معرفی و دانلود کتاب جامعه سالم

معرفی کتاب جامعه سالم

اریک فروم در کتاب جامعه سالم از جامعه‌ی کاپیتالیستی مدرن و تأثیر آن بر رفاه مردم انتقاد می‌کند. او استدلال می‌آورد که کاپیتالیسم مدرن می‌تواند به انزوا، هم‌رنگی و احساس تنهایی فرد منجر شود و در همین راستا، راهکارهایی برای ایجاد جامعه‌ای ارائه می‌دهد که رشد سالم و آگاهانه‌ی افراد را تقویت کند. او در این کتاب ایده‌های جدیدی برای سازمان‌دهی مجدد اقتصاد، سیاست و فرهنگ ارائه می‌دهد که به تقویت سلامت روانی ما کمک کرده و از نیازهای عمیقمان به عشق و آزادی حمایت می‌کند.

درباره‌ی کتاب جامعه سالم

آرتور شوپنهاور معتقد است که پیشرفت فکری و هوش بیش از حد می‌تواند به انزوا و حتی به جنون ختم شود. اما آیا آنچه برای فرد صدق می‌کند، برای جامعه نیز صادق است؟ آیا هرچه تمدن بشر به لحاظ دانش فکری پیشرفته‌تر شود، بیشتر در خطر جنون قرار خواهیم گرفت؟ اگر این‌گونه باشد، کار صحیح برای بازیابی سلامت عقلی‌مان چه خواهد بود؟ اریک فروم (Erich Fromm)، در کتاب جامعه سالم (The Sane Society)، دقیقاً به همین موضوع می‌پردازد.

اریک فروم، روان‌شناس و فیلسوف اومانیستی آلمانی، پس از تحقیق بر سر این موضوع که چرا رژیم‌های تمامیت‌خواه شکل می‌گیرند و قدرتمند می‌شوند، به وعده‌ها و نقاط ضعف دموکراسی مدرن پرداخته و مشکل اصلی بیگانگی و راه‌های مورد نیاز برای کسب پتانسیل کامل دموکراسی مدرن را بررسی می‌کند. به عقیده‌ی اریک فروم، پتانسیل کامل دموکراسی ایده‌ای است که باور دارد پیشرفت تنها زمانی روی می‌دهد که در آن واحد در بخش اقتصاد، بخش‌های سیاسی-اجتماعی و فرهنگی صورت گیرند؛ هر پیشرفتی که محدود به یکی از این بخش‌ها باشد، پیشرفت تمام بخش‌ها را متوقف و نابود می‌کند.

اریک فروم در کتاب جامعه سالم خاطرنشان می‌شود، گرچه مدرنیته باعث افزایش ثروت مادی شده و به رفاه حال بشریت انجامیده، همچنین مسبب به وجود آمدن جنگ‌های عظیمی شده که میلیون‌ها میلیون انسان در آن‌ها جان باخته‌اند و در هر یک از این جنگ‌ها، سربازها و هرکسی که به هر نحوی در آن‌ها حضور داشته‌اند، کاملاً معتقد بوده‌اند که برای دفاع از خود یا دفاع از شرف و حیثیت خود می‌جنگند و خدا پشت و پناهشان است. اریک فروم در نقد تأثیر پیشرفت‌های نیم‌قرن گذشته بر رسانه‌های جمعی و فرهنگ عمومی، به بیگانگی و زوال کیفیت محتوا اشاره می‌کند. او بیان می‌کند که باوجود افزایش سواد عمومی و گسترش رسانه‌ها، محتوای ارائه‌شده نه‌تنها به ارتقای فکری نمی‌انجامد، بلکه ذهن مردم را با تبلیغات سطحی و فانتزی‌های سادیستی آلوده می‌کند. درحالی‌که از این آسیب غافل مانده‌ایم، نظارت‌های اخلاقی سطحی بر رسانه‌ها اعمال می‌شود و هرگونه پیشنهاد برای تولید محتواهای فرهنگی و آموزشی با مخالفت و ادعاهای مربوط به آزادی و آرمان‌گرایی مواجه می‌شود. اریک فروم با انتقاد تند و تیز از نقش رسانه در شکل دادن به خط فکری و اذهان عمومی، ما را از تأثیر آن بر ارزش‌های انسانی آگاه می‌کند.

