معرفی و دانلود کتاب نردبان شخصیت: براساس تقسیم بندی‌های دکتر شینودا بولن از افسانه‌های هلنی

معرفی کتاب نردبان شخصیت: براساس تقسیم بندی‌های دکتر شینودا بولن از افسانه‌های هلنی

مهرداد کورش‌نیا در کتاب نردبان شخصیت تلاش کرده است تا با تکیه بر پژوهش‌های شینودا بولن درباره‌ی شخصیت‌های افسانه‌های هلنی، 15 مدل شخصیتی انسانی را طبقه‌بندی کند و با تبیین ویژگی‌های هر مدل شخصیتی، نمونه‌هایی از آن را در داستان‌ها، نمایش‌نامه‌ها و فیلم‌نامه‌ها نشان دهد. کتاب حاضر با بهره‌گیری از دو علم روان‌شناسی و اسطوره‌شناسی، اطلاعاتی بسیار مفید درباره‌ی انواع شخصیت‌ها در نمایش، در اختیار خواننده خواهد گذاشت.

درباره‌ی کتاب نردبان شخصیت

مهرداد کورش‌نیا نویسنده و کارگردان نمایش‌های متعددی است که در جشنواره‌های مختلف به افتخاراتی نیز دست یافته‌اند. کوروش‌نیا با توجه به بهره نبردن جوامع هنری از تئوری‌ها و نظریه‌های غربی، به طور کاربردی، در صدد برآمده است تا آثاری کاربردی و طبقه‌بندی‌شده در موضوعات پیش‌گفته بنویسد. کتاب نردبان شخصیت یکی از آثار اوست که برپایه‌ی پژوهش‌های شینودا بولن نوشته شده است.

جین شینودا بولن (Jean Shinoda Bolen) روان‌پزشک و نویسنده‌ی آمریکایی است که در حوزه‌ی اسطوره‌شناسی و روانشناسی کهن‌الگویی، آثار فراوانی نگاشته است. شینا بولن در مراکز دانشگاهی و پژوهشی بسیاری در آمریکا مشغول کار بوده و فعالیت‌های علمی بسیاری انجام داده است. آثار کهن‌الگویی او، سرشار از بررسی‌های روان‌شناختی و اسطوره‌شناختی درباره‌ی شخصیت‌های افسانه‌های هلنی است. مهرداد کورش‌نیا در کتاب نردبان شخصیت تلاش کرده است تا بر اساس بررسی‌های شیندا بولن، 15 گونه‌ی شخصیتی را معرفی کند و پس از توضیح دادن هر گونه، شخصیت‌های مشهوری را که در تاریخ ادبیات یا نمایش با گونه‌ی مذکور هماهنگ بوده‌اند، بررسی کند.

کتاب حاضر به خوانش روان‌شناختی یا اسطوره‌شناختی از افسانه‌ها نمی‌پردازد. بلکه افسانه‌های هلنی را زمینه‌ای برای شناخت و طبقه‌بندی انواع شخصیت‌ها در نمایش و داستان قرار می‌دهد.

هدف نویسنده از نگارش کتاب نردبان شخصیت این است که خوانندگان کتاب، با کسب اطلاعات کامل درباره‌ی گونه‌های شخصیت، و مد نظر قرار دادن شخصیت‌های مورد نظر خود، به شکلی نظریه‌محور و با دانشی کافی به خلق شخصیت‌های نمایش یا داستان خود دست بزنند و با بهره‌گیری از محتوای این کتاب، گونه‌های شخصیتی را با هم تلفیق کنند و شخصیت‌های متفاوت، متنوع و مفید بسازند تا داستان یا نمایشی هوشمندانه‌تر بیافرینند.

ساختار کتاب نردبان شخصیت از دو فصل کلی تشکیل شده است. فصل اول شخصیت‌های مردانه و فصل دوم شخصیت‌های زنانه را توضیح خواهند داد. اما پیش از متن اصلی کتاب، کورش‌نیا در قالب مقدمه‌ای، نقطه‌ی آغاز افسانه‌های هلنی را در دوسه‌صفحه توضیح می‌دهد. پس از این مقدمه، بخشی را به شخصیت زئوس اختصاص داده که در افسانه‌های هلنی خدای خدایان محسوب می‌شود. در بخش مربوط به زئوس، نویسنده علاوه بر ویژگی‌های داستانی، ویژگی‌های شخصیتی او را نیز بیان می‌کند. سپس نمادهای زئوس در این بخش بررسی می‌شوند و در نهایت بعضی از شخصیت‌های فیلم‌ها و داستان‌ها با شخصیت زئوس تطبیق داده خواهند شد.

دیگر شخصیت‌های کتاب نیز به همین شیوه به خواننده معرفی می‌شوند. شخصیت‌های مردانه عبارت‌اند از: آپولون، هادس، هرمس، پوزئیدون، آرس، هفائستوس و دیونیسوس و شخصیت‌های زنانه عبارت‌اند از: آتنا، آرتمیس، هستیا، آفرودیت، هرا، دیمیتر و پرسفون.

نویسنده در فهرست کتاب، ویژگی‌های اصلی هر شخصیت را در برابر نامش نوشته است. برای مثال پریسفون دارای این صفات است: دوشیزه، نماد دخترانگی، معصوم، بی‌تجربه. این مسئله در وهله‌ی اول به مخاطب می‌فهماند که نویسنده درباره‌ی هر شخصیت، صرفاً با ویژگی‌های اصلی او کار دارد، و ثانیاً نشانگر این مطلب است که شخصیت‌ها به خودی خود ارزشی ندارند، این ویژگی‌های شخصیتی است که برای نویسنده و مخاطبانش ارزشمند است. شخصیت داستانی صرفاً محملی برای بروز این ویژگی‌هاست.

