معرفی و دانلود کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد

معرفی کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد

کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد نوشته‌ی رابرت ام. ساپولسکی، اثری چندبعدی و چندجانبه است که به سراغ یکی از قدیمی‌ترین بحث‌ها در میان فیلسوفان می‌رود؛ آیا انسان واقعاً صاحب اراده و اختیار است؟ نویسنده در این اثر سری به دنیای فلسفه، روان‌شناسی و حتی علوم زیستی می‌زند تا پاسخ این سوال را پیدا کند.

درباره‌ی کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد

بحث اینکه آیا آدمیزاد از قدرت اراده و اختیار آزاد برخوردار است یا کسی یا چیزی خارج از او، تصمیمات، اراده و افکارش را کنترل می‌کند، بحثی است که قدمتی به درازای تاریخ دارد و البته ردپایش در اولین تصمیمات تاریخ بشر و قصه‌ی آدم و حوا نیز دیده می‌شود. برخی اعتقاد دارند که انسان به نحوی در این جهان زندگی می‌کند که صاحب اراده باشد؛ تصمیماتش را خودش بگیرد و خودش نیز پای عواقب یا پاداش آن بایستد. اما گروهی، که رابرت ام. ساپولسکی (Robert M. Sapolsky) نیز جزو آن‌هاست، اعتقاد دارند که اساساً در این جهان چیزی به عنوان اختیار و اراده‌ی آزاد وجود ندارد و تمام تصمیمات و حرکات آدمی، تحت تأثیر شرایط اطرافش قرار دارد.

به گذشته‌ی خود فکر کنید. آیا می‌توانید با اطمینان بگویید که تصمیمی را مستقل از شرایط دنیای خود گرفته‌اید؟ آیا می‌توانید ادعا کنید که قدرتش را دارید که جهان پیرامونتان را در نظر نگیرید و بر پایه‌ی توان خودتان، تصمیمی بگیرید؟ رابرت ام. ساپولسکی در کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد (Determined: A Science of Life without Free Will) این فرضیه را به کل زیر سوال می‌برد و این ایده را مطرح می‌کند که تمام آنچه آدمیزاد در زندگی‌اش انجام می‌دهد، تحت تأثیر نیازهای غریزی، تجربیات گذشته، شرایط محیطی و اجتماعی‌اش بوده است.

نویسنده در کتابش برای اعتبار بخشیدن به نظریه‌ی عدم وجود اراده‌ی آزاد، از یافته‌های علمی نیز استفاده می‌کند و توضیح می‌دهد که چطور علم، چیزی به اسم داشتن اختیار مستقل را به کل زیر سوال می‌برد. البته که این کتاب صوتی تنها به اثبات این نظریه نمی‌پردازد و قدمی فراتر می‌رود و بحثی را مطرح می‌کند که همیشه در پی موضوع وجود یا عدم وجود اراده‌ی آزاد بیان می‌شود؛ اینکه اگر آدمیزاد از اراده‌ی مستقل برخوردار نباشد، آیا اساساً می‌تواند مسئولیت کارهایش را به عهده بگیرد یا خیر؟

کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد کاری از نشر صوتی نوین است. این کتاب را با ترجمه و روایت سید عباس سیدین در اختیار دارید.

نکوداشت‌های کتاب محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد

• این متخصص رفتارشناسی با بیانی روان و جذاب، تمامی شواهد و استدلال‌های خود را درباره‌ی نظریه‌ی ازپیش‌تعیین‌شده بودن رفتارهای انسانی مطرح می‌کند و توضیح می‌دهد چرا این دیدگاه نباید موجب یأس ما شود. کتاب محتوم اثری جسورانه است که همراهی فکری با ساپولسکی در آن تجربه‌ای لذت‌بخش برای خواننده ایجاد می‌کند... اثری پرکشش و تأثیرگذار. (گاردین)
• تنها تعداد معدودی از افراد هستند که همچون رابرت ساپولسکی، دانشمند برجسته علوم اعصاب، توانایی عمیق در فهم عملکرد ذهن انسان دارند. (برگرفته از لیست کتاب‌های مورد انتظار پاییز، سان فرانسیسکو کرونیکل)
• یک دانشمند برجسته علوم اعصاب به بررسی تأثیر اراده‌ی آزاد بر تصمیمات انسان می‌پردازد... ساپولسکی با تبحر خاصی به موضوعی می‌پردازد که همواره مورد بحث و اختلاف بوده است و با دقتی ستودنی، جنبه‌های مختلف آن را از منظر فلسفه، حقوق و اخلاق تحلیل می‌کند. او، که آگاه است کتابش ممکن است جرقه‌ی مناظرات و گفتگوهای فراوانی شود، تمام تلاش خود را برای متقاعد کردن خوانندگان به‌کار می‌گیرد. (Kirkus)
• سال‌ها تحقیق و بررسی ساپولسکی در زمینه‌ی تأثیر ژن‌ها و محیط بر رفتار انسان به شکلی برجسته در این کتاب تجلی یافته است... او با ارائه شواهدی قانع‌کننده، پیامدهای شانس بد را به تصویر می‌کشد... و نشان می‌دهد که نظریه‌های آشوب، پدیده‌های نوظهور و عدم قطعیت در فیزیک کوانتوم نمی‌توانند فضای لازم برای شکل‌گیری اراده‌ی آزاد را فراهم کنند. (Science)

کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به مبحث جبر و اختیار که می‌خواهند ردپای این بحث را در فلسفه و روان‌شناسی و علوم زیستی دنبال کنند، مخاطبین اصلی این اثر به شمار می‌روند.

در بخشی از کتاب صوتی محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد می‌شنویم

آزمایش مفرحی هم انجام شد که در آن کاری می‌کردند تا شرکت‌کننده‌ها یا احساس ناراحتی کنند (دستشان را در آب یخ قرار می‌دادند) یا احساس چندش (دستشان را با یک دستکش نازک در استفراغ مصنوعی فرو می‌کردند). سپس از شرکت‌کننده‌ها می‌خواستند برای کارهای خارج از هنجاری که با پاک بودن مرتبط بودند مجازات پیشنهاد کنند (مثلاً: «جان مسواک کسی را به کف دستشویی عمومی مالید.»‌ یا یک مثال فوق‌العاده متفاوت: «جان کسی را به داخل سطل آشغالی پر از سوسک هل داد.») یا کارهای خارج از هنجاری که ربطی به پاک بودن نداشتند (مثلاً: «جان با کلیدش روی ماشین کسی خط انداخت.»). احساس انزجار ناشی از استفراغ مصنوعی - و نه ناراحتی ناشی از سرما - باعث می‌شد شرکت‌کننده‌ها به‌صورت انتخابی تخطی‌های مرتبط با پاکی را بیشتر مجازات کنند.

چطور یک بو یا احساس لمسی ناخوشایند می‌تواند ارزیابی اخلاقی نامرتبطی را تغییر دهد؟ این پدیده با بخشی از مغز به نام اینسولا (که به نام قشر جزیره‌ای هم شناخته می‌شود) مرتبط است. این بخش در پستانداران با بو یا مزه‌ی غذای کهنه و فاسد فعال می‌شود و به‌صورت خودکار، بیرون ریختن غذا از دهان و تهوع را در این گونه‌ها فعال می‌کند. در نتیجه، اینسولا احساس انزجار بویایی و چشایی را راه می‌اندازد و ما را از مسمومیت غذایی حفظ می‌کند، که از نظر تکاملی ویژگی مفیدی است.

اما اینسولای تطابق‌پذیر در انسان همچنین به محرک‌هایی که به نظرمان از نظر اخلاقی منزجرکننده می‌رسند هم واکنش نشان می‌دهد. کارکرد اینسولا برای اعلام «این غذا فاسد شده است» در پستانداران احتمالاً صد میلیون سال قدمت دارد. اما چند ده هزار سال پیش، آدم‌ها مفاهیمی مثل اخلاقیات و انزجار از خطاهای اخلاقی را ابداع کردند. این زمان خیلی کوتاه‌تر از آن است که بخش تازه‌ای در مغز برای «ایجاد» انزجار اخلاقی تکامل بیابد. در عوض، حس انزجار اخلاقی به شرح وظایف اینسولا اضافه شده است. به‌اصطلاح می‌گویند که تکامل به‌جای ابداع، با هرچه دم دست باشد وصله‌کاری و ‌بداهه‌سازی می‌کند (گاهی به‌زیبایی و گاهی هم نه). نورون‌های اینسولای ما بین بوها و رفتارهای چندش‌آور تمایزی قائل نمی‌شوند. این موضوع استعاره‌هایی را توضیح می‌دهد که می‌گویند حس انزجار اخلاقی باعث تلخ شدن کاممان می‌شود، دلمان را آشوب می‌کند یا حالمان را به‌هم می‌زند. چیز منزجرکننده‌ای احساس می‌کنید و بله... ناخودآگاه به ذهنتان می‌رسد که چقدر چندش‌آور و حال‌به‌هم زن است وقتی که آن آدم‌ها فلان کار را می‌کنند. هنگامی که اینسولا به این صورت فعال شد، آمیگدال را فعال می‌کند؛ آمیگدال بخشی از مغز است که ترس و پرخاش را کنترل می‌کند.

فهرست مطالب کتاب صوتی