معرفی و دانلود کتاب خاطرات شعبان جعفری

معرفی کتاب خاطرات شعبان جعفری

شعبان جعفری یکی از چهره‌های جنجالیِ تاریخ معاصر ایران است. در کتاب خاطرات شعبان جعفری که به قلم هما سرشار به نگارش درآمده، زندگیِ پرافت‌وخیز این گنده‌لاتِ سابقِ تهران زیر ذره‌بین قرار گرفته است. با مطالعه‌ی این اثر، به طور کامل با نقش شعبان جعفری در وقایعِ منتهی به کودتای 28 مرداد آشنا خواهید شد.

درباره کتاب خاطرات شعبان جعفری

شعبان جعفری یکی از شخصیت‌های مناقشه‌برانگیز و جنجالی در تاریخ معاصر ایران است. این محله‌گردان و زورخانه‌دارِ ایرانی، به سال 1300 در شهر تهران دیده به جهان گشود و در سال 1385 در سنتا مونیکا، واقع در کالیفرنیای آمریکا، رخت از دنیا فرو بست. نام شعبان جعفری (که در میان همگنان و دوستانش به شعبان بی‌مخ و شعبان درخونگاه مشهور بود) فوراً وقایع روزِ تاریخیِ 28 مرداد سال 1332 شمسی را به ذهن‌ها متبادر می‌کند؛ روزی که نقطه‌ی عطفی مهم در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. در این تاریخ، دولتِ نخست‌وزیر وقت، محمد مصدق، که علیه رژیم محمدرضا شاهِ جوان شوریده بود و او را به ترک خاک ایران واداشته بود، به واسطه‌ی کودتایی که توسط ارتش ایران و گروه‌های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا و انگلستان انجام گرفت، سرنگون گشت. کودتای 28 مرداد، برای همیشه به یکه‌تازی مصدق در عرصه‌ی سیاست ایران پایان داد. او پس از این تاریخ به حصری اجباری تن در داد، و مدتی بعد، چشم بر جهان فرو بست. با کوتای 28 مرداد، برهه‌ای جدید در تاریخ ایران آغاز گشت؛ برهه‌ای که در طی آن، محمدرضا شاه برای سال‌های متمادی، بی‌آن‌که مزاحمتی از سوی مخالفان احساس کند، بر ایران حکمرانی کرد، تا این‌که سرانجام، با در گرفتن آتش انقلاب در سال 1357، این برهه نیز به پایان رسید.

در باب بازیگرانی که در وقایعِ منتهی به کودتای 28 مرداد نقش ایفا کرده‌اند، نام شعبان جعفری نیز به چشم می‌خورد. او که به شاه‌دوستی شهره بود، از سوی مخالفان با این اتهام روبه‌روست که در روز 28 مرداد سال 1332، با تشویق آیت‌الله کاشانی، گروهی از اراذل و اوباش و لات‌های تهرانی را تحریک کرده، و ایشان را به هدف سرنگون ساختن دولت مصدق، عازم خیابان‌های پایتخت نموده است. خود شعبان جعفری، با تأکید بر این واقعیت که در روز 28 مرداد در زندان به سر می‌برده، این اتهام را واهی و بی‌اساس خوانده است.

در میان آثاری که به شرح و روایتِ وقایعِ روز 28 مرداد پرداخته‌اند، کتاب خاطرات شعبان جعفری جایگاهی یکه و بی‌همتا دارد. چرا که در این اثر، یکی از بازیگران اصلی رویدادهای روز 28 مرداد، بی‌واسطه با مخاطب سخن گفته، و برهه‌ای مهم در تاریخ ایران معاصر را، از نظرگاهی خاص و جنجالی روایت نموده است.

