معرفی و دانلود کتاب آئین‌های عصر سیاه مغول - جلد دوم

معرفی کتاب آئین‌های عصر سیاه مغول - جلد دوم

رویا مدیری در کتاب آئین‌های عصر سیاه مغول - جلد دوم نخست سرگذشت علاءالدین عطاملک جوینی را به تصویر می‌کشد، سپس شما را با اوضاع سیاسی و اجتماعی حکومت چنگیزخان آشنا می‌نماید.

علاءالدین عطاملک جوینی از فرزندان بهاءالدین و برادر شمس‌الدین محمد بود و اجدادش همه از معلمان و نویسندگان زیرک محسوب می‌شدند.

عطاملک به دلیل وظایفی که بر دوش خود داشت، به سرزمین مغولان از جمله مغولستان، ایغور، ترکستان و خراسان سفر کرد. درحین همین سفرها بود که عطاملک نسبت به اوضاع مغول اطلاع کافی یافت. اطلاعات مربوط به زمان چنگیز را از ریش سفیدان مغول شنید و نسبت به ثبت و ضبط آن‌ها اقدام نمود و ظاهراً از مآخذ و اسناد کتبی آن‌ها استفاده کرد تا بتواند مقدمات تدوین کتابی مفصل را در تاریخ مغولان فراهم آورد.

اطلاعات درج شده در تاریخ جهانگشای درباره‌ی مغولان در هیچ کتاب دیگری به دست نمی‌آید و همه‌ی کسانی که بعد از جوینی تاریخ این وقایع را بیان کرده‌اند، به وضوح و یا به تلویح مطالب خود را از تاریخ جهانگشای گرفته‌اند و همین برای نشان دادن اهمیت کتاب مزبور در زمینه‌ی مباحث و تحقیقات تاریخی کافی است.

علاوه بر این، کتاب تاریخ جهانگشای دفتری ارزشمند از فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی و حاوی نکات برجسته‌ای در حوزه‌ی مسائل سیاسی و اجتماعی است. تحلیل‌های سیاسی و اجتماعی جوینی در ضمن شرح وقایع، اهمیت بسیار دارد. همچنین آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مغولان نیز از دیگر محاسن این کتاب است.

در بخشی از کتاب آئین‌های عصر سیاه مغول - جلد دوم می‌خوانیم:

پوشاک مغولان در دوره‌های پیش از ظهور چنگیز خان از پوست تشکیل می‌شد، اما در دوران چنگیز خان تکامل یافت. باین معنی که آنان از پارچه، لباسی کیسه مانند می‌دوختند و زنان در زیر این لباس شلوار بلند می‌پوشیدند. «آنان این لباس را بر روی شانه‌ی راست گره می‌زدند، و در سمت چپ کاملاً آزاد بود. لباس‌های پوستی نیز که بزرگان آن را می‌پوشیدند و در دوخت آن دقت و سلیقه به کار رفته بود، به همین ترتیب تهیه می‌شد.

مردان کلاهی پوستی بر سر می‌گذاردند و این کلاه در ایران نیز هم چنان متداول ماند. غازان احتمالاً تحت نفوذ مذهب بر سر گذاردن عمامه را دستور داد، اما ظاهراً چندان موفقیتی در این مورد به دست نیاورد. زنان کلاه‌های بلندی، که از جنس سبد بود، و بر روی آن پارچه می‌کشیدند حتی در دورۀ ایلخانان نیز بر سر می‌گذاردند. مردان معمولی و خصوصاً زن‌ها اغلب دستمالی به سر می‌بستند.