چنان‌که گفته شد، هدف نویسنده از تدوین اطلاعات این کتاب و عرضه کردن آن به مخاطب، این است که نمایش‌نامه‌نویسان و داستان‌نویسان از مطالب مربوط به شخصیت‌ها بهره بگیرند و در آثاری که خود می‌آفرینند، به شکلی فعال و کاربردی از این مطالب استفاده کنند. بنابراین، کتاب حاضر بیشتر کتابی با موضوع نقد ادبی محسوب می‌شود، نه کتابی در حوزه‌ی روان‌شناسی.

کتاب نردبان شخصیت نوشته‌ی مهرداد کورش‌نیا به همت نشر نیماژ به چاپ رسیده است.

کتاب نردبان شخصیت برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به نقد اسطوره‌ای، اسطوره‌شناسی و روان‌شناسی کهن‌الگویی و هم‌چنین نمایش‌نامه‌نویسان و داستان‌نویسان یا دوست‌داران نویسندگی مناسب است.

در بخشی از کتاب نردبان شخصیت: براساس تقسیم بندی‌های دکتر شینودا بولن از افسانه‌های هلنی می‌خوانیم

بنا به روایت‌ها، متیس، اولین همسر رسمی زئوس، ایزدبانوی اقیانوس و نماینده‌ی عقل و دانایی بود. پیش‌گویی شده بود که متیس سه فرزند استثنایی به دنیا می‌آورد: دختری که در شهامت و حکمت با زئوس برابری می‌کند و پسری که پادشاه همه‌ی خدایان و آدمیان می‌شود و حکومت پدر را به چنگ می‌آورد. ازاین‌رو، وقتی متیس باردارِ آتنا بود، زئوس با نیرنگ او را بلعید. سپس آتنا درون سر پدر رشد یافت و از سر او، در هیئت زنی بالغ، با زره درخشان طلایی بر تن و نیزه‌ای در دست، تولد یافت. آتنا خود را فرزند بی‌مادر زئوس می‌پنداشت و همیشه با پدر در ارتباط بود و دست راست پدر محسوب می‌شد.

آتنا نمونه‌ی دخترانی است که از مادر یتیم‌اند و تربیت مادرانه را به خود ندیده‌اند و برای همین، با زنانگی و وجوه جنسیتی مادر آشنا نیستند. همچنین در این افسانه، به‌دنیاآمدن از سر پدر به‌نوعی نمادی است از عقلانیت و تربیت مردانه و منطقیِ این شخصیت. آتنا با وجوه زنانه و آنیمای خود رابطه‌ی خوبی ندارد؛ چون با احساسات و افکار زن پرورش نیافته است. به همین دلیل است که به نظام پدرشاهی وابستگی و تعلق زیادی دارد. در افسانه‌ای آمده است یکی از معشوقه‌های زئوس به‌اسم آرکنه، روایت ارتباطش با زئوس را روی دیوار کشیده و باعث بدنامی زئوس شده بود و آتنا به‌دلیل تعصبی که روی پدر داشت، آرکنه را به عنکبوت تبدیل کرد.

از طرف دیگر، آتنا نماد زنی است که تقویت و گسترش نظام کشاورزی به‌ دست او اتفاق می‌افتد. آتنا در افسانه‌های هلنی زنی است که زیتون را در آتن می‌کارد و وضعیت کشاورزی و مدنیت حاصل از آن را به وجود می‌آورد. به همین دلیل است که شهر آتن را به این نام خوانده‌اند. «آتن» منسوب به «آتنا» است.

در شخصیت آتنایی، ضعف‌ها و نگرانی‌هایی که بعضی از زن‌ها به‌لحاظ ارتباطی و حمایتی از خود نشان می‌دهند، وجود ندارد. زن‌های موفق و عالی‌رتبه در امور سیاسی و اجتماعی، از این نوع‌اند. زن آتنایی بسیار مستقل است.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
مقدمه
زئوس: خدای خدایان، صاحب اراده و قدرت، تمامیت‌خواه
فصل اول: شخصیت‌های مردانه
آپولون: پسر محبوب پدر، برنامه‌ریز، برادر، بچه‌مثبت
هادس: خدای جهان زیرین، فرمانروای ناخودآگاه، درون‌گرا
هرمس: پیام‌رسان، خدای مذاکره، حقه‌باز، رند، مسافر
پوزئیدون: خدای دریا، عواطف، خشم، کینه، غریزه
آرس: خدای جنگ، سلحشور، ورزشکار، خستگی‌ناپذیر، مرد عمل
هفائستوس: خدای کار، صنعتگر، استادکار، زحمت‌کش، وفادار به همسر و خانواده
دیونیسوس: خدای هنر و عشق و شور و مستی
فصل دوم: شخصیت‌های زنانه
آتنا: ایزدبانوی عقل و مهارت، مدیر و مدبر، عاقل و منطقی
آرتمیس: ایزدنوی باکره، الهه‌ی طبیعت و شکارگری و حاصل‌خیزی، خواهر
هستیا: درون‌گرا، ساکت، آرام، دانا، ایزدبانوی آتشکده و معابد
آفرودیت: ایزدبانوی عشق و زیبایی و هنر و اغواگری
هرا: همسر، عاشق شوهرکردن، کنترل‌کننده‌ی همسر، حسود، انحصارطلب
دیمیتر: ایزدبانوی مادری، روزی‌دهنده، فداکار
پرسفون: دوشیزه، نماد دخترانگی، معصوم، بی‌تجربه
دفترچه‌ی راهنمای نردبان شخصیت
درباره‌ی نویسنده