کتاب خاطرات شعبان جعفری حاصلِ مصاحبه‌ی مفصل هما سرشار، روزنامه‌نگار خارج‌نشینِ ایرانی، با شعبان جعفری است. هما سرشار در پیشگفتار این اثر، پس از روایتِ ماجرای دیدارش با شعبان جعفری، به توضیح این مطلب پرداخته که چگونه با زیرکی از زیر زبان او حرف کشیده، و آن‌گاه، در همان هنگام که مشغول سخن گفتن با شعبان بوده، به فکر نگارش کتابی در باب زندگی او افتاده است. هما سرشار در این باره می‌نویسد: «آن شب، در طول دو ساعتی که شعبان جعفری همراه چند مهمان دیگر در حیاط خانه‌ی ما نشسته بودند، روی صندلی جابه‌جا می‌شدم و آرامش نداشتم. با خود در جدال بودم و همزمان کنجکاوی روزنامه‌نگاری دست از سرم برنمی‌داشت. به او با فاصله گوش می‌دادم و از زیر چشم نگاهش می‌کردم. گرم کردنش کار ساده‌ای بود و در این زمینه دوستانش ید طولایی داشتند. از او خواستند چند خاطره تعریف کند. هنوز خاطره‌ی اول به پایان نرسیده بود که نگران از دست دادن فرصت، دوان‌دوان به داخل خانه رفتم، ضبط صوتم را برداشتم، روشن کردم و مقابلش گذاشتم. پرسید چرا ضبط می‌کنم، پاسخ دادم برای یادگاری. طرحی در ذهنم جان گرفته بود که اول شب درباره‌اش حرف نزدم: خاطرات شعبان جعفری باید نوشته شود: یکی از مشهورترین شاهدان زنده‌ی 28 مرداد که هنوز لب به سخن نگشوده است، مردی که بسیاری از او حرفی، نقلی یا خاطره ای دارند و کمتر ایرانی‌ای می‌تواند در مقابل شنیدن نامش بی تفاوت بماند...» مصاحبه‌ی شعبان جعفری با هما سرشار، که توسط ضبط صوتی کوچک ضبط شد، در فاصله‌ای کوتاه به کتاب پیش رو بدل گشت؛ اثری خواندنی و جنجالی، که به زعم بسیاری از صاحب‌نظران، یکی از دست‌اول‌ترین منابعِ نوشتاری در باب تاریخ ایران معاصر است.

کتاب خاطرات شعبان جعفری ظرف مدت‌زمانی کوتاه به اثری پرفروش در میان فارسی‌زبانان بدل شد، و به سرعتْ ستایش‌ها و نکوهش‌های فراوانی را برانگیخت. بسیاری محتوای این کتاب را جانبدارانه توصیف کرده، و عمده‌ی خاطرات و مطالبِ بیان‌شده در آن را، عاملی در جهت تحریف وقایع تاریخ معاصر ایران قلمداد کرده‌اند. با این همه، همین گروه از منتقدان نیز، به ناچار بر صحت بسیاری از مطالب این کتاب تأکید نموده، و خواندن آن را برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران، مملو از فایده توصیف کرده‌اند.

کتاب خاطرات شعبان جعفری توسط انتشارات طاهریان در اختیار مخاطبین علاقه‌مند قرار گرفته است.

کتاب خاطرات شعبان جعفری مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به آشنایی با تاریخ معاصر ایران، و دوست‌داران آثار بیوگرافیک، دو گروه از مخاطبین اصلی کتاب خاطرات شعبان جعفری به شمار می‌روند.

با هما سرشار بیشتر آشنا شویم

هما سرشار (Homa Sarshar) نویسنده، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی اهل ایران است. او به سال 1325 در شهر شیراز، در خانواده‌ای یهودی چشم به جهان گشود و بعد از وقوع انقلاب اسلامی، در سال 1357 ایران را به مقصد ایالات متحده‌ی آمریکا ترک کرد و به تابعیت این کشور درآمد. هما سرشار سه مدرک دانشگاهی دارد: یک مدرک کارشناسی رشته‌ی ادبیات فرانسه از دانشگاه تهران؛ یک مدرک کارشناسی ارشد رشته‌ی مدیریت ارتباطات از دانشگاه کالیفرنای جنوبی؛ و بالاخره، یک دکترای افتخاریِ ژورنالیسم از دانشگاه جهانی آمریکا.

