معرفی و دانلود کتاب فلسفه زبان: مدخلی معاصر

معرفی کتاب فلسفه زبان: مدخلی معاصر

ویلیام جی لایکن در کتاب فلسفه زبان، باب تازه‌ای از نظریات معاصر درباره‌ی پدیده‌های زبانی را به روی شما خواهد گشود. این اثر خواندنی هم بخش مهمی از تاریخ فلسفه و جنبش‌های فکری قرن بیست‌ویکم را در خود جای داده و هم به عمده‌ی تحولات زبان‌شناسی قرن اخیر می‌پردازد. خوانندگان اثر، در طول چهار بخش اصلی آن با نظریات مختلف معنا و ارجاع در زبان، کاربردشناسی زبانی و تئوری‌های مربوط به استعاره و ماهیت آن آشنا خواهند شد.

درباره‌ی کتاب فلسفه زبان

جهان صرف و نحو، شگفتی‌های بسیاری دارد. زبان همیشه آن‌چنان برای بشر اعجاب‌برانگیز بوده که گاه سازوکار آن را به دنیای جادو و مابعدالطبیعه نیز نسبت داده‌اند. اما بیایید این‌بار پدیده‌های زبانی را از دریچه‌ی نگاه فلاسفه بزرگ جهان نگاه کنیم. این همان کار ارزشمندی‌ست که ویلیام جی لایکن (William G Lycan) در کتاب فلسفه زبان (Philosophy of Language) به سرانجام رسانده. در این پژوهش فلسفی ناب، شما با سیری از نظرات، تئوری‌ها و گمانه‌زنی‌ اندیشمندان معاصر درباب زبان همراه خواهید شد.

گرچه اکنون هزاران سال است که از تولد اولین ساختار‌های زبانی می‌گذرد، اما صحبت از زبان و بررسی زوایای مختلف آن در دنیای فلسفه، امری کاملاً جدید و نوظهور به حساب می‌آید. این اتفاق با یک انقلاب فکری به نام «چرخش زبانی» در میانه‌ی قرن بیست‌ویکم ظهور کرد و بعد از آن بود که سیلی از نظرپردازی‌های فلسفی و جنبش‌های فکری به سمت مقوله‌ی زبان سرازیر شد. کیت دانلان، جان راجرز سرل، برتراند راسل، تعدادی از پیشگامان این حرکت فلسفی بودند، که در کتاب فلسفه زبان به سراغ آن‌ها نیز خواهیم رفت.

اما کتاب فلسفه زبان، صرفاً یک مرور تاریخی درباب نظریات مختلف فلسفه‌ی زبان نیست. ویلیام جی لایکن، نسبت به تک‌تک دیدگاه‌هایی که از متفکران مختلف نقل می‌شود نگاهی تحلیلی دارد و موشکفانه هر یک را به نقد می‌کشاند. او در این مسیر از نظر سایر اندیشمندان نیز استفاده می‌کند و آراء مخالفان و موافقان هر نظریه را به مصاف هم می‌برد. در پایان هر مبحث نیز نویسنده یک خلاصه و جمع‌بندی از مجموع موضوعات به دستمان می‌دهد و بعد از پاسخ دادن به ابهامات و پرسش‌های احتمالی، به سراغ فصل بعدی می‌رود.

کتاب فلسفه زبان، به‌همین‌ترتیب از چهار بخش کلی شکل گرفته. بخش اول کتاب سرآغازی بر یکی از مهم‌ترین نظرگاه‌های فلسفه‌ی زبان یعنی تئوری ارجاع است. شما همچنین در این بخش می‌توانید با نظریات شناخته‌شده‌ای مثل نظریه‌ی وصف‌های راسل آشنا شوید و نقاط قوت و ایراد‌های آن را بازشناسی کنید. نظریه‌ی دسته‌ای جان سرل و نظریه‌ی علّی_تاریخی از دیگر دیدگاه‌هایی‌ست که در این بخش با آن آشنا می‌شوید.

