معرفی و دانلود کتاب به خاطره اعتمادی نیست: یک راهنمای ادبی برای زندگی پیشاآخرالزمانی

معرفی کتاب به خاطره اعتمادی نیست: یک راهنمای ادبی برای زندگی پیشاآخرالزمانی

کتاب به خاطره اعتمادی نیست، نوشته‌ی الیزا گبرت شاعر، نویسنده و جستارنویس آمریکایی است که در سال 2020، جزء ده کتاب برتر سالِ وب‌سایت هافپست قرار گرفته. این اثر را که ذیل مجموعه‌ی «جستار روایی» نشر اطراف منتشر شده می‌توانیم یک راهنمای ادبی برای زندگی در پیشاآخرالزمان بدانیم. راهنمایی که با زبان صمیمانه‌اش گویی از طرف یک دوست به دستمان رسیده و یک پرسش بزرگ را برایمان مطرح می‌کند؛ این‌که چگونه برخی اتفاقات زنگ خطر آخرالزمان را در ذهنمان روشن می‌کنند؟

درباره‌ی کتاب به خاطره اعتمادی نیست

کتاب به خاطره اعتمادی نیست (The Unreliability of Memory)، اثر الیزا گبرت (Elisa Gabbert)، در سبک ادبی جستار و در سال 2020، دقیقاً پیش از شروع پاندمی کرونا در آمریکا منتشر شد. موضوع کتاب آن‌چنان جذاب و بود که مخاطبین انگلیسی‌زبان را به وجد آورد و توانست جزو ده کتاب برتر سال از نگاه وب‌سایت هافپست و در لیست نامزد‌های نهایی جایزه کلرادو در بخش ناداستان خلاقانه قرار گیرد. آنچه این کتاب را حتی بیش از پیش در مرکز توجه قرار داد، پیش‌گویی‌های شگفت‌انگیز گبرت بود که با پاندمی کرونا تحقق یافت.

الیزا گبرت در اثر خود، با قلمی جذاب و منسجم، از پایان محتمل جهان سخن می‌گوید و مخاطب را به تفکر درباره‌ی این موضوع دعوت می‌کند که چرا ما نمی‌توانیم از خیال‌پردازی درباره‌ی پایان دنیا دست بکشیم؟ او سپس به سراغ فجایع مختلف تاریخی می‌رود و سرفصل‌های کتاب تاریخ را، از تایتانیک و چرنوبیل گرفته تا پاندمی‌های ویروسی، ورق می‌زند و به این امر می‌پردازد که چه می‌شود که بعضی وقایع خاص، آژیر هشدار آخرالزمان و به پایان رسیدن دنیا را در ذهن و احساسمان به صدا درمی‌آورد؟

او در سرفصل‌های مختلف کتاب، از جمله «الگوی آخرالزمان»، «ویران باشکوه»، «تهدیدها»، «جنایت حقیقی» و... موضوعات مختلفی را موشکافی کرده و از مسائلی همچون فرهنگ فاجعه، اضطراب ناشی از تغییر اقلیمی، بیماری‌های همه‌گیر، تروماهای فردی و گروهی و شکنندگی درک آدمی در برابر عظمت فجایع طبیعی و بشری سخن می‌گوید.

آنچه نویسنده با طرح تمامی این مسائل دنبال می‌کند این است که آیا انسان می‌تواند در تلاطم فجایع عظیم و گاه درک‌ناشدنی، روش‌هایی نو برای زیستن در دنیایی نو که حالا قوانین جدیدی را وضع کرده، پیدا کند؟ و آیا می‌تواند پیروز میدان نبرد با جهان جدید شود و به مسئولیت فردی خود در زمینه‌ی شناختی و اخلاقی عمل کند؟

این کتاب جذاب که با ترجمه‌ی کیوان سررشته خواندنی‌تر شده، چهارمین کتاب از دومین مجموعه‌ی جستار روایی انتشارات اطراف است که به منظور آشنایی بیشتر با جهان گسترده جستار تولید شده.

درباره‌ی مجموعه‌ی جستار روایی

نشر اطراف مجموعه‌ی «جستار روایی» را از سال 1396، با هدف ایجاد آشنایی مقدماتی با دنیای گسترده‌ی جستار شروع کرد. سری اول این مجموعه، که شامل هشت جلد است با کتاب «فقط روزهایی که می‌نویسم» اثر آرتور کریستال، آغاز و با کتاب «اگر حافظه یاری کند» از جوزف برودسکی به پایان رسید. سری دوم این مجموعه به آثار نویسندگان بزرگ عرصه‌ی جستارنویسی پرداخته است که تاکنون سه مجلد آن با عنوان‌های «نقشه‌هایی برای گم شدن»، «دیدار اتفاقی با دوست خیالی» و «آخرین اغواگری زمین» منتشر شده است.

جوایز و افتخارات کتاب به خاطره اعتمادی نیست

• جزء ده کتاب برتر سال از دیدگاه وب‌سایت هافپست؛
• نامزد جایزه‌ی کلرادو (Colorado) در بخش ناداستان خلاقانه؛
• در فهرست کتاب‌های منتخب Electric Literature در سال 2020.