فعالیت‌های هما سرشار در حوزه‌ی روزنامه‌نگاری، از سال 1343 با کار در نشریه‌ی زن روز آغاز شد، و در ادامه، در قالب همکاری با روزنامه‌ی کیهان و سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران ادامه یافت. پس از انقلاب، این فعالیت‌های ژورنالیستی، با کار به عنوان خبرنگار آزاد ادامه پیدا کرد.

از میان آثار هما سرشار، می‌توان به عناوینی چون «خاطرات شعبان جعفری» و «تاریخ یهودیان ایران» اشاره کرد.

در بخشی از کتاب خاطرات شعبان جعفری می‌خوانیم

س) حالا برگردیم سر دو سه روز بعد از 14 آذر. بعد از اینکه از مجلس برگشتید چه شد؟

ج) آره، اون روز ما تو خونه بودیم، بعد از افطار، دو سه روز بعد از این جریانات، دیدم یه سرگردی اومد و خونه ما در زد، منم به مادرم گفتم: «نه، باز دارن منو میبرن زندان!» رفتیم سرگرد رو آوردیم تو و خلاصه نشستیم اونجا، گفتم: «چیه؟» گفت: «آقای جعفری، من اومدم بهت بگم این کاری رو که کردی بسیار کار خوبی بود. تو بلند شو برو یه چند وقتی یه طرفی.» گفتم: «والا من هیچ جا نمیرم. اینجا مملکتمه کجا برم؟» گفت: «نه، به یکی دو ماهی هرکجا که دوست داری بگو ما می‌فرستیمت.» گفتم: «چرا؟» گفت: «بذار سر و صداها بخوابه. الان خیلی سر و صدا تو توده یا بلند شده، تو اینجا نباشی بهتره!» خلاصه، ما اومدیم رفتیم پیش... کی بود خدایا؟ یکی از این جبهه ملیا، آهان، رفتیم پیش حسین مکی وگفتیم جریان اینه. گفت: «برو و برگرد. چیزی نیست که، یه ده پونزه روزی برو. خیلی سر و صداست. هنوز تو این مملکت سر و صدا خیلی زیاده» و فلان و از این صحبته. ولی قبول نکردم و جایی نرفتم. موندم تهران.

دو سه روز از این جریان گذشت. اونوقت تو تهران به دو سه تا از این سرپاسبونا بودن که خیلی زرنگ و معروف بودن: نعمت اصفهانی بود و احمد سریاسبون. دیدم اینا با لباس شخصی اومدن سر خیابون و گفتن: «سلام» گفتم: «سلام»، گفتن: «آقای جعفری حال شما چطوره؟» گفتم: «چی می‌خوای بگی؟ بگو» گفت: «آقای نیک اعتقاد - - رئیس شعبه یک آگاهی بود اونموقع -- گفته بیا کارت دارم.» گفتم: «برین خودم میام.» گفت: «بیا با ما بریم.» گفتم: «نه دیگه وقتی من میگم برین من خودم میام، میام دیگه، با شما نمیام.» رفتیم خونه و به ننه مون گفتیم: «پتو متوی ما رو درست کن داریم میریم.»

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
نخستین دیدار: 15 جولای 1986
سجل احوال
سربازی
چگونه سیاسی شدم؟
فدائیان اسلام
آیت الله کاشانی
14 آذر 1330
30 تیر 1331
9 اسفند 1331
28 مرداد 1332
بخش دوم: بعد از کودتا
باشگاه جعفری
15 خرداد 1342
طیب
شاه و دربار
انقلاب
در خارج
کلام آخر