بخش دوم کتاب فلسفه زبان به مبحث نظریه‌های معنا اختصاص پیدا کرده. خوانندگان در این بخش اطلاعات بیشتری درباره‌ی نظریه‌های تصوری و نظریه‌های گزاره‌ای کسب می‌کنند؛ از نظریه‌ی کاربرد زبان لودویگ ویتگنشتاین باخبر می‌شوند و نظریه‌ی هربرت پل گرایس را از ابعاد روان‌شناختی آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. بخش سوم کتاب فلسفه زبان درآمدی بر کاربردشناسی زبانی و افعال گفتاری است. مخاطبان در این قسمت با مقوله‌ی بیان کنشی آشنا می‌شوند و درباره‌ی روابط تضمنی مطالعه می‌کنند. بخش پایانی کتاب نیز دروازه‌ای به روی مفهوم استعاره و دیدگاه‌های مختلفی‌ست که درباره‌ی آن طرح شده.

کتاب فلسفه زبان ابتدا به‌عنوان یک منبع آموزشی برای دانشجویان فلسفه و زبان‌شناسی نگاشته شد؛ اما تنوع مطالب و گستردگی نگاه ویلیام لایکن نسبت به جهان زبان‌شناسی، کم‌کم این کتاب را به یک گزینه‌ی جذاب برای علاقه‌مندان به فلسفه‌ی معاصر تبدیل کرد. این اثر با نام‌های «درآمدی بر فلسفه زبان» و «درآمدی تازه بر فلسفه‌ی زبان» نیز ترجمه شده. نسخه‌ی پیش‌روی شما ترجمه‌ای از مهدی اخوان و مهدی رزاقی است که با تلاش انتشارات علمی و فرهنگی تقدیم نگاهتان می‌شود.

نکوداشت‌های کتاب فلسفه زبان

• این متن بی‌مانند، دو معیار اصلی برای یک منبع درسی مقدماتی خوب در فلسفه‌ی زبان را داراست. اول آن که گستره‌ی وسیعی از مباحث را به‌خوبی در بر می‌گیرد و دوم آن که این کار را به طریقی دقیق انجام می‌دهد. (مایک هارنیش، دانشگاه آریزونا)
• یک مرجع درسی عالی برای آموزش. نمونه‌هایی که در طول کتاب آورده می‌شود بسیار لذت‌بخش هستند و موردعلاقه‌ی دانش‌پژوهان قرار می‌گیرند. (ادوین مارس، دانشگاه ویکتوریا ولینگتون)

کتاب فلسفه زبان برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان رشته‌های زبان‌شناسی و فلسفه و علاقه‌مندان به موضوع فلسفه‌ی زبان از خواندن این اثر آموزنده لذت می‌برند.

در بخشی از کتاب فلسفه زبان: مدخلی معاصر می‌خوانیم

اما در واقع دیدگاه آلستن هیچ چیزی برای روشن کردن معنای بیانی عرضه نمی‌کند. چون توصیفات فعل گفتاری بالقوه، نظیر «تصدیق می‌کند که گوریل‌ها گیاه‌خوارند» از پیش مفهوم محتوای گزاره‌ای را مفروض می‌گیرد و از معنای عبارت‌های مکملشان بهره می‌برند.

هم‌چنین زمانی مورین کویل به من گفت، جملاتی که محتواهای بیانی‌شان مشترک است ممکن است به‌شدت در افعال بالقوه بیان‌کنششان متفاوت باشند: «مادر صدف خواهد خورد»؛ «آیا مادر صدف خواهد خورد؟»؛ «مادر صدف را بخور!»

بارکر (2004) به طور مؤثری جلوی این نقدها می‌ایستد. او به سبک و سیاق گرایسی از نقد اول اجتناب می‌کند؛ به این صورت که افعال بیان‌کنشی را به مقاصد و باورهای گوینده تعبیر می‌کند؛ مثلاً (البته در اینجا نظر او را عمداً خیلی ساده کردم) تصدیق این‌که P یعنی جمله‌ای اظهار شود به قصد این‌که شنوندۀ وادار شود تا جملۀ P را باور کند. توصیفات فعل، محتواهای قضیه‌ای مربوطه را نه از معانی عبارت‌های مکملشان بلکه از محتوای تلقی‌هایی ذهنی می‌گیرد که تا حدی این افعال را شکل می‌دهد. بارکر نقد دوم را هم تقریباً به همان صورت دفع می‌کند (ریشه داشتن مشترکات در یکسانی برخی نگرش‌های گزاره‌ای بنیادین) و تا حدی با این استدلالِ نحوی پیچیده که «محتوای بیانی» نمی‌تواند ابتدائاً از بار مضمون در سخن متمایز و مجزا باشد.