نکوداشت‌های کتاب به خاطره اعتمادی نیست

• اثری درخشان، زیبا، با نشانی از شجاعت محض! (Andrew Sean Greer)
• صدای گبرت آرام، جذاب و واضح است؛ صدایی برای زمانه‌ی مضطرب ما. (The Guardian)
• چگونه الیزا گبرت به این وضوح می‌بیند که چه چیزی قرار است برای ما پیش بیاید؟ یک پاسخ این است که او درباره‌ی فاجعه و ادراک انسانی، مضامینی که مقالات او را به هم پیوند می دهد، زیاد خوانده و فکر کرده است. (The Washington Post)
• اثر به خاطره اعتمادی نیست با دقتی شاعرانه، زیبایی و درد زندگی در عصر ما را آشکار می‌کند؛ زیبایی و دردی که ناشی از بلایای طبیعی و انسانی است. (Lyz Lenz)

کتاب به خاطره اعتمادی نیست مناسب چه کسانی است؟

این کتاب می‌تواند منبع الهامی باشد برای علاقه‌مندان سبک ادبی جستار که تجربه‌ی اضطراب وجودی را درک کرده‌اند و پرسشی که در ذهنشان نقش بسته این است که آیا می‌توان مانع تکرار تاریخ شد؟ نویسنده‌‌ی این اثر به خوبی توانسته به بررسی این سؤال بپردازد و سرچشمه‌های اسرارآمیزی که روان ما را به فجایع متصل می‌کند، بررسی کند.

در بخشی از کتاب به خاطره اعتمادی نیست: یک راهنمای ادبی برای زندگی پیشاآخرالزمانی می‌خوانیم

تا پیش از قرن بیستم، از دست دادن توان حرکتیِ اندام‌های تحتانی بدن میان زنان شایع بود. آن‌ها در برخاستن و راه رفتن دچار ناتوانی می‌شدند وضعیتی به نام آستازی آبازیا که در نتیجه‌ی آن، گرفتارِ بستر می‌ماندند. احساس بالا آمدن چیزی شبیه توپ از شکم به سمت گلو نیز شایع بود. این وضعیت را گلوبوس هیستریکوس می‌نامیدند چون فکر می‌کردند علتش جابه‌جایی یا درست کار نکردن رحم است. این احساس اغلب باعث «حمله‌های هیستریک» یا «ماخولیا» یا «حمله‌ی عصبی مادر» (زهدان) می‌شد. نشانه‌ی این «حمله‌ها» معمولاً، چنان‌ که ادوارد شورتر در تاریخ‌نگاری‌اش از بیماری‌های روان‌تنی می‌نویسد، «غش‌ و به خود پیچیدن‌ شبه‌صرعی» بود. شورتر توضیح می‌دهد «در حمله‌ها ظاهراً فعالیت‌های حرکتی از کنترل خارج می‌شوند، اندام‌ها با حالتی حیرت‌انگیز از جا می‌پرند و چشم‌ها در حدقه به عقب می‌چرخند.» ولی اصطلاح هیستریک شدن برای توصیف «کج‌خلقی‌های باب روز» مثلاً پرت کردن فنجان چای در آتش هم به کار می‌رفت.

پزشک فرانسوی، ژان مارتن شارکو بر این باور بود که هیستری نوعی بیماری واقعی، ارثی و ناشی از نقص عملکرد سیستم عصبی بدن است؛ وضعیتی درمان‌ناپذیر که نشانه‌هایش همان حمله‌های ذکرشده یا هیستری بزرگ است. بیماران شارکو مراحل مشخصی از بیماری را پشت سر می‌گذاشتند. ابتدا حمله‌های اولیه ظاهر می‌شدند. بعد، این حمله‌ها به حرکت‌هایی پرجلوه‌تر، شبیه حرکت‌های باله تبدیل می‌شدند. بیماران در اتاق از این‌ سو به آن ‌سو می‌جهیدند یا بدن‌شان را پیچ‌وتاب می‌دادند و به «وضعیت‌هایی عجیب ‌و غریب» در می‌آوردند، مثلاً کمرشان را آن‌قدر به عقب خم می‌کردند که فقط سر و پاشنه‌ی پایشان روی زمین باقی می‌ماند. این مرحله را دلقک‌بازی می‌نامیدند. در مرحله‌ی سوم، آن‌ها وارد «دوره‌ای از اطوارهای پرسوز‌وگداز» مثل دعا خواندن یا بر صلیب رفتن می‌شدند.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
مقدمه‌ی مترجم
بخش اول
ویران باشکوه: آرزوی پنهانی برای پایان طوفانی
الگوی آخرالزمان: همه‌چیز روبه‌راه است
تهدیدها: زمینْ خدایی بی‌اعتناست
بزرگ و آهسته: بزرگ‌تر از آن که نابود نشود
مرگ‌ومیر عظیم: نکند واقعاً فناناپذیر باشیم
بخش دوم
اتاق کوچک: به خاطره اعتمادی نیست
پروژه‌ی خودبینی: از دست رفتن فاجعه‌بار خود
ساحره‌ها و شلاق: در باب هیستری کلاسیک
بخش سوم
جنایت حقیقی: دهشتناک بود ولی از من فاصله داشت
خیلی خسته‌ام: وقتی به فاجعه بی‌اعتنا می‌شویم
در میانه‌ی ما: آیا من هم یک منبع شر دیگرم؟
حرف آخر
حرف آخر: واقعی نبودن زمان: انگار تا ابد طول کشید