معرفی و دانلود کتاب مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در صنعت متالورژی

معرفی کتاب مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در صنعت متالورژی

کتاب مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در صنعت متالورژی نوشته‌ی امید اشکانی، به بررسی حوادث احتمالی در کارگاه‌های صنعتی متالورژی و همچنین آزمایشگاه‌های مواد می‌پردازد و اصولی ایمنی آن‌ها را تشریح می‌کند.

درباره کتاب مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در صنعت متالورژی

صنعت متالورژی یکی از صنایع پیشرو در کشور است که در بخش‌های مختلف صنعت و ساخت قطعات کاربردهای مختلف دارد. صنعت متالورژی شامل بخش‌های مختلفی است که از جمله آن‌ها می‌توان به انواع روش‌های ریخته‌گری، جوشکاری، فورج یا آهنگری، عملیات حرارتی و روش‌های شکل‌دهی فلزات مانند نورد یا اکستروژن اشاره کرد.

به طور کلی فرآیندهای متالورژیکی اکثراً در دمای بالا و شرایط کاری سخت و دشوار انجام می‌شوند و لذا حوادث زیادی برای پرسنل در حین کار رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها غیرقابل جبران است و حتی ممکن است منجر به مرگ پرسنل شود. این حوادث نظیر سوختگی، قطع عضو، سقوط، برخورد با مواد مذاب، مشکلات تنفسی، عصبی، شنوایی و نظایر آن، نه تنها اثرات جبران‌ناپذیری بر سلامت پرسنل دارد، بلکه هزینه‌های زیادی را به سازمان و مدیران تحمیل می‌کند.

لازم به ذکر است در ابتدای هر فصل، مختصری راجع به هر فرآیند توضیحاتی ارائه شده است ولی از آنجایی که هدف کتاب بررسی حوادث کاری است، به توضیحات مختصری از هر فرآیند در حد آشنایی کلی اکتفا شد. لازم است اشاره شود رعایت نکات ایمنی تحت هر شرایطی از اهمیت بالایی برخوردار است و ممکن است برخی حوادث کاری در این مجموعه دیده نشده باشد.

لذا به مدیران و پرسنل سازمان‌ها توصیه می‌شود علاوه بر رعایت موارد اشاره شده در این مجموعه، نسبت به نکات ایمنی خاص سازمان خود و همچنین دیگر حوادث احتمالی، آمادگی کامل داشته باشند. همچنین همان‌طوری که در بخش‌های مختلف ذکر شده است، برخی موارد مانند اقدامات لازم در مقابل سوختگی یا نظایر آن، در تمامی موارد مشترک بوده و لذا عدم بیان موارد تکراری در برخی فصول، به مفهوم عدم نیاز به رعایت موارد ایمنی نیست و صرفاً برای جلوگیری از تکرار، موارد مجدداً ذکر نشده است.

در پایان لازم به ذکر است این کتاب، بیانگر الزامات استانداردهای بین‌المللی نظیر مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی (ISO45001) یا استاندارد مدیریت زیست‌محیطی (ISO14001) نبوده و برای اخذ گواهی‌نامه‌های استانداردهای مذکور، می‌توان از این کتاب در صنعت متالورژی به عنوان یک پشتیبان یاد کرد.

کتاب مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در صنعت متالورژی مناسب چه کسانی است؟

این کتاب علاوه بر سازمان‌های تولیدی و کارگاه‌ها، مناسب برای دانشجویان و پرسنلی است که قصد ورود به محیط کار را داشته و با اصول ایمنی و خطرات محیط کار آشنایی کامل ندارند.

در بخشی از کتاب مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در صنعت متالورژی می‌خوانیم

گردوغبار سیلیس یکی از بزرگ‌ترین خطرات سلامتی کارگران کارگاه‌ها و کارخانه‌های ریخته‌گری است. گردوغبار سیلیس ریز با مالش، ساییدن یا عمل مکانیکی کوارتز تولید می‌شود (ماده‌ای که در درجه اول از سیلیس بلوری تشکیل شده است). عمده منابع سیلیس در محیط کارگاه، گردوغبار سیلیس در زمان ساخت قالب، لرزش، تمیز کردن قطعات پس از ذوب ریزی و احیای شن و ماسه است. همچنین سیلیس می‌تواند در هنگام انفجار ساینده، تعمیر و نگهداری کوره و در پوشش کوره‌های القایی یافت شود.

