معرفی و دانلود کتاب جایگاه اوقات فراغت در اسلام

معرفی کتاب جایگاه اوقات فراغت در اسلام

کتاب جایگاه اوقات فراغت در اسلام نوشته علی احمدی و خدیجه بابایی، به بررسی تعارف و مفاهیم مدیریت ورزش‌های تفریحی و اوقات فراغت، مفهوم شناسی اوقات فراغت، تعاریف مختلف فراغت و... می‌پردازد.

امام رضا (ع): "زمان باید در طول روز به چهار بخش تقسیم شود: کار، عبادت، استراحت و تفریح".

اوقات فراغت را می‌توان به عنوان فعال‌ترین و پربهره‌ترین اوقات شبانه روز به حساب آورد، که از نیازهای اساسی بشر تلقی می‌گردد و ساماندهی آن به تامین نیازهای مادی و معنوی کمک می‌کند. کوشش برای شناسایی اوقات فراغت در جامعه اسلامی ما حائز اهمیت ویژه است. نیاز به فراغت و تفریح یکی از نیازهای طبیعی است که با سرنوشت انسان آمیخته است که از آغاز تا پایان زندگی همواره وجود دارد و به عنوان بخشی از ضرورت‌های زیستی بشر نمی‌تواند به طور کلی از توجه و اهتمام دین به دور باشد. سبک زندگی و اوقات فراغت و استفاده بهینه از اوقات فراغت دغدغه‌های مهمی است که در اسلام و در بیانات ائمه اطهار و مقام معظم رهبری تاکیداتی بر آن دیده می‌شود، متاسفانه امروزه کمتر به مسائل اوقات فراغت از دید اسلام و ابعاد اخلاقی آن در زندگی اجتماعی پرداخته شده است.

جامعه‌شناسی فراغت نخستین بار در آمریکا پدیدار شد و مراحل رشد خود را در آنجا گذراند، در نیمه دوم قرن بیستم بود که روش‌های تجربی مطالعه افکار عمومی در آمریکا به کار گرفته شد. در سال 1925 م، "لیند" کوشید که فرهنگ آمریکایی را با روش‌های قوم شناسانه مطالعه کند، وی شهر درجه دومی را جهت این کار انتخاب کرد و سپس در سال 1935 م که همین بررسی را تکرار کرد متوجه شد که در مدت این ده سال با وجود رشد فراغت‌های تازه، تغییر چندانی در زندگی آمریکایی پدید نیامده است.

در سال 1935 قانون کار، ساعت‌های کار هفتگی را به 40 ساعت تقلیل داد ولی بیشتر کارگران بایستی دو برابر کار می‌کردند. این وضعیت تا بعد از جنگ دوم جهانی ادامه یافت، پس از جنگ جهانی دوم درهای رفاه به سوی آمریکایی‌ها گشوده شد؛ سطح زندگی بالا رفت و شهرک‌های اقمار به وجود آمد. جامعه‌شناسی فراغت در این دوره رشد زیادی کرد. کتاب دیوید رایزمن به نام "توده تنها" بشارت دهنده اصلی در گذران اوقات فراغت بود. رایزمن برای اولین بار این تفکر را مطرح کرد که تنها زمان فراغت است که به انسان این فرصت را می‌دهد تا آزادانه با جامعه مصرفی خود را سازگار کند. به دنبال این نظر بود که مارگرت مید و لون اشتاین مفهوم اخلاق تفریح را به وجود آوردند و مفهوم فراغت توده وار در سال 1985 م توسط جامعه‌شناسان آمریکایی مطرح شد. مارگرت مید مشخصات فراغت جدید را نسبت به دیگران بهتر بیان کرد، وی نوشت: زمان آزاد شده از امر تولید به تدریج به زمان مصرف مبدل شده ولی هنوز فراغت در جامعه آمریکایی تحت سلطه کار است، از این جهت آن را زمان تجدید قوا می‌گفتند. ولی تعریفی که لون اشتاین از فراغت به عنوان اخلاق تفریح بعد از جنگ جهانی دوم به دست داده است نشان دهنده تحولی بود که در مفهوم فراغت جدید به تدریج پدید آمده بود.

رایزمن نیز همانند وبلن گذشته گرا بود و بر عصر طلایی گذشته تاسف می‌خورد. وبلن فراغت را در رابطه با طبقات و کار تعریف می‌کرد که در تمدن فراغت تازه نظام طبقاتی از بین خواهد رفت و این تفکری بود که شلسکی و دومازدیه در اروپا تعقیب کردند، به این ترتیب رایزمن نیز چند سال بعد در این مورد تجدید نظر کرد. وی در صنعتی شدن جامعه نوعی تباهی شدن انسان‌ها را می‌دید و تنها راه رهایی از این منجلاب را فراغت می‌دانست او مسائل فراغت را بر مبنای فرد و اجتماع بررسی کرد. به نظر او فراغت در جامعه معاصر مصرفی در ایجاد سلطه جامعه بر فرد یعنی مفهوم دگر راهبر که مشخصه انسان زمان ماست، نقش تعیین کننده دارد.