به این نکته توجه داشته باشید که نکتۀ اخیر نقد دیگری بر نظریۀ معهود شرط صدقِ معناست چرا که بنا بر این نظریه محتوای بیانی، مستقل از بار [بیان‌کنش] معین می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

سخنی در باب کتاب و ترجمه
پیش‌گفتار [مؤلف]
سپاسگزاری
سپاسگزاری برای ویراست دوم
فصل اول: درآمد: معنا و ارجاع
نگاه کلی
معنا و فهم
نظریۀ ارجاعی
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
بخش اول: ارجاع و ارجاع دادن
فصل دوم: وصف‌ های معین
نگاه کلی
عبارات منفرد
نظریۀ وصف‌های راسل
ایرادهای نظریۀ راسل
خلاصه
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل سوم: اسامی خاص: نظریۀ وصفی
نگاه کلی
فرگه و معماها
ادعای راسل دربارۀ [وصف بودنِ] م نام‌ها
نقدهای آغازین
نظریۀ دسته‌ای سِرل
نقد کریپکی
خلاصه
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل چهارم: اسامی خاص: ارجاع مستقیم و نظریۀ علّی‌ ‌تاریخی
نگاه کلی
جهان‌های ممکن
صلبیّت و اسامی خاص
ارجاع مستقیم
نظریۀ عِلّی ‌ ‌تاریخی
مشکلات نظریۀ علّی ‌ تاریخی
عبارات ناظر به انواع طبیعی و «زمین همزاد»
خلاصه
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
بخش دوم: نظریه‌های معنا
فصل پنجم: نظریه‌های سنتی معنا
نگاه کلی
نظریه‌های تصوری
نظریۀ گزاره‌ای
خلاصه
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل ششم: نظریه‌های «کاربرد»
نگاه کلی
«کاربرد» به معنایی تقریباً ویتگنشتاینی
نقدها و برخی پاسخ‌ها
استنتاج‌گرایی
خلاصه
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل هفتم: نظریه‌های روان‌شناختی: برنامۀ گرایس
نگاه کلی
اساس نظر گرایس
معنای مورد نظر گوینده [مراد گوینده]
معنای جمله
خلاصه
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل هشتم: تحقیق‌گرایی
نگاه کلی
انگیزه‌های نظریۀ تحقیق‌گرایی
پاره‌ای از نقدها
معضل اصلی
دو مبحث کواینی
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل نهم: نظریه‌های شرط صدق: برنامۀ دیویدسن
نگاه کلی
شرایط صدق
زبان‌های طبیعی معرّف صدق
نقدهای روایت دیویدسنی
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
منابعی برای مطالعۀ بیشتر
فصل دهم: نظریه‌های شرط صدق: جهان‌های ممکن و معناشناسی مِفهامی
مرور اجمالی
بازاندیشی در باب شرایط صدق
مزایای دیدگاه دیویدسن
(باقی) سایر نقدها
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
بخش سوم: کاربردشناسی و افعال گفتاری
فصل یازدهم: کاربردشناسی
نگاه کلی
کاربردشناسی معنایی در مقابل کاربردشناسی کاربردی
معضلۀ نشانگری
کار کاربردشناسی معنایی
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
برای مطالعۀ بیشتر
فصل دوازدهم: افعال گفتاری و بار بیان‌کنشی
نگاه کلی
جملات انجامگر
نابجایی‌ها و قواعدِ قوام‌بخش
معضلۀ کوهِن
نظریه‌های بیان‌کنشی در باب معنا
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
منابعی برای مطالعۀ بیشتر
فصل سیزدهم: روابط ضمنی
نگاه کلی
معانی افاده‌شده و استنباطات برآمده
تضمّن محاوره‌ای
پیش‌فرض و تضمّن قراردادی
نظریۀ ربط
بار غیرمستقیم
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
منابعی برای مطالعۀ بیشتر
بخش چهارم: نیمۀ تاریک
فصل چهاردهم: استعاره
نگاه کلی
سوگیری‌ای فلسفی
مسئله‌ها و دو نظریۀ ساده
نظریۀ علّی دیویدسن
نظریۀ خام تشبیه
نظریۀ مجازی تشبیه
نظریۀ کاربردشناختی
استعاره‌ به عنوان تمثیل
خلاصه و جمع‌بندی
پرسش‌ها
منابعی برای مطالعۀ بیشتر
کتاب‌شناسی
اصطلاح‌شناسی/نامه