اریک فروم استدلال می‌آورد که منبع اصلی تنش بین سلامت عقل و جنون، تصور غلط ما از طبیعت بشر به‌عنوان یک سنگ بنای ساکن و واحد است، درحالی‌که در اصل طبیعت بشر متفاوت و پر از فراز و نشیب است. نویسنده در کتاب جامعه سالم اذعان می‌دارد که زیان‌بارترین تأثیر هرگونه نظم اجتماعی، این است که فرهنگ حقیقت را با عقیده‌ی اکثریت به وجود می‌آورد نه با حقایقی بر پایه‌ی شواهد و مدارک؛ این همان نوع نسبیت‌گرایی است که کارل پوپر آن را خیانتی به عقل و منطق و بشریت نامید. نویسنده بیان می‌کند جامعه‌ی سالم، جامعه‌ای است که به پیوسته به فرد کمک کند خودش را بازآفرینی کند و در مقابل، جامعه‌ی ناسالم از این بازآفرینی جلوگیری کرده و باعث می‌شود فرد به تدریج وارد حالت بیگانگی از خویش شود. او سپس به عواقب این بیگانگی می‌پردازد و می‌نویسد، نتایج روان‌شناختی بیگانگی این است که فرد به سمت پذیرش و جهت‌گیری بازاری کشیده و از نوآوری و مؤثر بودن دور می‌شود. انسان در چنین جامعه‌ای، از خود وجودی‌اش فاصله می‌گیرد و مدام در پی گرفتن تأیید از دیگران است و بدین ترتیب، با جماعت هم‌رنگ می‌شود و در عین حال، احساس ناامنی می‌کند.

اریک فروم در کتاب جامعه سالم بر این باور است که وقتی بشر از بند بیگانگی رها شود، به آزادی واقعی و رشد فردی خواهد رسید و بدین ترتیب، جامعه‌ای بر پایه‌ی عشق، خرد و خلاقیت شکل می‌گیرد. این کتاب اکنون با ترجمه‌ی اکبر تبریزی که به یاری انتشارات بهجت چاپ و منتشر شده، در اختیار شما علاقه‌مندان به حوزه‌ی روان‌شناسی اجتماعی قرار دارد.

نکوداشت‌های کتاب جامعه سالم

• کتابی مهم و حائز اهمیت برای بدنه‌ی در حال استحکام تأملات روان‌شناسی اجتماعی درباره‌ی دوران معاصر. (واشنگتن پست)
• صفحه به صفحه‌ی این کتاب با تحلیل دقیق و موشکافانه و قلم گیرای اریک فروم، هر خواننده‌ای را مسحور می‌کند. (پل تیلیش، فیلسوف)
• کتابی سراسر شجاعت و تهور و اخلاقیات عینی... انتقادی تیز و برّنده به جامعه‌ی معاصر. (راهنمای ادبیات روان‌شناسی و روان‌پزشکی)

کتاب جامعه سالم برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب جامعه سالم را به افرادی پیشنهاد می‌کنیم که به درک عمیق‌تر ساختارهای اجتماعی و روان‌شناسی انسان علاقه دارند. اریک فروم با تحلیل انتقادی جوامع مدرن در این کتاب، مسیرهایی برای ایجاد جامعه‌ای آزادتر و انسانی‌تر ارائه می‌دهد.

در بخشی از کتاب جامعه سالم می‌خوانیم

قبل از بحث درباره‌ی پیشنهاد عملی برای تحقق سوسیالیسم کمونتیارین در یک جامعه‌ی صنعتی، بهتر است در مورد بعضی ایرادات که به آن وارد می‌شود سخنی داشته باشیم. اولین ایراد بر مبنای کیفیت صنعتی، و دیگری بر پایه‌ی طبیعت انسان و انگیزه‌های روانی برای کار است.