در بخشی از کتاب جایگاه اوقات فراغت در اسلام می‌خوانید:

تفریح در لغت: در لغت تفریح به معنی شادمانی کردن، شادمانی و خوشی است. و با واژه‌های نزهت، تفرج، فرح، راحتی و آسایش هم خانواده است. در واقع در فرهنگ غنی اسلام تفریح از مراحل و اجزاء سیر تکاملی و رشد شخصیت فردی و اجتماعی انسان به حساب می‌آید. به گونه‌ای که هر کسی از این قسمت (تفریح) استفاده نکند، در بعدی از ابعاد تکاملی شخصیت خود کوتاهی کرده است و این قصور باعث کندن سیر رشد و تکامل ابعاد دیگر شخصیت او می‌گردد. تفریح نشاطی است که انسان پس از تلاش و فعالیت‌های سنگین جسمی و روحی بر می‌گزیند تا رنج و اندوه و هم و غم را از خود دور کند. روایتى از پیامبر (ص) نقل مى‌کنیم که به صحابه خود فرمود: «الهوا و العبوا فإنی اکره أن یرى فی دینکم غلظۀ؛ به تفریح و بازى بپردازید؛ زیرا من دوست ندارم در دین شما سختگیرى دیده شود (به نقل از اجلال، 1396).

فراغت از دیرباز موضوع مهمی در زندگی انسان بوده است. با این وجود، امروزه اهمیت آن فزونی یافته و ابعاد آن پیچیده‌تر شده است. ادیان الهی نیز بی تردید نسبت به این موضوع مهم بی توجه نبوده‌اند. تقریبا در تمامی مذاهب، تعطیلی روز هفتم به رسمیت شناخته شده و برخی چنان برای آن اهمیت قائل شده‌اند که خلقت جهان را نیز کاری شش روزه دانسته و خالق هستی را در روز هفتم در فراغت دیده‌اند. موضوع اعیاد و مراسم مذهبی فصلی و سالانه نیز واقعیتی دیگر است که در تمامی مذاهب به چشم می‌آید. گویی کلیه ادیان ادعا دارند که نیایش‌های روزانه و مراسم هفتگی هنوز فراغت کافی را تامین ننموده‌اند و بشر به تعطیلاتی طولانی‌تر و مراسمی عمیق‌تر برای باز آفرینی و فرح بخشی چرخشی خویش نیاز دارد. البته در فرهنگ اسلامی فراغت با بیهودگی، معطلی یا روزمرگی همسو نیست بلکه فرصتی مجدد برای کوشش و تلاش بی‌پایان زندگی است (دانایی، 1395).

فهرست مطالب کتاب

مقدمه مؤلفان
جامعه‌شناسی فراغت
ورزش و اوقات فراغت
تعارف و مفاهیم مدیریت ورزش‌های تفریحی و اوقات فراغت
مفهوم‌شناسی اوقات فراغت
تعاریف مختلف فراغت
نکات مشترک در تعاریف مختلف واژه فراغت
عناصر مهم اوقات فراغت
اهمیت اوقات فراغت در عصر حاضر
محاسن و معایب کاهش زمان کار و افزایش اوقات فراغت
اهداف برنامه‌ریزی اوقات فراغت
طبقه‌بندی انواع اوقات فراغت
انواع فعالیت‌های ورزشی در اوقات فراغت
فعالیت‌های ورزشی اوقات فراغت
عوامل تأثیرگذار بر نحوۀ گذران اوقات فراغت
الف) عوامل فردی
ب) عوامل اجتماعی
شیوه‌های گذران اوقات فراغت
کارکردهای اوقات فراغت
اوقات فراغت و تامین نیازها
کارکرد اوقات فراغت در تحقیقات ایران
سیر تحولات اوقات فراغت در جهان
تاریخچه اوقات فراغت در ایران
دیدگاه‌ها و نظریه‌های مختلف اوقات فراغت
ویژگی‌های فراغت در جامعه امروز
ویژگی‌های اوقات فراغت مردم ایران
سبک زندگی در آموزه‌های اسلامی
سبک زندگی دین دارانه و غیر دیندارانه
اقسام فراغت از دید اسلام
اقدامات لازم درباره اوقات فراغت
استفاده بهینه از اوقات فراغت
ویژگی اوقات فراغت از دید اسلام
فراغت و جوانان
جوانان و اوقات فراغت از منظر قرآن و اهل بیت (ع)
ویژگی‌های فرصت جوانی
اوقات فراغت در آموزه‌های اسلامی
فراغت و تفریح در منابع دینی
جایگاه فراغت و تفریح در سبک زندگی مؤمنانه
مومن ورزشکار از مومن ضعیف بهتر است
اوقات فراغت در کلام رهبری
بحث و تحلیل
منابع