بیماری اصلی که در اثر تماس با گردوغبار سیلیس ایجاد می‌شود، سیلیکوز (سفت و زخم شدن ریه‌ها) است. سیلیکوز یک بیماری مزمن است و معمولاً چندین سال طول می‌کشد تا علائم آن ظاهر شود. این بیماری منجر به افزایش تنگی نفس، سرفه و درد قفسه سینه می‌شود. این اثرات برگشت‌ناپذیر هستند و منجر به انحطاط در سلامتی فرد می‌شوند، که در نهایت متأسفانه منجر به مرگ زودرس فرد می‌گردد. برای جلوگیری از این موضوع باید اقدامات زیر انجام شود.

1. جایگزین کردن سیلیس با محصولات غیر سیلیس به عنوان مثال ماسه کرومیت یا الیوین
2. استفاده از روش‌های مرطوب برای به حداقل رساندن ذرات سیلیس معلق در هوا مانند افزودن چسب یا آب به ذرات ماسه و همچنین استفاده از محیط‌های خلا
3. استفاده از ماسک مخصوص همراه با عینک
4. استفاده از اگزوزهای اضافی برای تصفیه هرچه بیشتر هوای محیط
5. سنجش وضعیت تنفسی پرسنل در خطر، حداقل یک‌بار در سال که توسط آزمون‌های مخصوص پزشکی انجام می‌شود