جدی‌ترین ایرادات به سوسیالیسم کمونیتارین که از طرف ناظران اندیشمند و خوش نیت به عمل آمده درباره‌ی هر نوع دگرگونی در وضع خود کار است. طبق بحثی که در گرفته کار صنعتی مدرن طبعاً مکانیکی، کسل‌کننده و بیگانه است. پایه‌ی آن بر منتهای تقسیم کار بوده و نمی‌تواند علاقه و توجه همه را جلب کند. افکار مربوط به خوشایند و با محتوا کردن کار رؤیای رمانتیکی پیش نبوده است و پی آمد منطقی این‌گونه افکار، تمایل به کنار گذاشتن سیستم تولید صنعتی و برگشت به تولیدات دستی است. در این بحث گفته می‌شود که بر عکس، هدف باید با محتوا کردن و مکانیزه‌کردن هرچه بیشتر کار باشد. در یکصد سال اخیر شاهد کاهش بسیار زیاد در ساعات کار بوده‌ایم، و روزی چهار یا دو ساعت کار روزانه در آینده یک انتظار واهی نیست. هم اکنون ناظر دگرگونی‌های شدید در روش‌های کار هستیم. روند کار آنچنان به اجزای کوچک تقسیم شده که وظیفه‌ی هر کارگر خود کار است و مستلزم توجه فعال وی نیست؛ لذا می‌تواند به خیالات واهی و پندار بپردازد. به‌علاوه، روز به‌روز استفاده از ماشین‌های خودکار بیشتر می‌شود، که با «مغز» خود در کارخانه‌های تمیز، روشن و بهداشتی کار می‌کنند، و کارگر کاری جز چشم دوختن به یک وسیله و کشیدن اهرمی، گاه‌به‌گاه، ندارد. معتقدین به این دیدگاه می‌گویند که خودکار کردن کامل کار آرزوی نهایی ما است؛ انسان فقط چند ساعتی کار خواهد کرد، ناراحت نخواهد بود و کار نیاز به توجه زیاد نخواهد داشت و به‌صورت عملی شبیه به مسواک کردن دندان در خواهد آمد، نکته‌ی اساسی و مهم در زندگی، ساعات فراغت خواهد بود.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
فصل اول: آیا ما از سلامت روان برخوردار هستیم؟
فصل دوم: آیا یک جامعه می‌تواند بیمار باشد
تشخیص نشانه‌های سلامت
فصل سوم: موقعیت انسان کلید تحلیل روانی اومانیستیک
موقعیت انسان
نیازهای انسانی که از شرایط هستی سرچشمه می‌گیرد
الف _ وابستگی در برابر عشق به‌خود
ب _ تعالی _ خلاقیت در برابر ویرانگری
پ _ ریشه‌دار بودن _ برادری در برابر عشق حرام
ت _ احساس هویت _ استقلال فردی در برابر وابستگی گروهی
ج _ نیاز به‌ معیاری برای جهت‌گیری شخصی و صمیمت و دلبستگی _ تعقل در برابر بی‌منطقی
فصل چهارم: سلامت روان و جامعه
فصل پنجم: انسان در جامعه‌ی سرمایه‌داری
منش اجتماعی
ساختار سرمایه‌داری و منش انسان
الف _ سرمایه‌داری در قرون هفدهم و هجدهم
ب _ سرمایه‌داری قرن نوزدهم
پ _ جامعه‌ی قرن بیستم
1_ دگرگونی‌های اجتماعی و اقتصادی
2_ دگرگونی‌های منشی
الف _ تحلیل کمی و تجرید (انتزاع)
ب _ بیگانگی
پ _ جنبه‌های مختلف دیگر
1. اقتدار بی‌هویت _ همرنگی
2. اصل عدم محرومیت
3. تداعی آزاد و گفت‌وگوی آزاد
4. خرد، وجدان، دین
5. کار
6. دموکراسی
3_ بیگانگی و سلامت روان
فصل ششم: علائم و تشخیص‌های بیماری
قرن نوزدهم
قرن بیستم
فصل هفتم: پاسخ‌های گوناگون
بت پرستی قدرتگرا
سرمایه‌داری برتر
سوسیالیسم
فصل هشتم: راه‌هایی که به‌سلامت روان می‌انجامد
ملاحظات کلی
تحول اقتصادی
الف _ مسئله‌ی سوسیالیسم
ب _ اصل سوسیالیسم کمونیتارین
پ _ ایرادات اجتماعی _ روان‌شناسی
ت _ علاقه و مشارکت به‌منزله‌ی محرک
«آزادی»
«برادری»
«برابری»
ث _ توصیه‌های عملی
تحول سیاسی
تحول فرهنگی
فصل نهم: خلاصه نتیجه