از دوران‌های نخستین ورود لباس و پارچه‌ی خارجی رایج گردید. لباس‌های خارجی در شکل لباس مغولان بی تأثیر نبوده است. داشتن دستمال در جیب از آن موقع میان مغولان متداول گردید. ثروتمندان در دوران‌های بعد در نحوه‌ی پوشیدن لباس راه تجمل را پیش گرفتند. گیخاتو چون اسکناس را رایج کرد، دستور داد، که از پوشیدن پارچه‌های زربفت خودداری شود. «بزرگان در مراسم جشن و سرور هر روز لباسی تازه می‌پوشیدند». لباس‌های قومی و ملی مغولان رفته رفته جای خود را به لباس‌های محلی داد. ما نمی‌توانیم بگوییم، که لباس‌های محلی تا چه اندازه تحت تأثیر لباس قومی مغولان قرار گرفته است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل هفتم: الف) آیین‌های حکومتی: تشریفات درباری
تشریفات درباری
آداب و رسوم دربار مغول
بازو گرفتن
چوک زدن
کلاه از سر برداشتن
سیور غامیشی
کاسه داشتن و کاسه گرفتن
ترخان
شیوه‌ی قرار گرفتن بزرگان در حضور خان
یرلیغ و پایزه دادن
پذیرش سفرا در دربار مغول
بار دادن
جام بر کف نهادن
خطبه خواندن
خلعت بخشیدن
سکه زدن
انتخاب فرمانروا
قوریلتای و جشن تاجگذاری
جشن خداحافظی
محل تشکیل قوریلتای
مشورت
داغ سلطانی
منشور طغرا دادن
فصل هشتم: الف) آیین‌های حکومتی: آیین شکار، تفریحات و آیین سفرهای سلطانی
آیین شکار
آداب شکار
شکار شیر
شکار گورخر
شکار یوز پلنگ
تفریحات
جنگ شتر
خیمه شب بازی
کشتی و مشتزنی
موسیقی
شراب نوشی مغولان
ساقیان زیباروی
ممنوعیت شراب نوشی
سفرهای سلطانی
پذیرایی از خانان مغول
فصل نهم: ب) آیین‌های غیر حکومتی: مذهب در عصر مغول
بررسی اوضاع مذهبی
دین مغولان
اسلام در دورهی مغول
رواج تصوف
اسماعیلیه
ادیان یهود و مسیحیت
بودا
فصل دهم: ب) آیین‌های غیر حکومتی: زن در عصر مغول
زن در عصرمغول
جایگاه و نقش زنان درعصر مغول
نظام طبقاتی زنان
حاکمیت پسر بر زن پدر
حکومت زنان
زناشویی در دوران مغول
زناشوی در دوران ساسانیان
جهیزیه دادن به دختران
مجازات زنان درباری
وظایف خاتون‌ها
وظایف زنان عادی
وضعیت مالی زنان درباری
دخالت زنان در امور حکومت در دوران خوارزمشاهیان
فرستادن گیسوی زنان به منظور یاری خواستن
جایگاه زنان در نزد اسماعیلیه
فصل یازدهم: عقاید و باورها، مسکن و زندگی روزمره
درآمد
عقاید و باورها، مسکن و زندگی روزمره
عقاید و باورها
الهام
امدادهای غیبی
بد شگون دانستن دستگیری دو پادشاه در یک سال
بد قدم
حق نان و نمک
خرافه‌های قوم مغول
خیرات برای شادی روح مردگان
طالع بینی و نجوم
قامان
قیام محمود تارابی
یای
مسکن
بیابانگردی و چادرنشینی
قصرنشینی مغولان
معماری در عصر مغول
آثار به جای مانده از مغولان
شیوهی معماری قلعه‌ی الموت
زندگی روزمره
نام گذاری
مراسم سوگواری
سوگ رستم در مرگ اسفندیار
سوگ رستم در مرگ سهراب
آداب تدفین مغولان
مقبره سازی به دستور غازان
خوراک
پوشاک
طبابت مغولان
پست
فصل دوازدهم: ب) آیین‌های غیر حکومتی: جشن‌های دینی و ملی
در آمد
مراسم عید فطر در دربار منکو قاآن
عید قیام
نام‌های ویژه‌ی روزهای ماه
نام جشن‌های دوازده گانه‌ی سال
نام‌های دوازده ماه سال
جشن آبریزگان (تیرگان)
جشن آب پاشان میان ارامنه‌ی ایران
- بهمن گان (بهمنجَنَه)
جشن سده
برگزاری جشن سده در عصر حاضر
جشن سده و کیش زردشتی
جشن فروردگان
مهرگان
نام روز شانزدهم از هر ماه
برگزاری جشن مهرگان در کرمان
جشن نوروز
پیدایش جشن نوروز
یلدا
نتیجه گیری
منابع