فهرست مطالب کتاب

سخن نویسنده
فصل اول: ایمنی و بهداشت در صنعت ریخته‌گری
1-1- معرفی فرآیند ریخته‌گری
1-2- مدیریت ریسک در کارگاه‌های ریخته‌گری
1-3- انفجار در کوره‌ها
1-3-1- انفجارهای بخار
1-3-1- انفجارهای شیمیایی
1-4- تنش‌های حرارتی
1-5- سوختگی
1-6- مواد شیمیایی خطرناک
1-6-1- خطرات فیزیکی مواد شیمیایی
1-6-2- خطرات بهداشتی مواد شیمیایی
1-6-3- وجود غیرعادی سرب
1-6-4- خطرات ناشی از وجود سیلیکا
1-7- لغزش و سقوط
1-7-1- خطرات تجهیزات ماشین‌کاری
1-8- صدا
1-9- ارتعاشات در ریخته‌گری
1-10- کار با تجهیزات الکتریکی
1-11- کوره‌های ریخته‌گری
1-11-1- پاتیل و ملاقه‌های ذوب ریزی
1-11-2- ابزارهای ذوب ریزی
1-12- شارژ مواد
1-12-1- نکات شارژ مواد در کوره
1-12-2- استفاده از لیفتراک در جابجایی مواد مذاب
1-13- فرآیند سرباره گیری
1-14- فرآیند ذوب ریزی
1-14-1- عملیات پس از ذوب ریزی
فصل دوم: ایمنی و بهداشت در جوشکاری
2-1- مروری بر کلیات فرایندهای جوشکاری
2-1-1- انواع الکترود در جوشکاری
2-1-2- اثرات کوتاه و بلندمدت در سلامتی
2-2- شوک الکتریکی در جوشکاری
2-2-1- نکات ایمنی کابل‌های جوشکاری
2-3- تابش
2-3-1- محافظت از چشم‌ها
2-3-2- محافظت از پوست در مقابل اشعه
2-4- حرارت و سوختگی
2-5- گازهای جوشکاری
2-5-1- گاز محافظ آرگون
2-5-2- گاز محافظ هلیم
2-5-3- گاز هیدروژن
2-5-4- گاز نیتروژن
2-5-5- گاز دی‌اکسیدکربن
2-5-6- خطرات گازهای جوشکاری
2-5-7- محافظت از سیلندرهای گاز
2-6- نکات ایمنی تورچ جوشکاری
2-7- ایمنی کاربید کلسیم
2-8- ایمنی در فرایندهای حالت جامد
2-8-1- پاشش جرقه
2-8-2- جریان جوشکاری
2-8-3- سرعت دوران
2-9- مروری بر برخی علائم ایمنی در کارگاه جوشکاری
2-10- صدا در جوشکاری
فصل سوم: نکات ایمنی فورج یا آهنگری
3-1- مروری بر کلیات فرآیند فورج
3-1-1- قالب‌های فورج
3-1-2- خطرات فرایندهای فورج
3-2- سوختگی پوست دست یا بدن
3-2-1- گرمای سیاه
3-3- محافظت از چشم
3-4- محافظت از پا
3-5- محافظت از سیستم شنوایی
3-6- آسیب‌های عصبی درازمدت
3-6-1- کار در شرایط سخت
3-7- حفاظت شیمیایی
3-7-1- فورج قطعات پوشش دهی شده
3-8- خطرات ارگونومی
فصل چهارم: ایمنی و بهداشت در عملیات حرارتی
4-1- مروری بر مفاهیم عملیات حرارتی
4-1-1- کوئنچ
4-1-2- تمپر یا بازگشت
4-1-3- بازپخت یا آنیل
4-1-4- عملیات حرارتی آلیاژهای آلومینیوم
4-1-5- عملیات حرارتی نرماله
4-1-6- کربن‌دهی سطحی
4-2- نکات ایمنی در عملیات حرارتی
4-2-1- ایمنی در محیط‌های کوئنچ
4-2-2- ترکیبات شیمیایی روغن‌ها
4-2-3- کار با کوره‌های عملیات حرارتی
4-2-3-1- نکات ایمنی محیط داخلی کوره‌ها
4-2-4- ایمنی در کربن‌دهی و حضور گازهای سمی
4-2-5- ظاهر پرسنل
4-3- سند بلاست و شات بلاست
4-3-1- ایمنی در سند بلاست
4-3-1-1- سیلیکوزیس
4-3-2- ایمنی در شات بلاست
فصل پنجم: ایمنی در فرآیندهای شکل‌دهی
5-1- مروری بر فرایندهای شکل‌دهی
5-2- ایمنی و بهداشت در شکل‌دهی فلزات
5-2-1- ضایعات
5-2-1-1- دفع روغن و محلول‌های روانکار
5-2-2- ایمنی تجهیزات هیدرولیک
5-2-3- ایمنی در فرآیند نورد
5-2-4- ایمنی در اکستروژن
5-2-5- اقدامات پیشگیرانه در ورق‌کاری
فصل ششم: ایمنی در آزمایشگاه و اقدامات پیشگیرانه لازم
6-1- معرفی آزمایشگاه
6-1-1- مفهوم آزمایش
6-2- رعایت نکات ایمنی در آزمایشگاه
6-2-1 سیستم‌ تنفسی
6-3- پوست در آزمایشگاه
6-3-1- اسیدها و مواد خورنده در آزمایشگاه متالوگرافی
6-3-2- آسیب‌های ناشی از ساخت نمونه
6-3-3- آزمون‌های دما بالا
6-4- چشم در آزمایشگاه
6-5- ایمنی در آزمایشگاه خواص مکانیکی مواد
6-5-1- ایمنی در آزمون استحکام
6-5-2- اقدامات پیشگیرانه در آزمون ضربه شارپی
6-5-3- ایمنی در آزمون خستگی
6-5-4- آزمون خزش
6-6- حفاظت در برابر اشعه‌ و تابش‌ها
6-6-1- دزیمترهای ترمولومینسانس
6-7- مروری بر برخی قوانین عمومی در آزمایشگاه‌
6-7-1- مروری بر انواع کپسول‌های اطفاء حریق
فصل هفتم: محیط‌زیست و مقابله با حوادث طبیعی
7-1- رخدادهای طبیعی
7-2- نکاتی برای ایمنی در برابر زلزله
7-3- ایمنی در برابر سیل
7-4- تگرگ
7-5- تغییرات اقلیمی
7-5-1- گرم شدن کره زمین
7-5-2- نقش صنعت متالورژی در گرمایش زمین
7-5-3- رهبری و نقش آن در سازمان
7-5-4- شش گام اجرایی در ایمنی و بهداشت شغلی
پیوست الف، مواد شیمیایی خطرناک.
پیوست ب، سطح مجاز برخی ترکیبات سمی شیمیایی در خون
پیوست ج، حدود مجاز قرارگیری در معرض صدا
پیوست د، مروری بر برخی خطرات کلی در روش‌های جوشکاری
پیوست ه، اثرات جریان‌های الکتریکی مختلف بر بدن انسان
پیوست ز، برخی علائم ایمنی تکمیلی