می‌خوانیم

اینجا از نگاه بوردول، میزانسن پدیداری‌ است کمابیش جامع و فراگیر، شامل «دکوپاژی که به چشم نمی‌آید». اصطلاحی که احتمالاً منظور از آن در اینجا، تدوین یا به‌طورکلی‌، دریافت و فهم کارگردان از صحنه‌ای‌ است که به چندین نمای کوتاه‌ تفکیک شده است. انتخاب اصطلاح «طراحی موزون و هماهنگ» از سوی بوردول بسیار گویا ا‌ست، زیرا بر اثر متقابل و دقت در زمان‌بندی‌ فضا، وسایل صحنه، بازیگران و دوربین بر یکدیگر دلالت می‌کند. فرانسوا تروفو در فیلم روز به جای شب (شب امریکایی، فرانسه، 1973)، تصویر بسیار زیبا و تأثیرگذاری از این اجرای موزون و هماهنگ به دست می‌دهد. تروفو، ابتدا صحنه‌ای را نشان می‌دهد که تنها در پایان آن معلوم می‌شود که بخشی از فیلم‌برداری یک فیلم است، و سپس برداشت دوم از همان صحنه را نشان می‌دهد، ولی حالا می‌توان همه‌ی دستوراتی که از بیرون قاب، از پشت دوربین به سیاهی‌لشکرها، بازیگران اصلی، راننده‌ها و فیلم‌بردار داده می‌شود، را شنید. در واقع می‌توان گفت که خود فیلم با به‌کارگیری استعاره‌ی متفاوتی، کار کارگردان را با کار رهبر ارکستر یکی می‌کند. صحنه‌ی فیلم‌برداری، پس از سکانس عنوان‌بندی آغاز فیلم می‌آید که طی آن صدای رهبر ارکستری شنیده می‌شود که در حین تمرین برای موسیقی متن فیلم، چیزهایی را خطاب به اعضای ارکسترش می‌گوید.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی دبیر مجموعه
میزانسن
تعاریف
مفهوم‌سازی‌ و راه‌وروش‌ها
تدارک رویداد برای دوربین
علیه چینش صحنه، یا «زندگی بی‌پرده»
چرا چینش صحنه؟ یا قدرت تدوین
هنر چینش رویداد، یا ارکستراسیون کنش دراماتیک
ورای چینش صحنه، یا «میزانسن» به‌مثابه‌ی ابزار بیانی مؤلف
کارکردها
خلق یک جهان
مفصل‌بندی زمان و فضای روایی
ارائه‌ی کنش روایی
چه آینده‌ای در انتظار میزانسن است؟
جمع‌بندی
پی‌نوشت‌ها
نمایه